Novel Skulduggery | The History google.com, pub-7050359153406732, DIRECT, f08c47fec0942fa0
top of page

Skulduggery
Paul Rushworth-Brown

Skulduggery" is a gripping historical novel that delves into the struggles and complexities of rural life in a bygone era. With a keen focus on characters and their experiences, the story weaves a tapestry of emotions, hardships, and human connections. Set against the backdrop of a quaint village named Haworth, the novel follows the life of Thomas and his mother Margery as they navigate the challenges of their time. The author paints a vivid picture of the family's daily struggles, from tending to their fields and livestock to dealing with illness and loss. The prose immerses readers in the harsh realities of the period, evoking empathy for the characters and their plight. The story's strength lies in its portrayal of the relationships between characters. Thomas's reminiscences of his father's battle with illness and his mother's unwavering dedication provide a poignant glimpse into the depths of love and sacrifice. The depiction of family dynamics adds a layer of emotional depth

A family of copyholders, live each day in isolation from the village, but an attack on one of their own puts them all in grave danger. This story carefully navigates the backdrop of the English Reformation, populating it with likable and despicable characters, and casting them in a fully realised historical mystery setting. It's a
slice of history that's totally, tterly believable, and unbelievable. The twists will surprise and the ending is totally unexpected even for the most astute of readers. A 16th century who dunnit.

 

HOOFSTUK 1

VERMISTE VONKE

 

Tye was moeilik in 1603 en daar was skelmstreke en skelmstreke wat deur plaaslike inwoners en buitestanders gepleeg is. Goeie koningin Bess is oorlede, en koning James sit op die troon van Engeland en Skotland. Sy bewind is nie sonder probleme nie, want op die vooraand van sy tweede parlement word 'n Katolieke komplot teen hom ontdek.Dit sou bekend word as... the Buskruit plot.

          England erupted with sectarian violence en die beloofde godsdienstige verdraagsaamheid van King James was voltooi. Die land was in beroering namate die verhouding tussen James en sy parlement versleg het. Die land het finansiële druk en toenemende inflasie in die gesig gestaar. Onder die armer lot was tye besig om te verander. Kos was skaars, daar was wydverspreide armoede en Katolieke is gemartel en opgesluit weens hul oortuigings. 'n Wetsontwerp is in die Parlement ingedien wat alle Engelse volgelinge van die Katolieke Kerk verbied het. Tweehonderd myl verder op die heide van Yorkshire sou 'n gesin se lewens vir altyd verander word.

***

          The Pennine moors, a pragtige, harde plek naby die lug, ruig en rof, geen grense behalwe die horison wat op sommige plekke vir ewig aangehou het. Groen weivelde en eiesinnige heuwels, die kleure van oker, bruin en pienk heide in die lente. Groen blokkies het die grond aan die een kant van die baan en aan die ander kant verdeel. Skape met dik wol en donker snoet stippel die heuwels en dale. Eenkamer-kroekhuisies is gestrooi, rook vloei uit sommige en nie ander nie. Droë klipmure verdeel en val, 'n lappieskombers van groen, groen en groener. Lang grasse fluister ou geheime terwyl hulle in die koue wind wieg en wag vir die somermaande. Soos die son sak, glinster die silwer bekkie tussen die mistige, spookagtige bome wat langs die wal van die bek staan. Die platteland sing sy liedjies op die maat van die dag, 'n koor van eggo's van die golwende heuwels. Wolke langs die horison en vergroot die gaping tussen die blou en Haworth-heide.

          Thomas Rushworth, a man van medium hoogte, 'n gesig wat verweer is deur die strafwind en die harde brandende somerson van die Pennine, die seunsagtige voorkoms wat deur wintermaande verhard is, verkwik en wakker. Dik donkerbruin wenkbroue het eerlike, diepliggende oë gekroon, 'n reguit neus en 'n breë, gebeitelde ken.

          A tricorn felt hat, sweetbevlek en effens kantel, wat sy uitdrukking skadu. Die hoed het 'n verweerde, leeragtige voorkoms gehad en het toegelaat dat die dikte van sy lang lokke die nek bereik en die boonste deel van sy ore bedek. Die hoed, effens te groot, maar vasgehou met 'n verslete, sanderige tou aan die basis van die kroon. 'n Geskeerde skaduwee, maar met 'n effense kerf op sy ken van die ou staal reguit lem wat hy gebruik het. Lang wit hemp grys deur gereelde wasgoed oopgemaak aan die bokant om krullerige borshare te wys, gespikkel met grys, wat deurloer. Dit het sy spierwit bo-arms versteek, gebore uit ure op ure in die veld, taps na die pols en sy growwe, eelte hande. Hy het 'n rooi flenterde skaapveltuniek gedra wat aan die onderkant gerafeld was, gestrek en met twee leerbande oor sy bors vasgemaak. 'n Bruin jerkin gekleur met malder plantkleursel en skaapmoue wyd aan die bokant. Stywe, vuil, roomkleurige slang het albei skraal bene van heup tot middel bedek, gevlek van die dag se bewerkings. Die 'kabeljou-pleister', 'n soortgelyke kleur as die slang, het die liesarea bedek, maar Thomas het nie die behoefte gevind om sy manlikheid te adverteer nie, anders as sommige ander in die dorp. Vuil leer- en wolskoene wat aan die bokant vasgemaak is, het losweg om sy enkels saamgetrek, en die dun leersole het hul bes probeer om die onvriendelike erdekilte uit te hou. Nie 'n lang man nie, maar een van selfvertroue wat hom langer laat lyk het. 

          It had been a severe winter, en 'n diepvries van tien weke het die lewe vir Thomas en sy gesin ondraaglik gemaak. Bome het gesplete, voëls is doodgevries en reisigers het stories vertel van die Teems wat vries, rivierverkeer stop en mense toegelaat het om daaroor te loop. Thomas het die stories onthou wat sy pa hom as seun vertel het oor die groot droogte wat koning en land op sy knieë gebring het en die herinneringe aan die somer van die oorstromings wat oeste bederf en voedselreserwes bederf het. Thomas was toe nog maar 'n jongeling, maar hy kon nog die gevoel van die hongerpyne onthou wat hy gevoel het toe sy ma die broodjie en potjie wat hulle gehad het versigtig in klein porsies vir hul gesin van ses verdeel het. "Beter die pyne van honger as om die ondenkbare te eet waaraan ander in die dorp geswig het," het sy pa gesê. Hy sit daar op die harde, kompromislose houtstoel wat deur die sentrale vuur warm gemaak is, en rook sy kleivatvormige pyp en staar stil in die vlamme.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Die glans van die vuur het van sy gesig af weerkaats en die film van modder wat sy leer- en skaapvelvoetbedekkings gekoek het, drooggemaak. Die geur van sy manlike reuke van die dag se arbeid, skerper gemaak deur die hitte van die vuur, het in sy neusgate opgesweef, maar is vinnig oorweldig deur die onlangse vrystelling van stomende ontlasting deur die koei wat in die hoek van die eenkamerkothuis gewoon het.

          He could feel the breeze sluip deur die gapings in die toe luike, en dit het hom herinner aan die klad en wattel herstel wat nodig is aan die buitekant van die verste muur. 'n Werk vir die somer nadat saad gedoen is, het hy gedink. Hy het gesien hoe 'n vonk uit die vuur vlieg en 'n stuk strooi kort aan die brand steek, wat die Engelse Mastiff gedwing het om homself na 'n veiliger afstand te herposisioneer. Die vlam is vinnig geblus deur die vogtigheid van die getrapte strooi en die nat erdevloer, wat soms met die Lente-reën oorstroom het. Die hele tyd het Bo, 'n spoggerige rotterriër hom op die een hoek van die vuurherd gesit, een oog op sy meester en een op die hooikrip, sy gunsteling jagplek waar hy verseker kon wees van 'n krap en klop, 'n beloning vir die uitvee. van 'n plaag.

          His wife silently stirred the potjie in die ketel, om te verseker dat bygevoegde graan nie aan die bodem vassit nie. Die gekapte konyn wat gisteraand vasgevang is, het 'n ryk proteïen by die mengsel gevoeg, 'n kosbare prys.

          The smoke from the fire vermeng met die soet geur van Thomas se pyptabak, wat die vertrek gevul het wat aanhoudend rokerig was. Hulle het nie 'n skoorsteen gehad nie en dit was heeltemal te vroeg in die seisoen om die luike saans oop te maak. Hy het eendag gewonder of hy 'n skoorsteen sou hê.

          Bo, hearing a familiar ritsel in die hooi, spits sy ore en fokus sy volle aandag op die hoop hooi wat tans die koei en een lam troos. Hy lig homself effens van die vloer af, skuif sy gewig vorentoe hy beweeg stadig maar doelgerig na die geluid, maar gee nie te veel weg om nie sy steengroef bang te maak nie.         

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ 'Pssst, wat is dit hond?' Hy het gesê, met 'n breë Yorkshire-aksent.

          Bo briefly looked at his meester voordat instinktiewe fokus hom onder die knie gekry het, swaai hy sy stert in afwagting, lig sy kop en bout na die stadig bewegende bult hooi met geen gedagte aan die onverwagse lam wat weggepyl het om aan die verste kant van te skuil. die koei wat, gewoond aan sulke rumoer en onaangeraak, aan sy herkou bly kou het.

          The English Mastiff, a groot hond wat nie die ratsheid van sy klein vriendin het nie, het sy stert geswaai. Hy het gekyk hoe Bo hardloop en snoet eerste in die hoop hooi duik wat op die rot uitstorm. Dit was amper die helfte van sy grootte en amper so lank met die stert; terwyl hy dit aan die middel van die ruggraat gegryp het, het hy dit uit sy deksel geslinger en versigtig om nie eers deur sy vlymskerp vergeelde tande gebyt te word nie. Die rot, wat sy dood bespeur het, het ongemaklik geland, maar het herstel om langs die onderkant van die muur te vlug. Bo het uit die hooi gespring en weer toegeslaan, maar hierdie keer het hy harder deur die ruggraat gebyt, die werwels gekraak en sy prys gedemobiliseer terwyl dit met 'n slag land toe vlieg. Die Engelse Mastiff blaf 'n teken van ondersteuning en kyk hoe Bo na sy prys omsien.

          'REX BEHAVE.' Thomas geskreeu. 

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ Rex het sy stert opgewonde swaai, maar hande-viervoet gelê met sy kop hoog in afwagting.  Staan oor die nat, slap, bloedbevlekte karkas, Bo-kyk-3bb-1c190-58-198-1999-1900-1900-1900-1900-1999 136bad5cf58d_ vir tekens van lewe.   'n Skielike ruk het hom in 'n waansin laat beland. Hy het die slap karkas aan die nek gevat en sy kop wreed van kant tot kant geslaan. Hy het op die laaste oomblik sy greep verloor en gekyk hoe die rot teen die muur slaan. Rex blaf weer. Bo het nog 'n keer toegeslaan, nie bytend nie, maar snuif en stamp met sy snoet om tekens van lewe aan te spoor. Hy het sy slagoffer 'n laaste diep byt in die nek gegee, losgelaat en weer gebyt. Tevrede hoe hy die taak voltooi het, gaan staan hy oor die rot en lig sy kop vir goedkeuring.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          His master grabbed its long stert en gooi dit by die deur uit vir die dorpshonde om te eet. Bo het probeer volg, maar Thomas het die deur vinnig in afwagting toegemaak en hom dan agter die ore gekrap toe hy na sy stoel langs die vuur teruggekeer het. Rex het sy posisie by Thomas se voete ingeneem en gewag vir 'n klap van erkenning vir sy aandeel in die jag. 

          The Mastiff raised his broad skaalkop geverf met die swart masker wat algemeen vir die ras was. Die hond kon voetstappe hoor, maar hulle was herkenbaar, so hy het sy stert geswaai en sy massiewe kop terug op sy robuuste, vaalkleurige poot neergesit. Die grendel het gelig en laat sak en weer opgelig, die deur het oopgegaan en die rook van die vuur laat krul en verstrooi na die balke asof om die skielike koue in die kamer te vlug. Thomas draai om en steek sy hand in 'n ongeduldige gebaar. "PLAAT DIE HOUT IN DIE GAT KULLE!" Hy het kwaad geskree.

          Wee Tom came running in , vinnig gevolg deur sy ouer suster Margaret., wat die deur vinnig toegemaak het om nie die woede van haar pa te verkry nie.

          'Where have ya' seun gewees?'  

          'Running on the green .' Jong Tom het voor die vuurherd stilgehou en gekyk om die Mastiff te vind wat sy kop oplig. Hy het effens gegiggel en gehardloop na waar die hond stil gelê het. Jong Tom het op die hond se rug gesit en sy ore gegryp. Die hond het sy kop laat sak en geduldig gegrom, sodat die jong een sy sin kon kry. Tom wip op en af op die hond se rug terwyl 'n slobberige lyn van dribbel van die hoek van die hond se blink lip val en op die grondvloer onder hom saamgedam het.

          'Leave the poor beast , Tom!' skree sy pa.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          Margaret walked over and lifted Tom balanseer hom op haar heup, 'Komaan broer dit is amper aandete.

Dit sou nie lank duur voordat sy een van haar eie sou hê nie. Maar wie wil 'n kind in hierdie wêreld grootmaak, dink haar pa. Sy ander dogter het reeds aan die naamseremonie deelgeneem en het nou weg gewoon. Hy het haar selde gesien, want Haworth was nie die mees toeganklike plek om na te kom nie, veral in die winter, maar hy het gereeld aan haar gedink en elke aand vir haar geluk gebid.

          Agnes spooned some of the drie dae oue potjie, waarby sy graan, ertjies, boontjies en uie uit die tuin gevoeg het. ’n Stukkie donker rogbrood is bo-op die bak geplaas en aan die eienaar van die huis oorhandig.

          'Ta wife, I kon self die heer se perd eet,' sê hy met 'n ondeunde glimlag.

          'Husband, I don "Nie dink Lord Birkhead sal bly wees oor sy vermiste perd nie," antwoord sy sonder 'n pouse en glimlag brutaal.

          'Well, if he enigsins vetter word, sal die perd deur sy omtrek vergruis word, sodat die dier beter vir 'n groter doel gebruik kan word.' Almal wat dit gehoor het, het gelag oor die verbeelde aanskou van die perd wat die gewig van die heer van die landgoed verval. Almal behalwe ouma Margery, wat met haar rug na die verste muur gesit het, weg van die koue wat by die deur uitgaan. Sy het hard geveg om haar oë oop te hou, die ontspanning van die spiere in haar nek het haar ken laat sak en teruggestoot word in kontraksie, minder mis sy die aandete.

          She noticed the rest of die huishouding lag en leun vorentoe "Wat het jy gesê seun, ek het nie gehoor nie," sê sy met groeiende ongeduld en 'n nuuskierige kyk.

          The poor dear's hearing is alles behalwe weg, dink Agnes, sy kan nie meer so lank oor hê nie, maar sy is 'n sluwe ou deertjie daardie een en sy sien en hoor meer as wat sy uitmaak.

          'It's alright Margery, Thomas het ons net ingelig oor die gesondheid van die heer van die herehuis.'

          The old woman, never agteruit om haar gedagtes bekend te maak: 'Here van die landgoed nie? Daardie baster het jou pa tot 'n graf gewerk wat hy gedoen het! 'Sonder soveel as 'n baie vir 20 jaar diens, kon hy nie eens sy respek by sy begrafnis betoon nie. Hy het geweet dat hy die koning se boosheid het, en hy het hom steeds van dagbreek tot skemer bewerk terwyl hy weggespoel het. Geen koninklike aanrakingseremonie vir hom nie.' Haar gesig verrimpel in 'n frons.

          The excitement had taken its tol, en sy het begin hoes, 'n borsagtige rasphoes wat haar asemhaling laat kraam het. Sy maak uiteindelik haar keel skoon en spoeg die slym in die vuur. Dit het op die vuurherdrots beland en begin borrel; die omtrek van die rooi-groen klad het droog geword toe sy agteroor gesit het om haar energie wat tydens haar rantsoen gebruik is, terug te kry.

          She wiped the remaining spittle uit haar ken met haar mou en kyk hoe Thomas brood breek en dit in die bak doop, dit vinnig in sy mond stop om te verseker dat geen drup vermors word nie. Hy antwoord en maak sy mond oop terwyl die stoom uitgaan en sy gesig rooi en verdraai word van die warmheid van sy eerste hap. Thomas waai vinnig met sy hand voor sy mond, waai, probeer hard om die warm stukkie geweekte brood af te koel wat die dak van sy mond verbrand het. Hy kon reeds voel hoe die los vel vorm en hy het geweet dit sou 'n dag duur voordat hy die los dooie vel met sy tong van sy plek af kon stoot.

          'God wife are you probeer my doodmaak, dis warm genoeg om die smede te begin smee.' Hy het verklaar terwyl hy die kleiperd bier van Margaret geneem het, wat glimlaggend vinnig op haar pa se dilemma gereageer het.

          He guzzled the ale, streel die dak van sy mond, maar die area het steeds gesteek toe hy dit met sy tong raak.

          'Maybe you won' Moenie so haastig wees om in die toekoms met jou aandete te spot nie, seun,' fluister Margery.

          Unperturbed, Agnes stirred the pot en antwoord: 'Wel, man, wat het jy verwag, dit kom van 'n warm plek af. Wil jy dit eerder koud hê?'

          She poured some of the bredie in 'n ander bak vir wee Tom, blaas daarop om sy intensiteit af te koel.

          Tom ran over to climb op sy pa se skoot. Sy pa het vinnig sy bak op die stomp langs sy stoel neergesit, hom om die middel gegryp en hom opgelig om tot sy plesier frambose teen die vel op sy maag te blaas. Hy het gegiggel, so sy pa het dit weer gedoen voordat hy hom op sy skoot neergesit het en sy hare teer grof. Agnes het vir haar man die houtlepel en die bak gegee.

          Agnes looked on contentedly, het geglimlag en dan gefrons terwyl sy sy siekte as baba onthou, en sy het die Here gedank vir sy genade.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          Agnes served young Margaret, wat die bak na Moeder Margery geneem het, wat tydelik ingesluimer het. Haar hare wat wimple bedek het skeef op haar voorkop gelê terwyl sy haar kop agteroor teen die muur leun. Haar oë was toe, mond oop terwyl sy diep asemhaal. 'n Diep, guitige vibrasie kom uit haar keel. Haar dik wolrok het aan haar voete gebondel, met 'n versameling strooi-aanhegsels vas.

          Young Margaret touched her on die skouer, 'Ouma, is jy wakker? Hier is jou tee 'n bier.'

          Of course, I' Ek is wakker, dowwe meisie, het jy gedink ek is dood?' Terwyl sy probeer om die grogginess weg te knik. 'Nog nie. Binnekort, maar nog nie.' Ouma maak haar wimpie reg, sit regop, sowel as reguit soos die ronding van haar rug dit toelaat, vat die bak en begin daarop blaas, terwyl sy weer hoes soos sy doen.

          She took her first spoonful , 'Lekker Agnes, selfs beter as gister en eergister.' Sy pro het geëis terwyl sy die houtlepel na haar lippe gelig het om daarop te blaas voordat sy dit in haar mond geplaas het.

          With an utterance that only Agnes en Margaret kon hoor, het sy gemompel: 'Moet dalk die vuur 'n bietjie aansteek voordat hulle bedien. Warm potjie hou die koue weg.' Kyk astrant af na die bak om agterdog by haar seun uit te wis.

          Thomas looked over to see Margaret en Agnes glimlag vir ouma en probeer hard om 'n stywe bolip te hou. Hy kon nie hoor wat sy sê nie, maar hy het geweet dat hy die vloek van haar gedempte omgangstaal was.    

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ 'MOENIE VIR ONS ENIGE WANGMA GEE NIE OF ANDERS SAL EK JULLE NA DIE EENDKROEK LAAT STUUR NIE!' Thomas het op 'n dreigende toon gebrul, maar toe stil en selfvoldaan geword toe hy die humoristiese vonkel in die oë van sy vrou en dogter sien.

          Margery looked at him, grom 'n geluid van ongelykheid en vat nog 'n lepel vol, knipoog vir jong Margaret.

          'Dead, she' Sal waarskynlik ons almal oorleef,' mompel Thomas en merk Agnes se minagting op vir sy gebrek aan respek, oordeel en gebrek aan empatie.

          Thomas watched his mother through die rokerigheid van die vuur. Die lyne in haar voorkop het menige storie vertel soos die ringe van 'n boom. Die Hervorming, die Swart Dood, Die Oorlog waarteen sy steeds opgemerk het dat dit altyd lojaal was aan die Huis van Lancaster. Haar lof vir goeie Queen Bess.

          He heard the bell of compline ringing, 'n herinnering aan gebede en die koms van die nag, en dit het hom herinner aan die komende dag se werk.

          Wee Tommy still sat on sy pa se skoot; sy pa het hom gehelp om sy lepel in sy mond te lei, alhoewel meer vloeistof oor sy ken afdrup as om sy teiken te maak.

          'Gew on son get ta ya' ma.' Hy sit hom neer en gee hom 'n klop op sy agterkant, terwyl hy hom trots dophou terwyl hy na haar toe stap.

          Grandma had finished her pottage en sit daar vooroor geleun, houtbak en -lepel nog in haar skoot en 'n tenk bier wat nog halfvol sy inhoud drup weens die hoek wat sy dit vasgehou het.

  CHAPTER 2

THE OLD WOMAN'S SECRETS

Thomas took a deep breath, shaking off the heavy weight of memories that clung to him like the damp Yorkshire mist. While Agnes fed the wee one, he looked over at his mother, remembering the difficulty she had faced in his father’s last days. Weeding the hide through the day, cooking, washing, and tending to father through the night. She was much younger then, but firm and of high morals and wished no ill of her husband. As a young lad, he often wondered if they loved each other because they never showed any affection outwardly. The question was answered many years later when his father got the sickness; he could hear his mother quietly weeping in the darkness of the night and his father trying to console her between raptures of coughing and wheezing.

       By day he continued to work the fields, often kneeling in the dirt trying to fight against an uncontrollable fit of coughing. You could hear him trudging home through the mud, a constant drizzle making it difficult for him to see. His cold, wet clothes clamped against his feverish skin. Eyes deep in their sockets darkened by rings of tiredness, foreboding and worry, for he knew not what would become of his family once he was gone. He would stagger in out of the weather and collapse on the bed, often spouting delirious ravings as mother undressed him and dried him as best as she could.    

       Often, he wouldn’t get up again and remained there to battle the growing ache in his chest, coughing to try to get some respite from his clogged airways.

      His persistent choking cough was always followed by the splatter of blood in the rag that mother, Margery, continually rinsed and gave back to him. The wakening, delirious ravings and night sweats, the chills, chest pains and shortness of breath and the irreversible weight loss. His mother tried to feed him broth, but most times it would end up coughed over mother and dribbling down his chest. This all ended one night when the coughing stopped, and the wheezing quietened, eventuating in dark, solemn, peaceful silence.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

      Not much had changed for the grown up Tommy, now called Thomas by all as a sign of respect. He thought back to the times as a youngster. His father and mother had to tend to the fields for the lord from sunrise until sunset, pruning, weeding, scaring birds in spring, harvesting and ploughing in summer and smoking and weaving in autumn. They had to spread manure to prepare the fields for the crops, prune branches, harvest the hay, and cut the wheat. Not to mention collecting the brew from the lord’s favourite cottage to appease his alcoholic tendencies and wash down the pheasant and imported wine.

      As they climbed Sun Street, Thomas couldn't help but reflect on the passage of time. The quaint cottages and merchants' stalls were a stark contrast to their cruck cottage and the grueling days he spent toiling in the fields with his father. Life had a way of moving forward, bringing change even to the quietest corners of Haworth.

      The manor house at the foot of Main Street loomed ahead, with its large cut ashlar gritstone and deeply recessed mullioned windows. A symbol of authority and privilege. Thomas couldn't shake the memories of he and his Da at the manor court, the oaths sworn to Lord Birkhead, and the laborious tasks that came with the copy-hold for the land called Hall Green. Its non-arable soil, demanded his attention and sweat in exchange for the right to live on it.

 As they trudged through the muddy paths, Thomas marveled at the resilience of the Yorkshire landscape. The constant drizzle, the furrowed fields, and the dog barking in the distance were familiar companions. These were the elements that shaped his youth, the backdrop to the story of his family.

       They were good times and bad, happy times and sad. Around harvest time, father would often carry him on his shoulders through the fields on a Sunday after church. He would swing him around by the hands so that his feet acted as a sickle to cut down the wheat. They would play hide and seek in the long wheat stalks. He was always able to sneak up on him, but he knew his father allowed him to, laughing and acting surprised when he did.

      Da never spoke much of his family, saying that they moved up here from Mould Greave when he was a very young lad. He said that his father left for war one day and didn’t return, even though his mother waited and waited. One day she got the sickness and passed, leaving him and his elder brother and sister to fend for themselves.

       The mention of the church tower of Saint Michael and All Angels brought forth memories of his father's final resting place. The solemnity of the burial, the flickering candles, and the shadows dancing on the black cloth seemed to be etched in his mind.

The man he once knew as strong and resilient had succumbed to the merciless grip of illness. Thomas was only seventeen when his father passed, but he could still remember looking through the gap between the black loose-fitting curtain and the wattle wall, put up to separate the living from the dead. His last sight was one of sadness, as his mother Margery and her cousin silently dunked cloths in cold water and gently wiped the soil of a lifetime from his body. Margery was solemn but did not cry as she realised the living hell that had tortured her husband for the previous three months and now she knew he was at peace.

      He laid there outstretched on a makeshift bench put together with some locally sourced planks. He was completely naked except for a loin cloth which covered his more modest parts. The once muscular physique had wasted away and the bones of his ribs protruded through the pale, loose skin. The muscle in his arms had deteriorated, and now unapologetically sagged loosely to the table. His unshaven face was turned slightly, and his hair messed and wet where his mother had wiped the grime from his forehead. Silently, he continued to watch as they wound his body in a winding sheet, covering his face, and tightened by a knot under his chin.

       His mother Margery and her cousin knelt beside the body and clasped their hands together in unison, later joined by relatives, neighbours, and friends who guarded the corpse throughout the night. Two candles flickered, the shadows dancing on the black cloth that donned the walls. There they would remain until the vicar from Saint Michael and All Angels’ chapel arrived to administer last rites and sprinkle holy water.

       They would bury him on the grounds of Saint Michael and All Angels; however, as much of the church’s land had been acquired by the noble right of King Henry VIII, and distributed to the wealthy, ground space was in shortage. An older grave site would be dug up, and there his father would be placed.

      The copy-hold inheritance of the hide would be passed to Thomas being the eldest son; his mother attended the manor court in Haworth with him. All the other freeholders and copyholders tenanted to his lordship would be there also. Here, his tenancy would be accounted for and recorded on the Haworth manor court roll of Martin Birkhead, Esquire, as a proof of the right to the tenancy. He would swear an oath to Lord Birkhead, lord of the manor of Haworth, in exchange for yearly labouring services on his lands to the south-east of Haworth.

      They left after the day’s work, digging in the horse manure and human faeces, made harder by the constant drizzle. This valuable fertilizer had been collected over the course of the winter. They walked through the furrowed fields a dog barked in the distance, past the manor house at the foot of Main Street with its large cut ashlar gritstone and deeply recessed mullioned windows. The manor stood out in all its splendour amongst the nearby cruck houses. They walked up, up, up Sun Street, muddied and slippery underfoot.

      The cottage merchants along the road sold all manner of items, from vegetables to wimples, but they were in the process of packing up for they too had to attend the court. They looked over the expanse of open Pennine countryside and moorlands on one side of the road. The sun was going down and cast shadows from trees on the other. The church tower of Saint Michael and All Angels was a continual reminder of the distance and steepness of the climb to the square.

       Drenched from the drizzle-soaked journey, Thomas and his mother reached the doorstep of their destination. In the air hung the scent of damp earth, and their mud-clad feet betrayed the rugged path they had traversed. Urging Thomas forward, his mother spoke in a hushed tone, "Go on, Thomas. Step inside. We can't risk the wrath of a two-shilling penalty for our absence. Introduce yourself to the steward; let him know you're here to inherit your father's legacy at Hall Green."

      As Thomas stood on the threshold, the weight of his family's history and the responsibility resting on his shoulders was palpable. The intrigue of the impending encounter with the steward, the guardian of lands and lineage. What unfolds inside holds the promise of revelations and challenges, propelling Thomas into uncharted territory. A tale of legacy, duty, and the unknown awaited.

Thomas Rushworth dies of consumption
A picture of Yorkshire Countryside

HOOFSTUK 3

GROWE AANRAKING

 

 

Buite hul bestemming aangekom, het ma vir Thomas na binne gelei; hulle was altwee nat, voete modder van die pad af, 'Gaan Thomas, gaan aan binne ons wil nie twee sjielings betaal vir afwesig nie. Laat die rentmeester weet wie jy is, en jy neem jou pa se ampstermyn by Hall Green.

          Thomas ducked his head going deur die deuropening en was dadelik verstom deur die skerpte van die reuk, urine-deurweekte strooi en verrottende kos wat op die modderige, misbedekte vloer gegooi of laat val is. 'n Man het gestruikel met 'n toiletemmer wat meer oor die kante mors as wat hy ingegooi het. Hy probeer dronk beskeidenheid toe hy Margery sien, draai na die muur om verleentheid te spaar.

          Another used a form as 'n bed, gesig na onder, steeds vasklou aan die amper leë Jack, liggies vasgehou vir 'n toekomstige sluk voordat hy huis toe steier. Die venster het geen glas gehad nie en hortjies het die aandlug uitgehou, wat op sommige nagte, afhangende van die wind se rigting, die kamer van die rooklae ontslae raak. Die luike het ook die doel gedien om die predikant se verteenwoordiger, wat soms verbygestap het, te weier om aantekeninge te versamel oor die onsedelike gebeure na donker. Drie-been stoeltjies en die onewe gesnyde loop is as 'n speeltafel gebruik. Breë, growwe planke het op volgrootte vate gerus wat die kroeghouer van die kliënte geskei het en rakke agter gehuisvesde piouterskottels, leerdomkragte en die vreemde piouterbak vir die beskermheer met 'n meer beskeie inkomste. Die meeste van die lig het van die vuur in die vuurherd gekom, maar die vreemde talgkerskandelaar en vetlamp het genoeg lig verskaf vir die kaartspeletjies, argumente en politieke debatte. Die dienende bediende het agtertoe en vorentoe gespoor, leë domkragte vervang met volles vir die klante, by geleentheid boontoe verdwyn vir meer fisieke strewes en geldelike gewin.

          One individual sat almost semi -bewus op sy stoel, kop agteroor teen die muur geleun, rooi wollen hoed opgestoot. ’n Braakselvlek het sy tuniek aangetrek en op die erde vloer gedrup. Twee ander het gekyk, fluisterend en hom opgepas, sonder twyfel debatteer oor persentasies van hul deel van sy winste, dink Thomas.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Albei het 'n swart slaphoed gedra wat hul gesig geskadu het. Vreemdelinge was ongetwyfeld meer opvallend geklee as die res van die beskermhere. Een het 'n swart oogvlek gehad, wat hom meer geheimsinnig laat lyk het. Hy het 'n rooi skaapvel-doublet opgemaak met 'n hele ry knope van nek tot middel, en 'n bruin oorjas is op die stoel langs hom geplaas. 'n Dik swart gordel wat om 'n swaard gedraai is, het teen die muur geleun naby waar hulle gesit het. Die ander een, 'n effens groter man, het sy swaard vasgehou en instinktief na sy maat gekyk en daarna in die kamer rond gekyk om waarhede uit die uitdrukkings op die plaaslike se gesigte te probeer kry.

          They were a ragtag bunch van tinkers, boere en yeomen in van die weer, wegkruip vir die toorn van hul heer en hul vrouens as hulle weet dat hulle nie die ploeg stoot nie. Die rentmeester het die jong seun en die ou deernis opgemerk wat deur die deur gestap het, hy het aangeneem dat hulle daar was om die betaling, boetes of gelde te betaal.

          The drunkard who they had John Hargreaves leer ken het, was 'n gemors en die twee vreemdelinge was vererg dat hy hulle so maklik van die rentmeester se muntstuk geskei het. Hulle was selfs meer geïrriteerd dat die rentmeester hulle nie vertel het van die duiwelhond van Stanbury wat soveel rotte doodgemaak het nie. As hulle die gebied vir hom sou bewerk, sal hulle in die toekoms beter openbaarmaking van die rentmeester moet verseker. 

          They had met Hargreaves at die rot aas en hoewel 'n goedkoop dronkaard, was hy vrygewig met sy vieringe. Hulle het geduldig toegekyk hoe hy die rentmeester se muntstuk gebruik om die helfte van die taverne 'n ronde bier te koop. Gelukkig was hulle nie daar om wins te maak vir die rentmeester nie.

          Margery elbowed him, ' Daar is hy Thomas, die rentmeester, wat daar oorkant sit en die kaartspeletjie speel. Sny aan en laat hom weet wie jy is.'

          'No mother not before die herehof,' antwoord Thomas senuweeagtig en weet nie regtig hoe om die situasie aan te spreek nie.

          He had been to the manorial court een keer tevore saam met sy pa, voor hy gesterf het, maar dit was 'n tyd gelede toe hy maar 'n jong seun was. Sy ma het sy pa gekasty omdat hy hom geneem het en gesê dit was 'n huis met swak aansien en haar seuns sou nie aan so 'n plek onderwerp word nie. Hy het onthou hoe sy pa sy skouers opgetrek het en die voordele van die uitstappie gestry het en hoe dit sy seuns sou voorberei vir toekomstige verantwoordelikheid. Sy pa is met baie stille knikke begroet. Hoe hy van trots gestraal het toe hy sy twee seuns aan die nabygeleë voorgestel het.

          Impatiently, she led Thomas na die tafel, "Gaan nou voort, maak jou self bekend voordat iemand anders voor ons inkom en ons skuilplek vat."

          The steward, in tight broek, 'n kort blou onderbaadjie van wenslike materiaal met moue wat tot net bokant die elmboog reik. Hy het 'n wit gegolfde langmouhemp, cravat en 'n lint wat oor een skouer gesleep is, gedra. Sy sakkerige swart jas het net bokant die knieë bereik en ontmoet met die stywe kouse en kousband. Sy dik velskoene is gepoets en in die kerslig geskyn. Hy het 'n lug van waardigheid gehad, maar die verborge belangrikheid van sy amp het nie oor hom gegaan terwyl hy na sy kaarte en die oë van sy metgeselle gekyk het nie.

          Straight long black hair framed sy gesig, dunner wenkbroue, 'n dun swart snor en 'n klein, driehoekige nessie hare het onder sy onderlip gesit wat adellikheid tot sy volle gesig gebring het. 'n Man van medium bouvorm, maar daardie hande, hulle het nie 'n dag se werk gedoen nie, amper soos marmerverlengings van sy arms. 

          He looked at his cards en probeer om die oë van sy metgeselle te lees, maar het geweet van Thomas se teenwoordigheid en die ou deertjie wat hom vergesel het. Hy het ook geweet van die dronkaard wat daardie aand sonder geld in 'n sloot gelaat gaan word as hy nie versigtig is nie. Hy het altyd daarvan gehou om vroeg na die Kings Arms te kom om te sien wie by die wedstryde verneuk, soos hierdie twee nie-plaaslikes was. Hulle het waarskynlik die rondte gedoen, Keighley, Oakworth, Oxenhope, Stanbury; maak 'n goeie bestaan uit niksvermoedende mense wat nie van beter geweet het nie. Hulle het glo niks van hul swaarverdiende wengeld op hul rok bestee nie, want hulle het verslete en verslete gelyk, dink hy by homself.

          The cards depicted the countries van Engeland en Wallis, maar hy het geweet dat die kaart se lemmetjiekleur die onderskeidende merk iewers in die teksbeskrywing of binneraam versteek het. Niemand, het hy gedink, kan so gelukkig wees nie.

          His recently hired deputies would ontmoet hom om agtuur en teen daardie tyd sou sy metgeselle al sy muntstuk gewen het en hy sou hulle hê. Hy het nie daarvan gehou dat buitestanders dorp toe kom om voordeel te trek uit sy mense nie; hy het van daardie monopolie vir homself gehou. Die rentmeester het juis om daardie rede die rotaas georganiseer om saam te val met die herehof.

          The steward had an inkling dat die heer geweet het van sy klein tydverdryf maar hom toegelaat het om ongestoord te gaan net solank dit nie disharmonie onder inwoners van die gemeente veroorsaak het nie. Die rentmeester het gehou van die ekstra sjielings wat dit ingebring het om sy inkomste aan te vul, hoofsaaklik toe die hond 'aan' was en die eienaar, wat hy van Stanbury gebring het, reg was in sy oordeel oor die aantal rotte. Dit is natuurlik alles bereken en beheer met die aantal gedroogde kruie wat hy in sy voer gesit het. Hy het geweet dat sommige in die dorp gewen het en sommige verloor het, al wat vir hom saak gemaak het, was dat hy 'n voordeel het.

          'I'm terribly jammer, maar here, julle is baie gelukkig vanaand. Ek is bevrees 'n mens se geluk is op 'n einde. Jy het my sak leeggemaak.' Sê die rentmeester wat sy kop teleurgesteld laat sak.

          'It's alright your grace ons kan kontant of goedere neem. Wat van jou mooi goue ring?' Het die ander speler geantwoord. 'n Ander een het gefluister en geglimlag met 'n tandelose grynslag nadat hy reeds die spel gelig en uit die spel gebuig het. Hulle was onwaarskynlike mans, het die rentmeester gedink, veral Archie, die een sonder tande. Hy het 'n enorme neus gehad wat aanhoudend loop, wat hy gereeld aan sy mou gevee het. 'n Verlepte rooi sakkerige pet het effens gekantel, en 'n voortdurende tandlose glimlag het bygedra tot sy eienaardigheid. Sy vuilrooi, strooiagtige hare het onder sy pet gehaas. Hy het aanhoudend sy lippe afgelek en gesluk asof hy altyd te veel speeksel gehad het, en van dit gespuit wanneer hy sekere woorde probeer uitspreek. Sy metgesel se hemp het die meeste van die sproei gelok, wat die linne natgemaak het en in klein nat kolletjies geblom het wat sy arm en skouer stippel.

          The steward heard the call van die nagwagte van onder in die straat, 'Slaap lekker vir jou lokke, vuur 'n jou leet, 'n God gee jou groot nag vir nou lui die klok agt.' Wat gevolg is deur die gebruiklike agt lui van die klok.

          It was a chilly spring aand, en die motreën was konstant, wat die vuil paaie modderig en die grasdakke klam gehou het. 

          The sun was setting, en die enigste lig het van die kerse in die klein huisies af in Hoofstraat uitgegaan.

          Further away, the night wagte het weer uitgeroep, en dan verder met die pad af. Hy sou die meeste van die nag wakker wees en kyk vir vreemdelinge wat dalk die siekte van York af dra. As hy genader is, was hy onder bevel om hul deurgang te weier en het hy die wil en die wapens gehad om dit af te dwing. Dit sou nie die eerste keer wees dat 'n vreemdeling homself die loseerder van die nagwag en sy vrou in die toesluit in Noordstraat bevind nie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ 'Jy het baie sjielings gewen. Wat van nog een hand?' "Goeie my," terwyl hy die goue ring van sy pinkie afhaal en dit bo-op die muntstuk in die middel van die tafel plaas.

          The toothless one quickly picked die ring op en byt dit met een van sy laaste oorblywende tande aan die kant van sy mond. Hy knik en plaas die ring terug bo-op die hopie, geglimlag met 'n vuil gekakel terwyl hy na sy metgesel se hand loer.

          'Alright then your grace , ons sal jou nog een kans gee om jou muntstuk terug te wen, maar moenie by die nagwag of die ou rentmeester gaan kla as jy verloor nie,’ antwoord Archie selfversekerd terwyl hy weer na sy maat Stuart se kaarte kyk.

          The steward wiped a small druppel spoeg wat sy pad na die agterkant van sy hand gemaak het, met sy sakdoek, "Ontembaar nie, mens is tog 'n gentleman!"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die rentmeester het sy kaarte met die gesig na bo bo-op die halwe vat geplaas.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die tandelose een se sadistiese glimlag het gegroei, en hy het nog 'n vuil gekakel uitgespreek toe Stuart die wenhand op die oppervlak neergesit het, 'Wel, u genade, dit lyk of die nag ons s'n was,' terwyl hy na die goue ring gryp. .

          The steward slammed his fist bo-op die arme ou seuntjie se hand, kraak 'n vinger in die proses.

          His voice turned deeper, en hy staan en stamp sy stoel, 'EENVOUDIGES, EK IS 'N HEER EN DIE STEWARD, MAAK NOU GEREED OM JOU SKULD TE BETAAL!'

          The toothless one, with vrees en skok in sy oë het na die deur gehardloop wat met Thomas gebots het, “RAAK UIT DIE PAD FOOL!

          The culprit was knocked backwards oor die slapende man se gestalte en in die arms van die rentmeester se adjunk wat naby die kroeg vertoef het.

          He was a big man en sy steengroef aan die nekskraap van die vloer af opgetel. Die tandelose een se vuil lappantoffels het in die lug begin hardloop en op die grondvloer probeer koop kry. Die spoeg het uit sy mond geskiet en die dribbel het oor sy ken gevloei; sy hoed het afgeval, met 'n groot kaal kolletjie bo-op sy kop langs sy pluisrige, rooi hare.

          'LET ME GO YOU SOD, LAAT MY GAAN, JY HET GEEN REG NIE!' Sê die gevangene terwyl hy gesukkel het om die adjunk se hande van die agterkant van sy tuniek te verwyder.

          Thomas, albeit stunned by die gebeure het ongedeerd en verskonend gebly, geglo dat hy die vreemdeling onreg aangedoen het. Hy het na sy ma gesoek deur die chaos wat plaasgevind het. Hy het haar gesien, eensaam op 'n stoel naby die vuurherd, warm deur die vuur, sy was onbewus van die gebeure en bekommerd oor die hou van die vel.

          'LET ME GO YOU VERMIN! EK HET NIKS GEDOEN NIE!' Archie het geskree en probeer om die adjunk te slaan met agtertoe swaaiende arms wat gemis en verlangsaam het soos sy kraag stywer gedruk is. Toe gaan sy arms slap langs hom soos 'n lappop.

          'Relax yourself coney- vanger; jou werk is hier gedoen.' Sê die adjunk wat die situasie goed onder beheer gehad het.

          He walked him over to 'n stoel en hom neergepluk, toe sy hande met boeie rofweg vasgebind terwyl sy gevangene probeer het om uit te sukkel. Die tandlose een het vinnig opgestaan en probeer om 'n tree te gee totdat die adjunk sy taamlike groot hand op sy skouer gesit en hom terug op die stoel afgedruk het. Hy het probeer om weer op te staan, die adjunk het stadig geduld verloor, sy hand bo-op sy kop gesit en hom sonder verskoning teruggedwing. Hy sit daar met 'n somber uitdrukking op sy gesig en vee sy loopneus aan die mou van sy bo-arm. Hy staar na Thomas, lig sy duim na sy nek en sleep dit oor sy keel. Thomas was geskok oor sy gebaar.

          Some in the room heard die woord kegelvanger en die nuus gefluister totdat almal geweet het dat daar bedrieërs is. Die skare het begin saamdrom en beduie en obseniteite uitroep na die twee mans wat somber en teleurgesteld gelyk het.

          The steward sat back down maar gryp Stuart se pols terwyl hy na die wengeld gryp, "Ek sal dit vat, kegelvanger!"

          The other deputy grabbed his polse en het dit vinnig geboei, hom oorgestoot om op die stoel langs sy maat te gaan sit.

          The steward scraped the rest van die wengeld in sy geldbeursie, terwyl hy sy wenkbroue lig met 'n kyk van tevredenheid, 'Dit lyk of die nag tog myne was.'

          Stuart looked at the steward , met die hoop op toegeeflikheid, dan af op die grond met 'n kyk van wanhoop en spyt. Stuart het gedink aan die gebeure wat tot sy penarie gelei het. Hy het gedink aan sy vrou en kinders in York en die swaarkry wat hulle die afgelope weke verduur het. Hy het sy vrou onthou, wat siek geword het met die siekte. Eers was daar die sakmerke op die bene, die koors, koppyn, en dan die knoppe in die lies en onder die oksels so groot soos 'n eier. Hy het nie hulpbronne gehad om vir dokters te betaal nie, en toe die liggaamsversamelaars uitvind, was die rooi 'X' op die deur geverf, dit was die einde daarvan. Met hartseer in sy hart het hy haar met 'n linnelaken bedek en toegelaat dat hulle haar na die massagraf aan die buitewyke van die dorp wegneem. Uit vrees vir sy kinders het hy hulle uit die huis na sy broer s'n, op die rand van die dorp, gesmokkel. Ongelukkig is hulle 'n dag later met dieselfde simptome gebyt en is hulle ook weggekarwei. Hy het geweet hy is nie 'n slegte man nie, maar desperate tye het desperate maatreëls gevra en sy tandelose kennis se plan om van die siekte te vlug en maklike munt te verdien, het destyds na 'n goeie idee gelyk.

          As the steward stood, die tollenaar en sy helpers het tafels bymekaar gesit vir die twaalf, die apostels wat die lot en toekoms van baie in die nag sou bepaal.  Die rentmeester het gesit en die twaalf jurielede het nader gekom en hul sitplekke ingeneem, gelei deur die reeve van die herehuis wat die tussenganger was tussen die dorpenaars en die heer.

          The reeve was from a goeie familie, elke jaar deur die dorpenaars tot sy posisie gestem om hulle te verteenwoordig en om verantwoordelikhede van arbeid wat uitgevoer moet word op die heer se demesne eweredig te verdeel.

          Yarns about the coney- vang was die onderwerp van die nag, veral watter straf die tandelose een en sy metgesel sou kry vir hul bedrieëry met kaarte. Die twee mans het op hul stoele gesit, hande geboei, gesigte verlate, kyk na die vloer en fluister stilweg idees vir hul verdediging.

          By this time the room gepak was, het die lig van die talgkerse die lae rook uitgelig wat die vloer tot balke geskei het. Alle oë was op die twee skuldiges, wat senuweeagtig gesit en wag het vir die volgende fase van hul beproewing.

          'HEAR YEE HEAR YEE , DIE HAWORTH MANOR HOF IS NOU IN SESSIE. ALMAL WAT BESIGHEID HET OP HIERDIE AAND KOM VOORT EN WORD ERKEN!' Skree die adjunk vol selfvertroue.

          Thomas looked at his mother wat naby die vuur gesit het.

          Margery gestured for him to loop vorentoe na die tafel. Arme seuntjie, moet op sy ouderdom met dit alles belas word. Mmmmm ek dink hy het 'n vrou nodig om hom te help, maar wie?  Die vroue in die dorp...weduwees of vuil. Alhoewel daar daardie nuwe mooi jong miesie by die mark was, sou sy goed doen, nie soos die ander s'n in die dorp nie. Ek wonder wie sy is? Ek sal vra oor.

          The steward rose from his voorsitter, 'n ervare redenaar, 'Aye up people of Haworth! Die eerste geval behels hierdie astrante twee wat gedink het ek is 'n haas vir hul bredie. Hierdie konievangers, hierdie aasvoëls, hierdie noodlottige harpies wat verrot met hul infeksies in die florerende landgoed van Engeland. Wat sê jy?'

         The occupants of the room, bier in die hande en 'n tikkie suiwer, gestoot vir 'n goeie uitkykpunt. Hulle is opgewek deur die rentmeester se woorde en het begin obseniteite skree. 

          'He emptied me pockets vanaand, het hy, HANG HULLE!' Het een ontevrede individu geskree wat 'n inroep van baie van die ander veroorsaak het.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'YEA HANG THE BASTARDS !' Hulle het geskree.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Hang die bastertjies op en laat geen burger van Haworth weer hierdie twee benadeel nie,' het 'n ander geskreeu.

          The two sat nervously watching en begin bekommerd raak oor hul lot,   'Hulle kan ons nie ophang nie, dit is die eerste keer dat ons gevang word,' fluister die tandelose terwyl hy wikkel en diskreet probeer losmaak van sy boeie. .         

          Stuart sitting beside him quietly het sy lot aanvaar, 'O SHUT UP! Ons moes weggegaan het toe ek dit vroeër gesê het.' het hy uitgeroep.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_

          'How was I to weet hy hy was die fokken rentmeester?' 'Ons sal pleit vir waansin wat ons daarvan sal afkry.

          'The steward continued, 'Al sou ophang 'n gepaste straf vir hierdie verdorwe twee wees, het hulle steeds hul ore en is hulle nie deur vorige wandade gely nie. Wat sê jy tot jou verdediging?' Die bestuurder het na die twee mans gewys.   

          'Insanity drove us to doen dit. Tye is moeilik in York en ons kleintjies het nie kos nie. WEES ASSEBLIEF GENADE!' Skree Archie en kyk na sy metgesel vir ondersteuning.

          'INSANITY, what say jy?' Die rentmeester kyk na die twaalf jurielede wat na mekaar draai en fluister, beduie, knik en hul koppe afkeurend skud.

          As they hushed, one van die twaalf, het die reeve van die herehuis gestaan en die groep verteenwoordig, 'ROOI GEVANG MET GEMERKTE KAARTJIES, ons sê 'n dag op die' skuilplek en om uiteindelik met die knip van die regteroor in God se hande vrygelaat te word.'    

          Some patrons cheered as others uitgejou, mis uit op 'n goeie hang; hulle het egter geweet dat alhoewel daar nie gehang sou word nie, hulle steeds hul vergelding kon hê terwyl die skuldiges in die openbaar vertoon word.

          'NOOOO, NOOOO, ASSEBLIEF 'GENADE, ons kleintjies verhonger as ons afwesig is!' Skree Archie. 'DIT WAS SY IDEE, NIE MYNE NIE. VAT HOM' Hy staan en wys na sy metgesel.

          The deputy once again forced sy skouer afwaarts vir 'n sitplek op die stoel. Sy metgesel, ietwat geskok, kyk stil na hom, dan na die skare wat nog meer opgewonde geraak het deur die gedagte aan die komende straf.

          The steward rose, and die skare het tevrede met die uitspraak, 'DIE VOLK VAN HAWORTH HET GESPREK! Neem hulle na die skuilplek en laat die plaaslike inwoners oor die volgende dag oor hul lot besluit. Laat dit bekend wees dat die burgers van Haworth nie meer die slagoffers van kegelvangers sal wees nie. NEEM HULLE WEG!'

          The steward could have hanged hulle, maar hy het geweet wat die verskil is tussen straf vir ophang en straf vir diefstal en vrae sou deur die vrederegter gevra word as die vonnis nie by die misdaad pas nie.

          The deputies took the scoundrels deur hulle boeie uit in die nag, gevolg deur die gepeupel, wat die pad verlig het met kerse wat uit die bierhuis geneem is en hulle bedek het om hulle teen die motreën te beskerm. Hulle het deur die modder van die plein geslinger na die skuilplek wat buite die rotsagtige trappe na Saint Michael and All Angels Church gesit is, 'n herinnering aan almal wat dalk aan die verkeerde kant van die wet betrap kan word._cc781905-5cde-3194-bb3b -136bad5cf58d_

          Hearing the commotion, the dominee en sy offside verskyn met 'n fakkel, "Wie gaan daar?" Hy roep toe hy die fakkel lig om 'n blik te kry van die skare wat hom gesteur het.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die gepeupel was nie gewoond daaraan om die predikant uit sy gewone Sondagregalia te sien nie, 'Om kegelvangers op die paaltjie-predikant te sit nie. Op heterdaad betrap was hulle. Steward het hulle tot drie dae gevonnis,' het die adjunk gesê.

Die predikant, wat nie by die dorp se sake betrokke wou raak nie, het sy twee vingers vroom gelig, "God red jou." Hy draai om en stap uit die motreën haastig terug kerk toe.

          In the wooden framework with gate vir die kop en hande, die tandlose een en die speler is onseremonieel geplaas. Die adjunk dwing hul kop en hande in die rondings van die raam, maak die ou, geroeste slot toe, grendel en vervang. Toe het die ander adjunk 'n groot vierduim spyker geneem en dit bo-op die speler se uitgestrekte oor geplaas. Hy het 'n houthamer geneem en vier keer huis toe geslaan en die spyker deur die oor al dieper en dieper in die hout agter in gestuur. Die klein skare het eenstemmig gejuig elke keer as die hamer die spyker slaan. Die speler het geskree, sy gesig verdraai van die pyn, bloed drup langs die kant van sy gesig en van die onderkant van die raam af. Hy tjank van die angel toe die skok posvat.

          The toothless one continued to pleit sy onskuld, probeer weereens die blaam na sy metgesel aflei en simpatie bevorder vir sy jongmense wat nie gevoed is nie.

         'HAVE MERCY! Ek sal Haworth verlaat en nie terugkeer nie. EK SWEER DIT! ontferm U—' Sy laaste woord is kortgeknip toe die adjunk die eerste hou op die spykerkop gemaak het, deur die oorkraakbeen tot in die hout agter.

          The crowd cheered 'AYYYYE … AYYYE... AYYYE'   Na elke slag van die hamer en dan so vermaak het hy nog nooit histeries getuig nie.

          Archie screamed, swallowed and het weer geskree, trane in sy oë, 'JY SEUN VAN 'N HOER, ek sal julle almal eendag hê, ek sweer dit. Jou vrou, jou kleintjies, sal nooit veilig wees nie. Hulle sal hul dae spandeer om oor hul skouer te kyk.' Sy hande het gebewe, en sy matte, nat hare het aan sy gesig vasgeplak. Bloeddruppels het oor die houtraam gedrup en gedrup, om verdun te word deur die voortdurende motreën op die grond onder hom.

          The deputy smiled wickedly, het om die agterkant van die raam geloop en 'n doelgerigte skop tussen sy bene geplaas, 'O SHUTUP jou onbeduidende fopdoodle!' Hy het gebulder. Hy lig toe sy kop na die lug en brul met 'n diep maaglag, en voel goed oor sy handelinge en belediging.

          The crowd cheered and laughed terwyl die tandlose een van pyn grimas en gil terwyl hy die pyn in sy oor voel terwyl dit 'n bietjie skeur. Die ongemak het van sy oor tot tussen sy bene beweeg, maar dit was 'n ander soort pyn en sy asem is uit sy bors geslaan en het gevoel of sy testikels in die holte van sy leë maag sou opstyg.

          Blood mixed with his long vuil rooierige gekleurde hare en begin stol aan die kant van sy gesig. 'COP DAT JY! Dit sal jou leer om nie by Haworth-grootmense te kom dwaal nie,' terwyl een van die mans vorentoe stap en in sy gesig spoeg.

          The ale flavoured phlegm clung na sy gesig en drup stadig oor sy wang om in die hoek van sy oop mond te rus. Sy lippe het gebewe terwyl hy gefrustreerd probeer om sy hande deur die gate in die raam te druk.

          One of the other onlookers het 'n handvol modder opgetel, dit in 'n bal gedruk en dit dan na Stuart gegooi en hom vierkantig in die kant van die gesig geslaan. 'n Klein vlekkie rooi het uit sy vel uit die versteekte klip gekom. Die skare het gejuig toe die reën harder geval het. Nadat hulle versadig was met beledigings, het hulle almal vinnig teruggekeer na die bierhuis om hulself by die vuur warm te maak en die tandlose een en sy metgesel aan die verwoesting van die nag oor te laat.

          The two were left in die donker om die pyn en ongemak te ry. Die gepeupel het die kwynende kerse terug oor die plein en terug in die Kings Arms gevolg om die volgende bestelling van sake af te wag.  

          Archie groaned, 'They Ek sal hiervoor betaal, ek sweer, 'ALLMAL SAL BETAAL! VERAL DIE KULLE! EK SAL KRY 'IM, EK SWEER, BASTER!'    

          While they were away, die rentmeester het een wat sy vee toegelaat het om op die heer se stoep te dwaal en beboet. Hy het ook te doen gehad met en betaling ontvang van 'n vryman wat die oprigting van 'n heining deur sy buurman wou betwis. Hulle het albei die boete aanvaar en betaal. Een vir die oprigting van die heining sonder die Here se seën en die ander om 'n deel van die heining af te slaan sonder die Here se seën. Die rentmeester het ook muntstukke geneem van 'n man en vrou wat aan voorhuwelikse seks betrokke was, en as sodanig vir ewig saamgebind was. Alle gelde wat ingesamel is, het natuurlik na die heer se koffers gegaan om hom in die luukse te hou waaraan hy gewoond was. Wel, alles behalwe 'n klein porsie wat die rentmeester en die klerk vir hulleself afgeskeep het.

          The door opened and Thomas en sy ma het gekyk hoe die gepeupel terugkom die kamer in. Hulle was vinnig om te rapporteer wat buite gebeur het, veral die behandeling van die tand minder een aan die hand van die groot adjunk. Die adjunkte het teruggekeer na die kant van die rentmeester wat gereed was om sake tot 'n einde te bring en na sy bier terug te keer.

          One last time he stood , 'Is daar nog 'n saak, indien wel, sê dit nou of hou vir altyd jou stuk.' Toe hy in die kamer rondkyk, merk hy hoe die ou deertjie Thomas deur die skare vorentoe stoot.

The steward from best selling novel Skulduggery
Thomas Rushworth from Novel Skulduggery standing outside a tavern

HOOFSTUK 4

WAARHEID VAN 'N SEUN

 

 

Die rentmeester het vir Thomas aangegluur toe hy sy hoed afhaal: "Wat sê jou seun, dit word laat en ek moet teruggaan na die vuurherd, nou praat of dit vir drie weke laat hou tot die volgende hof."

          'I'm sorry U genade, ek en my ma, dit is ons eerste hof en ons ken nie die manier van verrigtinge reg nie, soos gewoonlik my pa wat dit bygewoon het,' praat Thomas sag.

          'Speak up lad, waar is jou pa? Hy kry nie 'n boete ter wille van nie-voorkoms nie.' Sê die rentmeester.

          Thomas and his mother stood senuweeagtig met die meeste van die insittendes wat na hulle kyk en woorde van hartseer fluister oor die heengaan van sy pa, aangesien hulle almal geweet het dat hy 'n man van integriteit was. Hulle het almal saamgestem dat hy die eerste was om te help as iemand agter was met die oes en het 'n hand geleun met die ploeg van behoeftige gesinne indien nodig.

          Meanwhile, the deputy leaned oor en fluister. Die bestuurder het sy oor opgelig en geluister. 'n Rukkie later het hy na Thomas en sy ma geloer en 'n sweempie simpatie getoon.

          While Thomas was waiting for die rentmeester, hy kyk af na sy skoene, bedek met modder, 'n klein gaatjie wat aan die bokant naby sy groottoon begin slyt. Sy tuniek was deurweek, en hy kon voel hoe sy onderhemp aan sy rug vasklou. Thomas het met 'n stuk strooi gevroetel en probeer om dit uit die aangehegte modder aan sy voet te verwyder. Hy kon voel hoe die klamheid van sy slang wat aan sy bene vasgemaak is, sak en los raak deur die gewig van die nat.

          'I'm sorry om te hoor van jou vader seun, God rus sy siel. Jy is hier om die doodbetaling aan Lord Birkhead te betaal, nie waar nie? Betaal die sjieling aan die klerk en laat die nag se sake gedoen word seuntjie,' sê die rentmeester wat al hoe meer angstig word en hoewel simpatiek het ander dinge op die hart.

          Apologetically, Thomas muttered, "Ons het geen muntstuk yer genade nie, laaste muntstuk het die kerk vir die begrafnis gaan betaal."

          Starting to lose his patience , het die rentmeester geantwoord,

          'Neya coin? WAAROM IS JY DAN HIER, BLAST JOU!'

          He looked up the deputy met die hoop op 'n verduideliking; die adjunk het sy skouers ernstig opgetrek, nie geweet wat om te sê nie.

          The steward turned to his klerk, 'Maak 'n nota klerk, die Rushworth-gesin van Hall Green het nie vir die pa se begrafnis betaal nie.'

          The clerk sitting on the ander kant van die tafel, met 'n klein kers wat liggie, neem 'n veerpen, doop dit in die klein potjie met ink en skryf versigtig op sy grootboek. Hy het geweet hoe die heer daarvan hou om gereeld na sy inkomste en uitgawes te kyk en het 'n erge skel waag as dit nie leesbaar was nie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die adjunk leun weer af en fluister.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die rentmeester het geknor, geknik en na Thomas geloer, 'My adjunk sê vir my dat jy hom vanaand van hulp was' toe die skuldige, wat tans die paal met sy regteroor omhoog hou, probeer ontsnap het. In daardie geval is ons in die skuld vir jou seun, wat wil jy hê?'

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Skaapagtig het Thomas na sy ma gekyk en dan weer na die rentmeester 'Net om ons huur by Hall Green te behou vir sy heerskappy, soos my pa, 'n sy pa voor hom.' 

          The steward peered around the kamer wat stil geword het. Hy het aan die jurielede geroep: 'Kan iemand hier enige rede verskaf waarom hierdie jong man nie moet voortgaan om die kopiehouer van sy heer se huurkontrak te wees nie? Indien wel, praat nou!'

          The jurors gazed at one 'n ander amd het hul skouers opgetrek.

          The reeve stood.. Almal het stil geword, 'Ek ken die jong Rushworth vandat hy 'n baba was wat nog aan sy ma se bors was. Hy is 'n harde werker soos sy pa was. Hy sal 'n groot diens aan sy heerskappy lewer.'

          The reeve looked at Thomas trots, nadat hy die familie baie jare geken het en steeds die ondersteuning van sy pa onthou het toe die stemming vir sy posisie elke jaar plaasgevind het.

         The steward stood speaking quietly, 'Reeve, het die familie die goddelike diens gehoor en woon hulle gereeld by?

          'They have yer grace .'

          He turned to Thomas, 'Dan is dit afgehandel, sy heerskappy sal 'n porsie graan van jou volgende oes verwag en elkeen daarna. As kopiehouer van Hall Green sweer jy eed aan Lord Birkhead van Haworth Manor in ruil vir jaarlikse arbeid dienste. Maak jou merk op die hofrol as bewys van huurgeld.' Hy wys na die klerk.

          Thomas swore his oath on die Bybel en 'n X gemaak met die veerpen wat aan hom gegee is. Hy en sy ma buig en draai na die deur en sug verlig. Thomas het sy pad deur die kykende skare gestoot en plek gemaak vir sy ma. Met respek het die skare geskei en mev. Rushworth en Thomas toegelaat om ongehoorsaam te loop.  

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ "Jammer om te hoor van ou Thomas Mev," het een man uitgeroep.    

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ 'Ja, jammer om te hoor. Hy was 'n goeie ou.' Het 'n ander gesê.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Dit was laat, Thomas en sy ma het die nag uitgestap met 'n olie-lappie-fakkel wat sy by die deur gelos het. Hulle het oor die modderige plein en in Sonstraat gestap. Die motreën het uiteindelik bedaar en Thomas het beskermend die arm van sy ma vasgehou, wat teen hierdie tyd die penny ale gevoel het en die modderige pad selfs gladder as gewoonlik gevind het. Hulle het verby die kothuise langs die pad gegaan, en uiteindelik by die bevlekte kersliggies van die herehuis uitgekom. Die huishoudelike honde het geblaf en gegrom, maar is getemper deur hul hanteerder wat die eiendom gepatrolleer het.

          The dog handler, hearing hulle voetstappe wat deur die modder ploeter, het uitgeroep: 'WIE GAAN DAAR? Wees jy bonnie seun of vyand, sê jou naam, want my hond gee nie om nie.'

          'It is Thomas and Margery Rushworth yer genade, huurders van sy heer van Hall Green wat terugkeer huis toe van die herehof af.'

          'I have heard of wat in die hof aangaan, 'is 'n slegte nag. Wees versigtig om huis toe te gaan, want daar is 'n vieslike mis," het sy stem stil geword met die afskeidsafstand wat hulle gestap het.

          A dog barked across the Beck en die maan het 'n bietjie lig verskaf om hulle te lei. Die wind het krag oor die heidevelde opgetel, die Pennine is amper bedek met 'n spookagtige mis. Hulle het oor die braakland geloop en die kant van die landstrook wat hulle van dagbreek tot skemer opgepas het, geloop. Skape, soos wit plunderaars, het belangeloos opgekyk terwyl hulle gewei het op grond wat eens deur ander families soos hulle s'n gehuur is, wat nou deur droë klipmure verdeel is.

          They saw him face down in die sloot aan die kant van die veld, een been ongemaklik oor die ander gebuig, sy hemp sop nat van die vroeëre motreën en daar was geen beweging nie. Toe hulle nader kom en die fakkel laat sak, het Thomas 'n bebloede skeur agter op sy kop opgemerk wat met bloed gestol en gestold is. Daar was geen geluid behalwe die geritsel van die heide en 'n stille kreun wat van die beseerde man af kom nie.

          Thomas got closer and lightly het sy hand op die man se rug geplaas. Margery het hom gewaarsku om nie betrokke te raak nie. Hoe verkeerd was sy nie.

          'We can't los hom ma die gediertes sal hom deur die nag hê, hy haal nog asem.'

          'Aye, and if jy kry die skuld hiervoor en hang uiteindelik aan 'n tou, wat staan ons te doen?' Antwoord sy bekommerd toe sy opkyk na die lig wat uit hul huisie kom.

          'Come on mother, help my om hom op te kry, en ons sal hom na ons s'n terugneem.' Thomas het die fakkel aan sy ma gegee.

          'These are dangerous times seun, wat as hy Katoliek is? Laat hom vir God wees'.

          Thomas dragged him out of die sloot, het een arm gelig en hom op sy skouer gelig; die vreemdeling kreun. Thomas was onvas op sy voete, so hy het die eerste tree versigtig gegee. Hy kon die modder onder sy voete voel beweeg; hy het nog een geneem, sy ma het haar hand in sy rug geplaas om hom vas te hou.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Ek kan spoeg ruik!' Hy het uitgeroep terwyl hy 'n grimas van die reuk en die dooie gewig gemaak het.  

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Margery het effens vorentoe gestap, terwyl sy die pad brom verlig het. Dit was nou nie ver nie, die lig van die vuur kon deur die krake in die luike gesien word. Margery kon sien dat William reeds die diere ingebring het en waarskynlik half in die bed was.

          'WILLIAM HELP US! ' skree Margery.

          Groggily, William jumped up uit sy strooimatras. Die honde het geblaf, wat 'n rumoer binne veroorsaak het. Toe Margery nader aan die kothuis kom, het die honde gegrom en na die voordeur gegaan. Grom en blaf het hulle oor die breedte van die deur gestap en probeer om ondertoe te kyk om 'n blik op die onbekende geur te kry.

          'WILLIAM IT'S US OPEN DIE DEUR, ons het hulp nodig, hou die honde terug want ons het 'n gas.' Margery het geskree.

          'GEW WAY DOGS. ' William het hulle weggestoot, sodat hulle na die ander kant van die vuurherd beweeg het. Hulle het albei nuuskierig gestaan oor die reuk. Een van hulle begin nader beweeg, die ander agter hom. Hulle was onrustig en wakker, tonge het uitgesteek, hul groot swart lippe wat in afwagting kwyl. Bruinbruin, groot gespierde bors en agterkwart, stewig gebou met 'n groot snoet en swart ore, hulle was fyn eksemplare. Aanhanklik en natuurlik beskermend.

          As William opened the door , kom Thomas ingestorm, uitgeput deur die gewig op sy skouer. Die honde het aan die hangende hand geblaf en gesnuif. So versigtig as wat hy kon, het hy die vreemdeling op die vloer neergelê en regop gemaak om die pyn in sy rug te verlig. Die honde het senuweeagtig gesnuif en teruggetrek terwyl die vreemdeling kreun. Toe het hulle teruggekeer om hul ondersoek voort te sit, snuffel en dan die braakselvlek op sy tuniek lek. Een het sy kruis gesnuif; die ander een staan naby sy gesig, kyk op na Thomas en kwyl. 'n Speeksellyn het stadig gehang en dan op die vreemdeling se gesig geval.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Gew way dog, Thomas het hulle na die agterkant van die kamer weggestoot.

          'What are you doin ' broer? Bring 'n lyk na ons huis,' sê William. "Het ons nie belangriker dinge om mee te stry hier nie."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Quiet William, he's nie dood nie, hy het in die nag deurgeloop en ons hulp nodig gehad!'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Our help? Die enigste hulp wat hy nodig gehad het, was nog 'n bier. Kyk na die toestand van hom.

          'The dog's inquisitiveness, nou half afgetakel deur bekendheid, begin weer ontwikkel terwyl hulle na die vreemdeling se onderstreke snuif. 'n Vreeslike stank het uit sy britse gekom en na een inasem het die honde besluit hulle wil nie nog een hê nie en het weggedraai. Nog steeds nuuskierig het hulle besluit om van verder af te kyk. ’n Nat, stomende skaduwee het op sy kabeljou begin verskyn en versprei. 'n Poel het gegroei onder die deksel van die strooi wat langs die krippe en krake van die erdevloer kronkel. Margery, wat die vuilheid ruik, reik na die houtemmer water wat nodig is vir die gesinne se nagafval en gooi dit na die vreemdeling se kruis.

          Thomas turned him on his sy kant en lig sy kop, vou 'n klein kombersie op vir dit om op te rus, terwyl Margery die wond aan die agterkant van sy kop met 'n nat stuk linne afvee. Sy het dit gewas sodat sy die wond beter kan sien. Sy skei die matte, klam hare en druk die twee stukke vel saam. Nog bloed het uit die wond gesyfer en deur sy donker hare tot op sy nek gekronkel en die kraag van sy onderhemp verkleur.

          When Margery let go of die wond het dit weer oopgegaan en nog bloed het ontsnap, 'William bring my boks met die garing en 'n naald vir my.' Sy het die lap in die houtbak afgespoel en weer die wond afgevee om die bloedvloei te probeer keer.

          'Give me your knife Thomas.' Sy het die mes gevat en by die hare om die wond weggesny sodat sy beter kan sien. Sy maak een oog toe en ryg die naald versigtig in met die draad waarmee sy klere regmaak. Sy het die wond weereens afgevee en die twee stukke vel saamgedruk. Deur die naald deur die vel te druk het sy van inspanning gebewe aangesien dit weerstandig was. Nadat dit deurboor het, het sy die puntige punt van die naald, wat halfpad deur was, gegryp en die draad styf getrek en dan die aksie herhaal. Uiteindelik het die twee stukke vel begin bymekaarkom, en die bloedvloei het verlangsaam. Nadat sy die laaste steek klaar gemaak het, het sy die lap afgespoel en die wond 'n laaste keer afgevee. Toe skeur sy 'n strook linne en bind dit om sy kop.

          'We'll let hy rus vanaand hier en hy kan soggens weg wees voordat enige vermoedens geopper word,' fluister Margery. Thomas draai om, 'William, maak vir hom 'n bed aan die ander kant van die vuurherd. Ons sal die vuur aansteek en 'n kers laat brand vir ingeval hy in die nag wakker word. Tomorra', ek sal opklim en die reeve sien.'

          'No Thomas, tomorrow ons sal hom op pad sien vir ingeval sy verdere teenwoordigheid ons vervloek,' sê Margery bekommerd.

          'She's right Thomas, ons kan 'n Katolieke vlugteling huisves vir alles wat ons weet, het William gesê.'

          With empathy in his eyes Thomas het gefluister: "Moeder, sou jy my of William afgesien wou sien as ons in 'n soortgelyke situasie was?"

          Pausing, Margery looked up , 'Wel seun, God verhoed dat, ek sou hoop dat jy nie dom genoeg sal wees om teen die bier te val en met die gesig na onder in 'n sloot gevind te word nie.'

          'Let us talk no meer daaroor vanaand, kom ons slaap daaroor en kyk wat die oggend bring,” roep Thomas uit terwyl hy afkyk na die vreemdeling.          

          'William, help me kry hom by die matras.'

          Margery and Thomas took the vreemdeling se skouers en William vat die voete en lê hom so versigtig as wat hulle kan op die strooimatras aan die ander kant van die vuurherd neer.

          The stranger took shallow breaths en lyk bleek, sy slang modderig en nat, klou aan sy bene. Die donker vlek op sy tuniek van die braaksel was nog sigbaar, maar het begin verlig van die warmte van die vuur. Die moue van sy onderhemp was nat en vuil.

          'I know something for seker, hy gaan vrot hoofpyn in die oggend hê,” sê William en glimlag.

          The dogs, annoyed by die vreemdeling se teenwoordigheid by hul vuurherd, het hul posisies ingeneem vir die nag, kop op pote, oë oop, kyk vir enige beweging van die vreemdeling.

          Thomas and William climbed the leer na die solder wat oor die ander kant van die huisie gehang het. Die afvalemmer is halfvol met water gevul en aan die onderkant van die leer gelos waar dit maklik in die donker van die nag gevind kon word. Margery lig haar wolrok, hurk en laat 'n bestendige stroom stomende urine vry wat in die emmer vloei. Sy glimlag tevrede. Terwyl sy haar ingewande verslap het, het haar winderigheid ontsnap in 'n diep klinkende langdurige weerklank. Die spatsel van haar ontlasting kon gehoor word. Die honde het hul koppe van hul pote op 'n vraende manier opgelig en besef wat dit was, sit hul koppe terug en keer terug na hul halfslaap.

          'Better out than in ,' het sy verklaar terwyl sy haar hand in die skoon wateremmer langsaan steek en die oorblyfsel afvee. Sy gryp die onderkant van haar kappie, droog haar hande af en klim moeg die leer op. Nadat sy haar uitgeklee het, het sy haar plek op die strooimatras tussen die twee seuns ingeneem. William het reeds 'n diep guitige geluid uit die agterkant van sy keel weergalm en Thomas was lekker aan die slaap.

 

          Thomas and William stirred with die haan se roep, het voor die geboorte van die son wakker geword en opgestaan met die geluid van hul ma se gekla.  _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad5cf578d_3de-bb3d-5cf58d9_5bcd-5cf58d9_5bcf598d9_5bcf5cf58d9_5bcf5cf58d9_5bcf5cd1

          Margery had already been awake vir 'n uur; sy het deesdae min snags geslaap. Rustig, deur die gloed van die verdoofde vuur, het sy die mantel wat sy opgevou en netjies onder die strooimatras gelaat het, aangetrek en met die leer afgestap totdat sy agtergekom het haar wimple is weg. Sy klim versigtig terug na die hok, voel rond in die donkerte naby haar matras. Sy het geglimlag terwyl sy aan haar kop geraak het, en besef dat dit nog die erfgenaam was. Sy voel ietwat groggy van die vorige aand se penny ale, het vinnig die gebeure onthou wat plaasgevind het en skerp gesoek na bewyse van hul gas. 

          Margery lifted her kirtle and op die emmer begin hurk. Daar was hy, het nie geskuif nie, die honde nog steeds versigtig en bang vir die vreemdeling.

          The male and female English Mastiffs, hoewel nog hondjies, was steeds 'n krag om mee rekening te hou as die vreemdeling wakker geword het om aan enige wandade deel te neem. Margery het weer die vuur gestook en twee stukke turf op die nuwe vlamme gesit. Sy roer die potjie en maak die deur oop sodat die honde na buite kan gaan. Hulle het gehuiwer, kyk na die oop deur en dan terug na die vreemdeling.

          'Gew on dogs, hy bedoel geen kwaad nie, gaan doen jou besigheid.' Sê sy en stoot hulle by die deur uit.

          While leading the cow toward die deur het sy stert opgelig en 'n stroom ontlasting vrygelaat wat in die vorm van 'n stomende patty op die vloer beland het. Die koei se uier was vol en moes gemelk word, maar sy sou eers na die water en die potjie omsien.

          The two sheep and lamb deur die opening gevolg, lus om aan die lang gras om die huisie te peusel. Sy het die koei na die grasperk geneem en sy lang tou aan die grond vasgepen om te keer dat dit op sy heerskappy se demesne dwaal.

          Thomas was already making his ver van die leer af, gedeeltelik geklee, maar nie gereed vir die dag nie. Van sy hare het regop gestaan en sy oë was nog nie heeltemal oop nie. Toe hy onder kom, het hy omgedraai en sy arms opgelig, sy spiere en sy rug gestrek om wakker te word en die styfheid te verloor. Sy rug het gekraak, hy laat sak sy arms, steek in sy kopstuk en gee sy regtertestikel 'n krap. Hy ontgrendel sy kabeljoustuk en verlig homself in die emmer, terwyl die geur van Margery se vorige aand se bydrae in sy neus opswaai. Hy draai sy gesig maar te laat om sy neusgate van die skerp stank te red. Hy het dit geskud en dit teruggesit in sy kabeljou, en toe uitgeroep na William wat nog in die bed was.

          'WILLIAM GET OUT OF BED, die dag is gebore en daar is werk om te doen.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          William, accustomed to being laaste uit die bed uit, gaan sit en die slaapgruis van sy oë begin vryf, 'Ek het 'n droom gehad, 'n pragtige droom oor 'n meisie, hare van goud, oë so blou soos die lug op 'n helder lentedag.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Yer, well dream oor jou meisie later, ons 'het werk om te doen'.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          William, partly dressed, sy onderhemp 'n hand-me-down van sy broer en heeltemal te lank, hang tot op sy knieë. Vererg het hy stadig die leer afgestap om nie op sy hemp te trap nie. Hy trek stadig aan sy slang en sit sy kabeljou vas, dan draai hy om, opgewonde om die vreemdeling te sien nog in dieselfde posisie waar hulle hom die vorige aand gelos het.

          'Do ya' think leef hy, broer?'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'I heard him groan voor en hy het sy gesig van die vuur afgewend.'

          'What if he's a Recusant Katoliek, ons kan alle soorte kak inkry.'

          'Watch yer tongue in hierdie huis William.  Spaar jou pa 'n reis terug uit die graf om jou 'n skuilplek te gee.'

          'It's no business of ons s'n William, of hy so reg is of nie ma? 

          'Aye, but don Moenie dit te hard sê nie Thomas. Sedert die mislukte komplot om die Parlement op te blaas, is daar minder verdraagsaamheid vir tpapiste.'  

          All the time the stranger het met toe oë geluister. Wie is hierdie mense? Waar is ek? Erg my kop is seer! 

          Margery went outside, picked die juk op, die houtkruisstuk wat die emmers vasgehou het, en dit op haar skouers geplaas om haar pad na Bridgehouse Beck sowat 'n halfmyl verder te maak. Sy sou drie ritte gedurende die dag maak om water vir die diere, die afvalemmer, klere was en water vir die bier te verseker.

          Through the wheat fields she gegaan, verby die huisies, oor Sonstraat, deur die bome en teen die heuwel af. Sy kon hoor hoe water in die klein waterval naby haar gunsteling-versamelpunt val. Sy het versigtig met die wal afgestap, nog klam van die oggend af. Die son het begin opkom, en dit blink soos diamante deur die blare. Sy sit die juk op die grond en vryf dan haar skouer waar die hout ingegrawe het en maak sy merk. Die klippies van die bekkie knars onder die voete toe sy afbuk om een emmer vol te maak, dan die ander.

          Margery hitched the two buckets en haar rug reguit onder die gewig van die vrag, versigtig om nie te mors nie. Die reis huis toe was stadiger. Sy het haar tyd geneem om teen die heuwel op te gaan en halfpad boontoe stilgehou, uitasem.

          Thomas walked over to the tafel in die hoek onder die hok en die houtwasbak vol vars water uit 'n emmer. Hy spat sy gesig, sy bors en onder sy arms, druk sy nat hande deur sy donker hare, grimas van die skok van die koue water. Thomas het sy hand omvou, in sy maag gehou en 'n bietjie water aan die binnekant voor in sy slang gegooi. Hy het vinnig die voor- en agterkant van sy onderstreke gewas en die roetine herhaal totdat hy tevrede was dat alles skoner was, en hy die luis en bedbugs verwyder het wat daarvan gehou het om saam te kom en snags hul merk te laat.

          By this time Margery had terug met die water, het sy 'n bietjie mielies, koring en boontjies by die potjie gevoeg en die kante van die ketel geroer en geskraap. Die geur het die kamer gevul en die neusgate gevul van die vreemdeling wat begin roer het. Hy het gekreun, die honde het gegrom, hy het sy kop opgelig, een oog oopgemaak en teruggesak op die strooimatras, die vorige nag se gebeure 'n deurmekaar herinnering.

          William knelt beside him with 'n leer jack of ale, 'Sluk hieraan my vriend, het die hare van die hond wat jou gebyt het.'

          The stranger leant on his elmboog en grimas van pyn terwyl hy die gedroogde knoop bloed op sy agterkop voel: 'Waar is ek seun? Ek weet nie.'

          'Hall Green, not ver van Haworth Manor. Ons het jou in 'n sloot aan die onderkant van die skuilplek gekry en jou huis toe gebring om dit af te slaap. Ons het nie geweet of jy vandag sou wakker word nie,' antwoord Thomas. 

          John Hargreaves wasn't om te weet, maar hierdie vriendelike daad sou 'n diepgaande uitwerking op die res van sy en sy gesin se toekoms hê.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_William het oorgekyk met empatie met die vreemdeling terwyl Margery 'n bietjie potjie in bakkies geskep het, 'Los die arme siel seun, laat hom rus en groet die dag oor 'n bietjie.'

          The stranger groggily sat up uit sy strooimatras, met die agterkop vas. Die honde het gestaan en grom. 

          'SILENCE DOGS, HEEL !' Het Thomas geskree.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          The dogs dropped to the vloer weereens, maar steeds 'n waaksaamheid gehandhaaf.

          Margery handed the stranger a bak potjie en 'n houtlepel, 'Kry dit in jou', gee jou krag vir die reis huis toe.'    

          'Do you remember what gebeur het?' het Thomas navraag gedoen.          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          'I remember winning at die rot aas, ek onthou hoe ek saam met twee mans fees gevier en bier gedrink het. Nie plaaslike inwoners nie, ek het hulle nog nie voorheen gesien nie. Die bierhokkie het al hoe meer bier gaan haal en ek het aanhou koop. Die laaste wat ek onthou, was om saam met my metgeselle in die straat af te stap op pad huis toe.'  

          'Do you remember what het hulle gelyk?' vra Thomas.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'They were dressed different . Hulle het swaarde gehad en een het 'n pleister op sy oog gehad.' "Ek onthou hulle," sê Thomas opgewonde.

          'I must be on my manier, ek bedank jou vir jou gasvryheid. My naam is John Hargreaves en ek woon naby Moorehouse Lane in die rigting van Oxenhope. Ek beter weg wees voordat my vrou en dogter Agnes glo ek het hierdie sterflike wêreld verlaat.

          'If there's anything I kan doen om jou terug te betaal, my hide is op pad na Oxenhope. Ek het bure daar rondom en my dogter dien sy heerskappy by Haworth Manor. Ek is vir ewig in jou skuld, weet nie wat sou gebeur het as jy nie saamgekom het nie.'

          'Take more pottage and bier voor jy gaan, meneer Hargreaves,' sê Margery terwyl hy nog potjie in sy bak skep.

          Sitting on the stool by die vuur, neem 'n sluk uit sy bak, Thomas sluk en kyk op: "Sal jy dit aan die rentmeester Mnr Hargreaves rapporteer?"

          'That thieving bastard, hy sal my seker beboet omdat ek hier dronk was. Sleg genoeg moet ek die tiende aan die kerk betaal en die belasting aan die Here. Ek wil nie sy sakke meer vul as wat ek moet nie, verskoon die Engelse ma,' sê John hardnekkig.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Niks wat ek nog nie gehoor het nie.' Roep Margery uit terwyl sy die leë bakke vat en dit in die emmer koue water begin was. 'Nou, dan moet ek weg wees, ek moet begin ploeg en ek is laat. Die vrou sal nie gelukkig wees nie, ek was net veronderstel om Agnes op 'n slegte nag van die herehuis af huis toe te stap, maar het 'n weegskaal gekry deur die gang van sake by die herehof.'

          'Next you are in die area, bel in, dink niks daarvan nie,” sê Thomas en skud sy hand toe hy na die deur stap.

          'Aye 'n next tyd, haal jou dogter Agnes ook saam met jou, kom ons ontmoet die miesie,” sê Margery skaapagtig terwyl sy vir Thomas knipoog.

          Thomas opened the bottom half van die beesdeur kom die son op, 'Veilige reis my vriend.'

          'Tarreur Thomas, remember as daar iets is wat jy nodig het.' John, wat 'n bietjie gedisoriënteerd was, het probeer om sy ore na die huis te kry.

          He wiped his forehead and probeer vergeet van die verleentheid van die vorige aand.

          What a fine family, dink hy by homself. Hy is nie voorheen so goed deur hulle soort behandel nie, maar hy het gewonder of hulle so gaaf sou gewees het as hulle geweet het hy is Katoliek.

          He remembered the problems they gekonfronteer het voordat hy na Haworth verhuis het en hoe hy en sy gesin in die laaste gemeente vervolg is. Mis is verbied, Katolieke priesters het vermis geraak, vermoedelik tereggestel, en hulle is elke Sondag met twaalf pennies beboet omdat hulle nie die koning se Kerk van Engeland bygewoon het nie. Sy vrou Marg en sy dogter Agnes het 'n daaglikse stryd van vingerwys, fluistering en vernedering in die gesig gestaar. Hy het soms gewonder of dit alles die moeite werd is, veral vir arme Agnes wat destyds nie mooi geweet het wat aangaan en hoekom hulle nie meer kerk toe gaan nie. Die arme skat kon nie verstaan hoekom die ander kinders nie met haar sou speel nie en die liedjies wat hulle oor haar sing het seergemaak.

          He made his way across die geploegde landerye tot by Sunstraat verby die stukkende droë muur, huisies aan die linkerkant, stygende heuwels vol skape, aan die regterkant, teen die heuwel op het hy gegaan waar dit in Marsh Lane verander het. Dit was moeilik om te gaan, 'n koue oggend, die dou het die modderige baan glad gemaak, hy kon die sweet deur sy porieë voel spoel terwyl hy stap. Daar was groen velde aan beide kante van die pad en die son het oor sy regterskouer opgekom; en die lig het sy oë seergemaak. Hy het uiteindelik die bopunt van die heuwel bereik en sy wankelrige bene hom anderkant laat afdra. Hy het verby nog huisies gegaan, die meeste van die families het reeds op en die ploeg gesleep, sommige met osse ander daarsonder. Dit het gelyk of dit eeue neem in sy huidige toestand, maar hy was nou op die huiswaartse stuk, links op Moorhouse Lane, oorkant die veld en daar was dit, uiteindelik tuis.

          The door was wide open , en sy vrou Marg was nêrens te sien nie. Hy het binnegestap en hom by die vuur warm gemaak en die donker gebraakte vlek op sy tuniek opgemerk.  Sy slang was klam, vuil en bevlek en sy kop was binne en buite seer. Hy het sy hemp en slang uitgetrek en dit in 'n hopie naby die vuur gelos. Hy stap na die keramiekwaterbak en net toe hy water op sy gesig spat, het sy ingestap, pas terug met emmers water van Bridgehouse Beck.

          She looked at his nakedness terwyl hy oor die bak gebuig is en vir sy witheid en knobbelige knieë geglimlag het.

          'Oh, there you is 'n man, Agnes was bekommerd oor jou. Waar was jy? Tot niks, dink ek,' sê sy vrou sarkasties.

          'Careful wife, I het nie vanoggend wang nodig nie, my kop is gesplete,' terwyl John omdraai om haar die agterkant van sy kop te wys.

          'Goodness John, what het jy gedoen?' Het sy vrou gevra terwyl sy na die kombuis gehaas het en 'n nat lap agter op John se kop geneem het om dit stadig skoon te maak.

          John grimaced in pain, 'My God vrou, wil jy dit weer oopmaak? Jy weet nie wat sal uitspoel as jy dit doen nie.

         'Stupid old fool. Dit is vergelding omdat ek nie kerk toe gaan nie, ek het geweet dit sou weer begin. Nee vrou, dit was voetblokkies, hulle moes geweet het dat ek 'n beursie vol wengeld gehad het.” 

          'I went to the Kings Arms vir 'n bier, daar was rotte-aas in die kelder, so ek het 'n shillin' of twee gewed en gewen.'

          'Sounds like you won te veel,' sê sy vrou terwyl sy sy tuniek van die vloer af lig en die vlek opmerk.

          She looked at him curiously , 'En wat kan ek bid het met die wengeld gebeur?'  

          'Sorry wife, they is lankal weg. Ek het in 'n vreemdeling se huis wakker geword met 'n leë geldbeursie. Ek is in 'n sloot op hul vel gevind en hulle het my huis toe geneem om van die wond af te slaap.' Hy het verskonend gesê en onthou van die gasvryheid wat die Rushworth's hom betoon het.

          'I'd say jy het meer as die wond afgeslaap 'n buitendien het jy nie gedink dit was dalk hulle wat die wengeld gekry het nie.'

          John condemned her accusation, 'Nee vrou, dit was nie hulle nie, ek is aangerand op pad huis toe. As dit nie vir jong Rushworth en sy gesin was nie, wie weet wat my lot sou gewees het. Hulle het die wond versorg en my naby die vuur gesit, my dit laat afslaap terwyl hulle vanoggend, vir my potjie gevoer en vir my bier gegee om dit mee af te was, nee was hulle nie. Hulle is vriendelike mense soos ons, maar nie van die geloof nie.'

          Margaret looked at him curiously , my goeie, nou het ek 'alles gehoor!'

          John turned to her, 'Hulle was anders, vriendelik en vrygewig, die vrou het twee aantreklike seuns, William en haar oudste Thomas, omtrent Agnes se ouderdom gehad.

          They didn't know Ek was van die geloof, maar ek kry die gevoel dat dit nie saak sou gemaak het nie.'

          'Husband you don' weet dit nie. Ons moet versigtig wees; Ek wil nie hê ons Agnes moet weer deur dit alles gaan nie. Ons moet stilbly en ons gebede vir onsself hou. As dit uitkom dat ons reusante is, dan sal alles weer begin!' Sy gaan sit en sit haar gesig in haar hande.

          'There, there wife ons sal versigtig wees.'Sy is 'n goeie vrou en ek haat dit om haar so te sien, maar ek moet standvastig bly en die ware geloof volg.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_John het sy hand op Margaret se skouer gesit, 'Dis in orde vrou, niemand sal ons ooit kry nie en ek sal aanhou om die boete te betaal omdat ek nie die kerk bygewoon het nie, maar ek weier om tot 'n valse God te bid en dit is dit! Kom vee nou jou oë uit en ons praat nie meer daaroor nie.'

HOOFSTUK 7

MANIER VAN 'N VROU

 

 

Nadat hulle vir Thomas en William hul middagete gegee het, het Margery teruggegaan huis toe. Sy het voortgegaan oor die geploegde lande na Sunstraat, 

verby die stukkende gips, teen die heuwel op waar dit in Marsh Lane verander het. Dit was moeilik in die hitte van die dag, die son het op sy hoogste punt begin kom. Sy het uiteindelik die bopunt van die heuwel bereik en aan die ander kant begin. Af is sy, verby nog huisies. Sy het een van die vroue wat vis sout, gevra waar die Hargreaves gewoon het.

          She pointed, 'Hargreaves kothuis, oorkant die veld na Moorhouse Lane, net teen die heuwel.'

          Margery walked across the field en teen die heuwel af; en sien hoe die rook by die skoorsteen uitkom. Die hoenders het gestrooi en gekwetter toe sy naderkom.

          'AYEUP, ARE YOU DAAR, Mevrou HARGREAVES?' Sy het gesê dat sy na die deur van die klipommuurde kothuis gestap het.

          'I AM, ' n wie kan jy wees? Sy het gevra: 'Ek het jou nog nie voorheen in hierdie dele gesien nie, maar ek het jou by die mark in Haworth gesien.'

          'Aye, and I "het jou daar gesien ... en jou lieflike dogter."

          'What brings you down die koppie?' Vra mev Hargreaves terwyl sy aanhou om die plunjer in en uit die botterkarner te druk.

          'This hat, I het dit in die veld in ons sloot gekry, gedink dis dalk jou man s'n.'

          'Aye it's his. Jy moet mev. Rushworth wees, jy het eergisteraand vir John opgepas. Jy beter binnekom. Wil jy 'n brousel hê?'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'That would be fine ,' sê Margery, 'Die stap het my 'n bietjie droog gemaak.'

          'John won't wees vir eeue tuis, hy ploeg 'n veld vir die Here se genade,' sê mev Hargreaves terwyl sy nog bier in Margery se domkrag gooi.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Well, that's just dit, ek het nie gekom om John te sien nie, ek het gekom om jou te sien," sê Margery en glimlag.

          Mrs Hargreaves laughed a deep maag lag, leun terug, lig haar kop na die balke, dan terug na Margery. "My goedheid, hier om my te sien, waarvoor in God se naam?"

          Margery smiled cunningly, ' Wel, toe jou John by ons haard herstel het, het hy jou dogter Agnes genoem wat by die herehuis gewerk het. Ons Thomas het 'n grootse vrou nodig om na huis toe te kom, en ek het gedink...'         _cc781905-5c1905-5c1905-5c1905-5c1905-5c1cc_5b bb3b-136bad5cf58d_  

          There's no way on earth my man sal Agnes toelaat om buite die geloof te trou, 'Ons Agnes? Mmm, nie seker of my man dit sal toelaat nie.'

          Margery took another sip of bier. "Ek het haar by baie geleenthede by die mark by jou gesien, lyk soos 'n groot meisie."

          'Aye she is, ons is trots op haar en die vrou wat sy geword het. Maar hoekom sy, daar is baie ander meisies in die dorp.'

          'Aye, there is , maar weduwees of het die lot van hulle bederf.

          You being new to the Parish, ek het gedink dit kan 'n goeie pasmaat maak.'

          I'll have to praat met my man as hy van die veld af terugkom. Agnes se loon van die herehuis kom baie handig te pas, ek sal met my man praat.' Ek sal nie met hom praat nie, want ek weet wat die antwoord sal wees.

          She dropped her head with die teleurstelling; die belangstelling van 'n pasmaat was egter opwindend.

          'Me son Thomas is 'n huurder by Hall Green, maar 'n groot seun en gebind vir beter,' beweer Margery trots. 'Het net 'n goeie vrou nodig om my in die regte rigting te druk.' Margery het oortuigend gepraat: 'Nie baie goeie ouens hier rond nie, die meeste hou van die drank en hoere by die tavernes. Buitendien, wil jy hê jou dogter moet haar hele lewe lank 'n spinster wees?'

          Worriedly Mrs Hargreaves paused before en antwoord: 'Nee natuurlik nie, maar dit is alles so skielik.'Hemel daarbo is sy 'n opdringerige vrou,sy het gedink.    

          'She would have a groot lewe saam met my Thomas, 'n God wat 'n baba of drie wil.' "Dan is jy reg, kom ons praat weer Sondag na gebede by Saint Michael and All Angels." Het Margery gesê met die oormatige selfvertroue en opdringerigheid waarvoor sy bekend was.

          'Yes let's do that Mev Rushworth.Daar is geen kans daarvoor nie, want ons sal nie daar wees nie! Arme Agnes, die vuisvryer wat kom roep en ek moet hulle wegwys. Wat is om te word of ons Agnes? Daar is geen manier dat haar pa haar sal laat trou buite die ware geloof nie.

          Mrs Hargreaves thought back to die tyd toe sy en John mekaar die eerste keer in die kerk opgemerk het. Hy was 'n aantreklike man, en sy pa was 'n vryman en het grond besit. Hulle was baie gemaklik vir 'n lang tyd totdat dit alles begin het. Die meeste het hul eed aan koningin Bess afgelê, maar John en sy pa het geweier. Hulle het hul gebede in die geheim gedoen en Nagmaal gehou onder die dekmantel van die duisternis; ’n Jesuïete-priester wat in die middel van die nag na hul huisie kom. Hulle het opgehou om kerk toe te gaan, en die boete betaal en baie aan die herehof verloor as gevolg van sjielings wat hulle elke week moes verbeur.

          The Hargreaves had been hoping vir meer godsdienstige verdraagsaamheid toe Jakobus op die troon gekom het. Dinge het vererger, en hulle is in die dorp getugtig. 'n Rukkie later het hulle uit vrees vir vergelding vertrek, verdwyn, alles prysgegee wat hulle gehad het, behalwe die os en 'n paar snuisterye, wat hulle verkoop het.

          Labour was in short supply as gevolg van die 'swart dood', so dit het nie lank geneem vir John om die heer se guns te kry en 'n klein lappie grond aan die buitewyke van Haworth te koop nie. Dit was nie genoeg om hulle te onderhou nie, maar John het nog muntstukke oorgehad en sy betaalde werk vir die heer het hulle aan die gang gehou.

          'I'll not belowe enigiets, maar sou John dit wens, kan jy weer bel.' Het mev Hargreaves gesê.Sy sal binnekort belangstelling verloor wanneer ons nie by die kerk opdaag nie. 

          It was getting late, en Margery het besef dat sy nog teen die heuwel moet opstap huis toe, 'Goed, die son raak laag in die lug en ek het nie vir my die aandete voorberei nie seuns of die koei ingekry nie. Beste ek knyp vinnig soos. '         

          Mrs Hargreaves came out of diep gedink: 'Ek moet aanbeweeg, my John sal sekerlik weet iets skort as dinge nie ordelik en goed is wanneer hy by die huis kom nie. Gaan voort, liefie, wees weg met jou voor ons albei moet toustaan vir die eendstoeltjie.'

          Margery took the last swig van die bier en gee die domkrag terug aan mev Hargreaves. "Nou, dan sien ek jou Sondag."          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_     _cc781905-4c'de left bef-sad-man-naag-31905-58d_ _cc781905-4c1de-naag-naag-mart-bc-e-naag.    

 

          John arrived home in the lig van die maan. Sy hoor hom en voel skaam oor alles wat in sy afwesigheid aangegaan het. Hy het by die deur ingestap, die skarniere kraak, uitgeput van die dag se arbeid in die heer se veld. Hy het na sy hoed gevoel, maar besef dat hy dit verloor het. John stap in stilte na die bank, amper steierend van die tien uur lange ooreising. Hy lig die emmer op en gooi water in die groot houtbak en steek sy kop daarin vir wat soos 'n ewigheid gelyk het. Eers toe hy nie meer asem kan ophou nie, lig hy sy kop en los die pyn in sy longe. Hy snak na lug en spat nog twee keer oor sy gesig, trek sy hande deur sy sweterige donker hare. Hy het sy nat hemp uitgetrek, sy dowwe maar gespierde arms en bors ontbloot en voortgegaan om onder sy armholtes te was.

          He removed his codpiece and sy vuil slang, sy vrou tel dit in 'n kits op en vou dit gereed vir die volgende dag.

          Mrs Hargreaves held a linen handdoek stil terwyl hy water onder sy arms en tussen sy bene spat en seker maak hy was die sweet weg. Hy het hulle behoorlik afgedroog om die kaf weg te hou. Sy vrou het vir hom 'n skoon onderhemp gegee om aan te trek. Dit het amper tot by sy knieë gehang, maar dit was vars met die reuke van 'n lentedag en dit het hom behaag. Hy gaan sit op sy stoel naby die vuurherd, rook uit sy kleipyp en dink aan die gebeure van die dag. Hy was nie die enigste een wat die Here se bevel gedoen het nie en hy is ten minste betaal. Hy het die kameraadskap met die ander mans geniet. Daar was Richard Bins, Anthony Pigshells en Robert Deane, almal verhuur aan die heer behalwe vir hom. Hy het die geskerts geniet; dit was nie gereeld dat daar bedags tyd was vir lag nie, veral na die heer se plesier.

          Shall I tell him, neee beste los vir 'n ander keer. Margery was stil en het nie geweet hoe om die onderwerp met haar man te breek nie. Sy het die potjie in die ketel geroer en vir hom bier gebring om hom te help om die stof uit sy keel skoon te maak.

          'You are quiet wife , het jy iets om vir my te sê?' Hy het in 'n ontspanne maar nuuskierige toon gesê. 

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Nee man, hou vas, as jy jou gatvol bier gehad het, dan gesels ons,' het sy gesê en probeer om nie te veel weg te gee oor haar vroeëre ontmoeting met Margery Rushworth nie._cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          Mrs Hargreaves handed him the bak. Hy het die inhoud verslind en 'n tweede helpende, sluk bier om dit af te was. Hy het stilgebly en homself stilgemaak.          

          'Tell us wife, het ons gesels iets te doen met my hoed wat daar op die tafel sit?'

vra John, betower deur die vuur.

          Mrs Hargreaves realised that Margery het die hoed gelos, sodat sy geloop en dit aan die spyker naby die deur gehang.

          'So, it seems jy het vandag die plesier gehad om mev. Rushworth te besoek,” sê John terwyl hy 'n trek van sy pyp neem. "En wat het jy bespreek vrou?"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Nothing except the time 'n dag man. Sy het jou hoed teruggebring, dis orl.'         

          'Seems a long walk praat net oor die tyd per dag.'

          Mrs Hargreaves looked at John nuuskierig, 'Ons het 'n geselsie gehad terwyl ek besig was om die botter te karn.' Sy vrou het gestaan om die vuur te stook en die potjie te roer, want sy het nog nie geëet nie.

         Sy hou iets terug, ek kan dit voel. John was gefikseerd op haar gesprek met Margery en het geduldig vir haar gewag om meer bekend te maak.

          'Oh husband, what gesprekke wat vroue voer terwyl hulle botter kar, sal jy daarin belangstel?' Sy het geantwoord en wou vroue se besigheid vir die vroue hou, wetende dat dit nie die tyd is om dinge te kompliseer nie.

          'Come now, don "laat die gebeure van die dag jou nie bekommer nie en wat van die ploeg?" Vra sy en verander die onderwerp terwyl sy vir hom nog bier skink.

          'One field is finished Ek moet môre saam met Richard, Anthony en Robert Deane teruggaan om die ander af te handel.'

          He sat back against the muur, uitgeput, besig om sy kleipyp weer vol te maak. Hy het geweet om nie te hard te druk nie, want sy vrou se geheime het altyd een of ander tyd na sy ore gekom, hetsy deur haar mond of deur ander. Hy was welbekend in die dorp en het geweet dat as dit iets ernstigs was, sy gouer in hom sou vertrou.

          Some things are best left ongesê, veral as dit vrouesake is.Beste bewaar vir nog 'n dag, dink hy by homself.

          He took a puff of sy pyp, kyk hoe die kole in die bak rooi word, dan blaas hy stadig uit, kyk hoe die rook met die rook van die vuur meng en na die dakbalke dryf.

CHAPTER 6

DARKEST DANGER

 

 

John stuck his head in the bucket of water and washed, trying to rid himself of the stains and memory of the previous night. He started to recall the events…

          He remembered waiting for Agnes near the manor and hearing the buzz emanating from the square. It was a chilly night and thought he might climb the hill for a quick ale and warm himself by the fire, knowing that she was always late coming from the manor.

          He was only going to stay for an ale or two until his two companions convinced him to go to the rat baiting in the cellar. He remembered walking down the creeping, rotten wood stairs into a large stone-walled room which was full of smoke and the stench of dead rats and loud barking dogs whipped into a frenzy by their owners. There was the acidic smell of old urine and stale ale. Oil lamps lit the centre of the room, which was cordoned off with a square of wooden planks set almost chest high. The earthen floor was blood stained at the bottom of the pit, which was home to dog fights, cock fights, and tonight’s entertainment.

          Men entertained themselves yelling, and arguing their point, often spraying spittle, trying to get the slightest bit of knowledge about the contestants that may positively sway their wager. The dog owners rallied support for their dog above any other. Casting wagers against owners of other dogs, excitedly.       

          ‘That little terrier, I might wager on the rat, yelled one drunken guest.’

          All that heard laughed, with one elder who couldn’t quite contain himself, coughing out his ale while trying to laugh and breath at the same time. ‘

          Ayup, I’ seen the rats he catches them in the cemetery, some are bigger than a house cat’, Said another.

          The rat catcher made his way down the wooden stairs. His hessian bag relentlessly moving with squealing, panicked rats.

          He unloaded thirty rats out of the hessian bag into the pit. They scattered quickly around the pit as the crowd roared with excitement. Men filled the wooden bleachers which climbed up the stone walls. The dogs, terrier crosses all of them, barked with excitement, pulling on the rope held by their owners. Hearing the dogs, the rats cornered themselves, climbing over one another to get to the highest point on the wall to escape, only to be knocked lower by another bigger rat. Their six-inch tails trailed behind them, their yellow teeth nipping at the rat beside and long whiskers twitching with nervousness unused to being in the light.

          ‘Come on, Billy lets show them what you can do,’ said the owner stepping forward for his dog’s turn at the mayhem.

          He unroped the dog and picked him up by the scruff of the neck, holding him in mid-air on the inside of the pit. The crowd roared. The men screamed back and forth across the pit, making bets on how many rats Billy could dispense with in a minute.

          ‘He doesn’t look like much ta me, I’ll wager two shillings, no more ‘n fifteen rats!’ Yelled one patron eagerly.            

          ‘Yer, I’ll take your wager and say more ‘n fifteen!’  Said another.

          The dog seeing the rats, excitedly tried to struggle free from his owner’s grasp, but he couldn’t break his grip. The owner looked at the referee and waited for the signal. When the referee nodded, he dropped the dog. The timekeeper turned the minute glass as soon as the dog’s paws touched the dirt. Excitedly, Billy growled and looked at the rats, his senses alert and keen. He was highly stimulated by the herbs his owner had given him and ready to do what he had been trained to do. He hit the ground running, feverishly attacking the group of rats in the corner.

          The crowd roared, Hargreaves getting caught up in the excitement had placed his wager declaring twenty rats as his number. His companions secretly smiled at each other, knowing that no dog could reach such a milestone. The steward’s money was safe, they thought. Besides that was the least of their worries.

          The dog worked in exemplary fashion, a grip, a toss, and it was all over for the rat. Billy was very skillful and at one point bit into two rats at the same time, shaking them both in a frenzied fashion then releasing his grip and running at the corner to latch onto others. They scattered as he approached, but he was too quick and knew their habits, running close to the wall as tight as they could.

          The marshal, who tried to keep some order to proceedings, called out the number of rats killed, ‘One rat, two, three, four, five…’ Some lay motionless, others bloodied with their entrails following them, but still alive, tried to crawl away.

          ‘Seventeen... eighteen... nineteen… twenty... time.’ Said the marshal, who wrestled a dead rat from the dogs’ mouth and lifted Billy by the scruff of the neck, out and back to his owner. Billy wasn’t finished yet and tried to fight his way out of the marshal's grip to continue.       

          ‘Ayup that rat isn’t dead,’ said another man who had wagered on nineteen.

          The marshal stepped in, ‘Right, local rats, local rules. If t’ rat manages to get to the outside of the pit in a minute, then he is considered still alive, and the count will be nineteen.’ The timekeeper turned over the minute glass as the referee marked a large circle with a stick on the inside circumference of the pit.

          Excited, the crowd yelled at the rat, some wishing it ill health and good riddance and others wishing it a healthy recovery.

          ‘Ayup, it’s movin, cum on, get crackin,’ said one man.    

          The rat suffered from a lack of blood, and its two back legs were shattered. It rose up on its front paws, face smashed, and blood was oozing from its mouth and an eye socket that was missing an eye. It continued to move, and the crowd cheered as more wagers were placed on the result. The rat looked behind and tried to sniff its back legs, numbed by the crushed nerves. It pushed up on its front paws again and some of the crowd cheered. Others started to insult the owner of Billy who they said, did not do enough to kill the rat. The rat took one more step and then keeled over in exhaustion.

   ‘TWENTY!’ Yelled the referee. John looked up at his companions and was shocked, ‘I WON, TWENTY RATS!’ He laughed ecstatically, ‘I WON! I WON!’

          The two men looked at each other angrily and tried to come to terms with what had eventuated as they had given him odds.

          ‘Grand Billy, well done, lad.’ The owner said, wiping the blood and left-over entrails from his chin.

          He placed Billy on the floor and poured water from a bowl into his hand and continued to wash his face, being sure to allow Billy his fill to feed his thirst.

          ‘Twenty rats killed in a minute, who’d have thought,’ said one of John’s companions while giving him the steward's shillings.

          John held out his hand and smiled, then placed the coins in the leather purse which hung from his belt,

          ‘Come on rounds on me!’

          The steward would not be happy, knowing that they had lost his money. But that dog, how were they to know? It wasn’t until later that they heard the dog had a reputation in other parts of Keighley.

          ‘Ta, kind sirs, pleasure is mine,’ as John gestured for them to follow him up the stairs for a celebratory ale.

          The drinks were on him; he went upstairs with his new companions. They showed him much kindness and so did the barmaid ensuring their jacks were kept full. She knew the drill.

          He didn’t notice the steward on the far side of the tavern and the shrewd nod he gave to the strangers through the crowd when their eyes met his. One of them frowned with disappointment and shook his head slightly. The steward wasn’t amused.

 

           The following evening, sitting at home in Stanbury, the steward started to think about the events of the previous night. He was angry that his companions had lost his wager; he didn’t like common folk winning at the rat baiting that he secretly organised to coincide with each manor court. On a good night, he could win money from the locals, who had managed to scrounge for the payne, fines and dues. Without money for the payne, fines and dues they would have to pay more the next time, some shillings for the lord and some for him. He always stayed one step ahead, knowing that if the lord’s coffers were low and he lost his temper, he would have to pay it out of his own purse.

          It was quite a lucrative setup. He paid a shilling to the rat catcher, a shilling to the dog owner and a portion of the winnings to his recently acquired partners. That coupled with his skimming of the fines and dues paid, provided a lucrative income on top of the stipend which his lordship paid him to tend to manor business. That night, he thought, was supposed to be unique. He had arranged for a dog to come up from Bradford after seeing him in action down there a few weeks past. He had never seen a dog so ferocious, so cunning and quick. He lost some money on him in Bradford but expected to get it all back, and more, that evening.

          The evening was even better than expected, having charmed his way into a card game with a couple of out-of-town coney-catchers. He had watched them take coin from several locals before he approached the table. He felt contempt for any outsiders that tried to cash in. These two were obviously from out of the parish, likely doing their regular rounds through the local villages. It was apparent that they were good at it for the two of them still had both their ears. They allowed him to win the first three hands, one of them raising the bet each time then bowing out to let his friend lay down cards which were always just good enough to win the hand. They were clever enough to let him win a hand occasionally, to keep his interest, but slowly gained more and more of his purse. That was, until the watchman rang the bell for a count of eight.

CHAPTER 7

WAY OF A WOMAN

 

 

After giving Thomas and William their lunch, Margery started back home. She continued across the ploughed fields to Sun Street, 

past the broken drywall, up the hill she went where it turned into Marsh Lane. It was tough going in the heat of the day, the sun starting to get to its highest point. She finally reached the top of the hill and started down the other side. Down she went, past more cottages. She asked one of the women salting some fish, where the Hargreaves lived.

          She pointed, ‘Hargreaves cottage, across yonder field to Moorhouse Lane, just up the hill.’

          Margery walked across the field and down the hill; and noticed the smoke coming out the chimney. The chickens scattered and squawked as she approached.

          ‘AYEUP, ARE YOU THERE, MRS HARGREAVES?’ She said walking up to the door of the stone walled cottage.

          ‘I AM, ‘n who might you be? She asked, 'I haven’t seen thee in these parts before, but I’ve seen you at the market in Haworth.’

          ‘Aye, and I’ve seen you there... and thy lovely daughter.’

          ‘What brings you down the hill?’ Asked Mrs Hargreaves as she continued to push the plunger in and out of the butter churner.

          ‘This hat, I found it in the field in our ditch, thought it might be your husband’s.‘

          'Aye it’s his. You must be Mrs Rushworth, you tended ta John the night before last. You better come inside. Do ya' want a brew?’     

          ‘That would be fine,’ said Margery, ‘The walk has made me a bit parched.’

          ‘John won’t be home for ages, he’s ploughing a field for the lord’s grace,’ said Mrs Hargreaves as she poured more ale into Margery’s jack.        

          ‘Well, that’s just it, I didn’t come ta see John, I came ta see you,’ Margery said, smiling.

          Mrs Hargreaves laughed a deep belly laugh, leaning back, raising her head to the rafters, then back at Margery. ‘My goodness, here to see me, what in God’s name for?’

          Margery smiled cunningly, ‘Well, when your John were convalescing at our hearth, he mentioned your daughter Agnes who worked at the manor. Our Thomas needs a grand woman to come home to, and I was thinking…’          

          There’s no way on earth my husband will allow Agnes to marry outside the faith, ‘Our Agnes? Mmm, not sure if me husband will allow it.’

          Margery took another sip of ale. ‘I seen her at the market with thee on many occasion, seems like a grand lass.’

          ‘Aye she is, we’re proud of her and the woman she’s become. Why her though, there’s plenty of other lasses in the village.’

          ‘Aye, there is, but widows or spoiled the lot of 'em.

          You being new to the Parish, I thought it might make a good match.’

          I’ll have to speak to me husband when he gets back from the fields. Agnes’ wage from the manor comes in right handy, I will speak to my husband.’ I’ll not speak to him because I know what the answer will be.

          She dropped her head with the disappointment; however, the interest of a matchmaker was exciting.

          ‘Me son Thomas is a tenant at Hall Green, but a grand lad and bound fer better,’ claimed Margery proudly. 'Just needs a good woman to push 'im in the right direction.' Margery spoke convincingly, ‘Not many good lads around here, most like the drink and whores at the taverns. Besides, do you want thy daughter to be a spinster her whole life?’

          Worriedly Mrs Hargreaves paused before answering, ‘No course not, but this is all so sudden.’ Heavens above she's a pushy woman, she thought.     

          ‘She would have a grand life with my Thomas, ‘n God willing a baby or three.’ ‘Right you are then, let’s talk again at Saint Michael and All Angels on Sunday, after prayers.’ Stated Margery with the over confidence and pushiness that she was renowned for.

          ‘Yes let’s do that Mrs Rushworth. There’s no chance of that ‘cause we won’t be there!  Poor Agnes, the fist suitor that comes calling and I must turn them away. What is to become or our Agnes? There's no way her father will let her marry outside the true faith.

          Mrs Hargreaves thought back to the time when she and John first noticed each other in church. He was a handsome man, and his father was a freeman and owned land. They were very comfortable for a long while until it all started. Most had pledged their oath to Queen Bess, but John and his father refused to. They said their prayers in secret and held Communion under the cover of darkness; a Jesuit priest coming to their cottage in the middle of the night. They stopped going to church, and paid the penalty, losing much to the manor court because of shillings that they had to forfeit each week.

          The Hargreaves had been hoping for more religious tolerance when James came to the throne. Things got worse, and they were chastised in the village. A short time later they left in fear of retribution, disappeared, gave up everything they had except the ox and a few trinkets, which they sold.

          Labour was in short supply because of the ‘black death’, so it didn’t take long for John to get the lord’s favour and buy a small patch of land on the outskirts of Haworth. It wasn't enough to sustain them but John still had coin left over and his paid work for the lord kept them going.

          ‘I’ll not promise anything, but should John wish it, you can call again.’ Said Mrs Hargreaves. She'll soon lose interest when we don't show up at church. 

          It was getting late, and Margery realised that she still had to walk up the hill home, ‘Goodness me, the sun is getting low in the sky and I haven’t prepared the supper for me boys or got the cow in. Best I nip on quickly like.’         

          Mrs Hargreaves came out of deep thought, ‘I need to get a move on, my John will surely know somethin’s amiss if things aren’t orderly ‘n well when he gets home. Go on, love, be off with ya’ before we both have ta line up for the ducking stool.’

          Margery took the last swig of the ale and handed the jack back to Mrs Hargreaves. ‘Right, I will see thee Sunday then.’                 Margery left and quickened her pace to beat the night watchman’s bell.    

 

          John arrived home in the light of the moon. She heard him and felt ashamed of all that had gone on in his absence. He walked in the door, the hinges creaked, exhausted from the day’s labour in the lord’s field. He felt for his hat but realised that he had lost it. John walked to the bench silently, almost staggering from the ten-hour overexertion. He lifted the bucket and poured water into the large wooden bowl sticking his head in it for what seemed like an eternity. Only when he couldn’t hold his breath any longer did he lift his head and release the ache in his lungs. He gasped for air and splashed his face two more times, running his hands through his sweaty dark hair. He took off his wet shirt, exposing his wiry but muscular arms and chest and continued to wash under his arm pits.

          He removed his codpiece and his soiled hose, his wife picking them up in an instant and folding them ready for the next day.

          Mrs Hargreaves held a linen towel silently while he splashed water under his arms and between his legs, making sure he washed away the sweat. He dried them properly to keep away the chafe. His wife gave him a clean undershirt to put on. It dangled almost to his knees, but it was fresh with the smells of a springtime day and it pleased him. He sat on his stool near the hearth, smoked from his clay pipe and thought about the events of the day. He wasn’t the only one doing the lord’s bidding and at least he got payed. He enjoyed the comradery with the other men. There was Richard Bins, Anthony Pigshells and Robert Deane, all tenanted to the lord except for him. He enjoyed the banter; it wasn’t often that there was time for laughter during the day, especially at the lord’s pleasure.

          Shall I tell him, nooo best left for another time. Margery was silent, not knowing how to breach the subject with her husband. She stirred the pottage in the cauldron and brought him ale to help him clear the dust from his throat.

          ‘You are quiet wife, have you got something to say ta me?’ He said in a relaxed but curious tone. 

          ‘No husband, hold on, when you’ve had thy fill of ale then we'll chat,’ she said, trying not to give too much away about her earlier meeting with Margery Rushworth. 

          Mrs Hargreaves handed him the bowl. He devoured the contents and a second helping, gulping ale to wash it down. He paused and stilled himself.          

          ‘Tell us wife, does our chat have anything ta do with me hat sitting there on the table?’

John asked, mesmerised by the fire.

          Mrs Hargreaves realised that Margery had left the hat so she walked over and hung it on the nail near the door.

          ‘So, it seems you had the pleasure of a visit from Mrs Rushworth today,’ said John as he took a puff of his pipe. ‘And what did you discuss wife?’        

          ‘Nothing except the time a’ day husband. She brought yer hat back, that's orl.’         

          ‘Seems a long walk just ta talk about the time a’ day.’

          Mrs Hargreaves looked at John curiously, ‘We had a chat while I was churning the butter.’ His wife stood to stoke the fire and stir the pottage because she hadn’t eaten yet.

          She’s holding something back, I can feel it. John was fixated on her discussion with Margery and waited patiently for her to disclose more.

          ‘Oh husband, what conversations women have while churning butter, would you be interested in?’ She replied, wanting to keep women’s business to the women, knowing that now was not the time to complicate things.

          ‘Come now, don’t let the events of the day worry you and what of the ploughing?’ She asked, changing the subject while pouring him more ale.

          ‘One field is finished, I must go back tomorra’ with Richard, Anthony and Robert Deane, to finish t’other.’

          He sat back against the wall, exhausted, re-filling his clay pipe. He knew not to push too hard, for his wife’s secrets always made their way to his ears at some point, either by her mouth or by others. He was well known in the village and knew that if it were anything serious, she would confide in him sooner.

          Some things are best left unsaid, especially when it’s women’s business. Best kept for another day, he thought to himself.

          He took a puff of his pipe, watching the embers in the bowl redden, then he slowly blew out, watching the smoke mingle with the smoke from the fire and drift toward the rafters.

HOOFSTUK 8

MANIER VAN 'N VROU

 

 

Margery het gewoond geraak aan gehoordienste in Engels en nie Latyn nie. Sy kon verstaan wat die predikant sê, en dit was nie net die skrifture nie. Sy het veral gehou van preke met tyd stukkies kennisgewings en nuus, die koning se nuus. Nou, die gemeente is aangemoedig om die Bybel te lees, maar die meeste van hulle was ongeletterd, so het op die predikant staatgemaak om hulle van God se wil in te lig.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

Vanaf die preekstoel het die predikant die Huweliksprediking gepreek.

 

'Die vrou is 'n swak wese wat nie met diesulkes toegerus is nie

krag en bestendigheid van verstand as mans. Daarom is hulle

hoe gouer ontsteld en hulle is meer geneig tot swak liefdes

en ingesteldhede van die verstand meer as mense.'

 

Margery het daarvan gehou om na Saint Michael and All Angels te kom. Sy het gedink dis 'n manjifieke gebou en het onthou hoe sy as kind hierheen gekom het toe alles in Latyn was en die Katolieke Nagmaal aan die orde van die dag was. Dit was net dertig tree van deur na altaar; die dik klipmure het dit binne betreklik koel gehou op die warmste somerdae. Die groot sirkelpatrone wat die mure versier het, het verbleikte Bybeltonele, heilige apostels, engele en Christus vertoon, alles geverf in rooi, okergeel. Die tongewelfde plafon het van die vlakte houtbanke daaronder na die hemel gestyg. Die ingang van die kapel is met sierlike klipsnywerk versier. Die groot houtkruis is gekroon deur 'n klein opening in die muur wat die olielamp gehou het wat sy dowwe lig oor die altaar laat werp het.

          Margery heard the door vibrate met die wind. Sy kyk rond, stop, kyk dan na die voorkant en luister na die einde van die lang preek van die predikant.

 

'Die goeie man of meester van die gesin is 'n persoon in wie

rus die private en behoorlike regering van die geheel

huisgesin: en hy kom daartoe nie deur uitverkiesing nie, maar deur

die verordening van God, selfs in die loop van die natuur gevestig.'

 

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ Hy het stilgebly.

'—Die goedvrou van die huis is 'n persoon wat toegee

hulp en bystand in die regering aan die meester van die

familie. Want hy is as 't ware die vors en opperheerser;

sy is die medewerker.'

 

          She wondered why Mrs Hargreaves , John en Agnes was afwesig van die kerk. Dit was nie tye om afwesig te wees nie en hulle sal sekerlik die boete van twee sjielings in die gesig staar, het sy gedink.  

          The vicar finished his sermon_cc781905 -5cde-3194-bb3b-136bad5cf58d_ het toe sy gemeente gevra om te bly sit. Verskeie vrouens en dogters het met minagting na hul mans en vaders bly kyk terwyl hulle vinnig opgestaan het om 'n vinnige uitgang te maak. Die mans het veral aandag gekry van die bewaarder wat verantwoordelik was vir orde in die kerk.

          The vicar repeated, ' Beste mense, bly asseblief sit, ek het nuus uit Londen, 'n wetsontwerp is deur die parlement aanvaar wat Katolisisme verbied. Jesuïete priesters word opgeraap en gevange geneem. Enigeen wat gevind word wat hulle huisves, sal die volle las van die wet voel.

          The congregation were shocked, soos King James 'n meer godsdienstige verdraagsaamheid belowe het. Sommige het begin tjank, ander het roerloos daar gesit.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1589bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf

          The vicar went on, "God red die Koning."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1589bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf

          'God save the King ! God red die Koning!' Die gemeente het saam herhaal na aanleiding van die predikant.

          They then recited the Lord's Gebed.

 

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_     _cc781905-58d_, wie toegelaat word om 3194-bb3b-136bad5cf58d_ _cc781905-41cde, wie se naam 31905-41cd is toegelaat.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_           _cc781905 -5cde-3194-bb3b-136bad5cf58d_   _cc781905-5cde-3194-bb3b-136slegte5cf58d_ kom sleg5cf58d_ U wil op aarde geskied, soos dit op aarde is.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_           _cc781905 -5cde-3194-bb3b-136bad5cf58d_  Gee ons vandag daaglikse brood; 'n vergewe ons oortredings, soos ons

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_           _cc781905 -5cde-3194-bb3b-136bad5cf58d_   _cc781905-5cde-3194-bb3b-136slegte5cf58d19_01cf-5cd_5cf58d19_05cf58d_5cf58d19_00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001 lei ons nie in versoeking nie,

bevry wee van die bose.'

 

          The congregation stood and started uit die banke vyl na die deur aan die agterkant van die kerk. Margery soek steeds na die Hargreaves terwyl sy deur die groot eikehoutdeur gekuier het die dag in.

          She was followed by William en Thomas, "Wat is fout ma, jy lyk afgelei?" Vra William met 'n besorgde kyk op sy gesig.

          'I'm fine seun, dank net vir God vir die dag,'Sondag was altyd 'n goeie dag, het sy gedink,'n ruskans van die roetine werk en take.Sy het ook 'n hartseer gevoel vir die minderheid van terughoudende Katolieke wat in die dorp en die Keighley-omgewing gewoon het.

          'William, mother is voel net vol van die preek,' sê Thomas glimlaggend en dink aan die komende 'bal' en bier.

          'William don't toon disrespek vir die Here 'n redder, minder wil jy om verdoemenis oor die familie te haal,' sê Margery terwyl sy terugkyk en in minagting frons. Ons sal sien hoe slim jy is wanneer ek my klein geheimpie verklap my seun.

HOOFSTUK 9

VERWEERDE VISIES

 

 

William het Margery na die huis begelei terwyl Thomas met die ander dorpsmanne vergader het ter voorbereiding vir 'bal' teen East'ards. Ball was altyd 'n vurige affêre en Thomas het die kameraadskap geniet wat dit opgelewer het. Daar is van elke man in Haworth wat kon loop verwag om deel te neem, en die wedstryd sou vir weke daarna gevier en bespreek word.

          Two upright poles were placed in die padstal net oos van Moorhouse Lane en 'n ander stel net wes van Haworthweg, sowat een en 'n half myl daarvandaan. Die twee groepe mans het ongeveer driehonderd getel, maar niemand het seker geweet nie.

          The game would start on die oostekant van Bridgehouse Beck, waar die bal in die skare mans gegooi sou word wat om 'n aanraking meeding. Die bal, 'n leergebonde skaapblaas, is in die nabygeveg gegooi. Baie het daarna uitgestrek en dit het weswaarts op die see van grypende hande weggebons. Dit het onder die drukgang verdwyn net om weer op te duik na 'n vurige ontmoeting hieronder.

          One came up throwing the bal wes, nog een wat sy gebreekte neus vashou. Beweging van die bal is deur menige hand gestuit, toe het dit weer verdwyn. Die skare het in die Bridgehouse Beck-waters ingetrek, maar hulle is op die oewer deur 'n groot eikeboom gestop. Een van die spelers van die East'ards het die boom aan die ander kant geklim en op 'n ledemaat gaan sit. Die bal is na hom toe gegooi en twee van die Westers het agter hom opgeklim en probeer om die bal uit sy sluiting te bevry. Hulle drie het van die boom af op die wagtende skare hieronder geval. Twee van hulle het weer opgestaan om voort te gaan, maar die derde wat geval het, het nie beweeg nie. Die skare, 'n bewegende, vasklouende see van liggame wat oor hom beweeg en onoordeelkundig skop en stoot, sonder om hul gewig of getal te ontsien.

          As the melee continued slowly weswaarts is vier mans agtergelaat, een het sy ontwrigte skouer vasgeklem. Die ander een het geweldig gebloei van 'n sny in sy kop en die ander twee het stil gelê en steeds in 'n ongemaklike posisie op die klam grond gekrul.

          At the centre of the skare twee mans het gewom vir besit van die bal, drie ander het na hul tunieke gegryp en probeer om hulle weg te trek. Vier van die Oostelikes het gedruk, en geleidelik het die bal verder beweeg totdat dit bo-aan die skare opgeduik het. Almal in die omgewing het probeer om dit te tref en vir 'n tyd het dit ooswaarts beweeg. Dit het weer in die see van liggame gesink, een man wat dit vasgehou het met agt van sy mense wat vooraan stoot.

          Two West'ards men , toe hy sien wat hulle doen, het hy daarin geslaag om die baldraers se arm te gryp, maar soos die skare vorentoe gesnel het, is sy arm vasgevang en agtertoe gedraai in die teenoorgestelde manier van beweging. Daar was 'n allemintige gil van hom toe sy arm gevang is. Die West'ards-manne het dit nog in die hande gehad totdat hulle die 'pop' en die gevolglike geskreeu hoor, die been wat uit sy sok kom. Hy het die bal laat val en aan sy skouer geklou, en die bal het vir 'n rukkie in limbo gehang wat deur nie een van die spanne besit is nie, maar deur die talle liggame ondersteun word.

          That was until Thomas happened daarop. Hy het sy kop af gebuig en die bal vasgevang. Sommige het sy dubbellet ooswaarts getrek, ander het weswaarts getrek. Sy tuniek het geskeur, maar hy het die bal vasgehou. Een van die Oostelikes het op en oor twee mans gespring en aan sy hare vasgehaak. Hy het die bal laat val en sy hare uit die man se greep gestoei. Die bal het voortgegaan om in 'n westelike rigting te beweeg deur vallei en vallei, oor droë klipmure, deur 'n braambraam en op 'n stadium deur 'n groentetuin. Die vrou en ma het blou moord van binne die huisie geskree, bang om buite te gaan.

          It wasn't until sonsondergang toe die bal uiteindelik net oos van Moorhouse Lane deur die pale gemaneuvreer is en die East'ards hul oorwinning met 'n gejubel gevier het. Hulle het die naaste aan hulle hand geskud. Moeg en verslete het hulle huis toe gegaan vir 'n feesmaal by hul gunsteling bierhuis. Sommige het mank geloop, ander het geringe snye en skaafplekke van die dag se spel gehad.

          Thomas made his way home , tuniek geskeur, gekrap, seer gekneus en jammer vir homself, hulle het die dag verloor.

 

          Earlier, while Thomas was toe hy 'bal' speel, het William Margery huis toe begelei. Toe hulle nader kom, het Margery voortgegaan om teen die heuwel af verby die huisie te stap. "Waarheen gaan jy ma, het jy jou kop verloor?"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'William be silent, Ek het sake om na te kyk, knyp nou aan die huis en stook die vuur,' het sy gesê terwyl sy die heuwel afstap.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ Af is sy, verby nog huisies, oor die veld en daar was dit die Hargreaves kliphuisie. Daar het rook uit die skoorsteen gekom en die beesdeur was oop. Daar was geen teken van John in die veld nie, maar sy het onthou dat dit Sondag was toe sy sien dat mev Hargreaves by die deur verbystap.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          She walked up to the cottage bedees, wil haar nie verras en uit haar verstand laat skrik nie, "Ayup, Mrs Hargreaves is jy daar?" Sy het uitgeroep. Daar was geen antwoord nie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

         'Mrs Hargreaves? Dis ek, Margery Rushworth, ek het jou gemis by die kerk. Ek het gedink ek kom verby,' gil sy terwyl sy haar kop in die deur steek.          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          Suddenly, Mrs Hargreaves just verskyn, 'WAAROM LOS JY ONS NIE NET ALLEEN NIE?' roep sy vies uit.

          Margery was shocked by the uitbarsting, 'Ag, ek is so jammer mev. Hargreaves, ek het jou by die kerk gemis en gewonder of iets fout is.'

          Disappointed, Margery turned away , "Ek is jammer dat ek jou gesteur het so ek sal oppad wees, goeie dag vir jou mev Hargreaves."

          As she turned and started teruggestap deur die veld, hoor sy 'n sagte tjank uit die huisie kom. Sy draai om en gaan terug, steek weer haar kop in die beesdeur. Sy het tyd gegee vir haar oë om aan te pas, en sy sien mev. Hargreaves sit by 'n stoeltjie, gesig in hande snikkend. Sy het die grendel losgemaak en ingegaan.

          Margery walked up to Mrs Hargreaves en sit haar hand op haar skouer, 'Daar daar troeteldier, wat pla jou om jou so hartseer te maak op hierdie pragtige dag? Het die 'man' jou geslaan? Av jy het 'n kalf verloor. Bid Here, vertel my!'

          Looking up at Margery through trane, "Ek is so jammer dat ek onbeskof met jou is, ek weet nie wat jy moet doen nie," breek sy weer snikkend in haar hande.

          'There, there pet . Wat dit ook al is, ons kan help.' beweer Margery in 'n sagte empatiese toon.

          Mrs Hargreaves stopped sobbing and vee haar oë met haar voorskoot af. Toe loer sy op en verduidelik hoekom hulle nie by die kerk was nie. "Mev Rushworth, ek was so bly toe ons laas gepraat het, maar ek moet jou 'n geheim vertel, maar jy moet sweer om nie 'n siel te vertel nie. Ons is weersinwekkende Katolieke.' Sy vou haar gesig in haar hande en begin weer snik.

          'There, there pet .' Met haar hand op mev Hargreaves se skouer, stel sy haar gerus. 'Ek het geen slegte gevoelens teenoor jou of joune nie, maar ongelukkig voel ek dat die verbintenis tussen ons families nie kan voortgaan nie. Ons wil nie die woede van die koning of sy kerk ly nie.'

          Mrs Hargreaves sobbed again, "Asseblief, help ons asseblief, ek vrees vir my dogter Agnes."

          'Shuush now pet, nie meer trane nie, natuurlik sal ek help! Moenie jouself nou bekommer nie. Onthou ons was almal op een slag in die geloof. Die een God nou die ander, dit is wat dit is.'

          Mrs Hargreaves could have never gedroom dat 'n arm boervrou uit die heide so 'n diepgaande uitwerking op die toekoms van haar gesin sou hê.

          'Come now let me kry vir jou 'n brou,' Margery stap na die houtvat en skink, en gee die leerdomkrag aan mev Hargreaves. 

          'John is a stubborn man soos sy vader voor hom en het die afgelope twee jaar geweier om die eed van getrouheid aan die Engelse kerk af te lê.'

          She then recounted how difficult dit was in hul vorige gemeente en hoe John sy grond prysgegee het om te vertrek en te gaan woon waar hulle nie bekend was nie. Sy het vertel van hoe versigtig hulle was om in die donker van die nag weg te gaan, sonder selfs soveel as om hul familie en vriende te groet.

          Worriedly, Margery whispered, 'Jy moet konformeer of anders ontvang die boetes en verbeurings, jy kan jou grond verloor. Het jy nie gehoor van die landdros in York wat 'n priester en 'n ander Katoliek vir geen ander oortreding behalwe hul oortuigings en geheime gebede opgehang het nie?'

          Mrs Hargreaves gazed up at haar, 'Ons het verwag dat die wette meer verdraagsaam sou wees onder King James, maar sedert hulle die parlement probeer opblaas het, is die wette teen ons ingestel. Soveel so, dat ons voortdurend in vrees leef vir ons eie Agnes en die reperkussies wat op haar gerig sou word as sy heerskappy dit sou uitvind.'

          'Mrs Hargreaves, at die kerk het die predikant ons vertel van die koning se plegtige bevel. Jy het veertig dae om die goddelike diens te hoor of oortuiging te waag en jou land te verloor of erger. As jy na die kerk gaan en die erediens soos ander hoor, is alles goed,' sê Margery in 'n simpatieke stemtoon.

          'That decision is not myne, maar my man s'n,' beweer mev Hargreaves en kyk moedeloos na haar.

          'You must tell him , oortuig hom ter wille van Agnes, vir syne en vir jou eie. Indien nie, dan moet jy registreer by die vrederegter en jy kan nie uitreis nie. Jy sal elke Sondagdiens beboet word. Dan...sal hulle na jou kom soek en as hulle jou vang, sal jy gevange geneem word. Jy sal jou grond verloor en wie weet wat nog.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          Mrs Hargreaves broke down again kermende, 'My vriendin... in die laaste gemeente... was doodgedruk omdat sy nie haar geloof wou prysgee nie. Ek weet nie wat om te doen nie.'

          At that point, the deur het oopgegaan en John het ingestap, verbaas om te sien dat sy vrou geselskap het en was ontsteld, 'Mev Rushworth, wat bring jou na hierdie dele?' -5cde-3194-bb3b-136bad5cf58d_   

          He bent over in pain en kreun: "Wat gaan aan?" Hy het gegrom met die veronderstelling dat hul geheim ontbloot is.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Moaning he held his forearm teen sy bors grimas van pyn.

          'Are you okay Mr Hargreaves? Het jy jouself kwaad aangedoen?' vra Margery.

          Mrs Hargreaves, with puffy , rooi oë, het die trane afgevee en gaan staan om na haar man te kyk, 'Wat is fout man?'          

          He was bent over, sy arm wat los na die vloer hang.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_

          'Can I help you ?' het Margery gevra en gewag vir gerusstelling  van die egpaar.

          She had seen this before . Sy arm het gelyk asof dit van die skouer losgekom het. Deur sy hemp kon sy 'n knop sien, 'n been wat by sy bo-arm uitsteek.

          The two women helped him oor na die houtvorm waar hulle hom versigtig gaan sit het. Mev Rushworth hou liggies sy arm vas, 'Hou hom mev.' Sy het mev Hargreaves aangesê om hom om die bors te hou.

          She then put her foot op sy ribbes onder sy arm en styf vasgehou. Sy het begin om haar knie reguit te maak, en stadig getrek. Hy kreun, sy trek harder, hy kreun harder en dan met 'n laaste poging trek sy met alle mag. They all heard a clunk.        _cc781905-5cde-3194-bb3b- 136bad5cf58d_     Mnr. Hargreaves frons gesig het oombliklik verligting verander; hy staan en klou sy skouer vas, verstom oor die afwesigheid van pyn.

          Mr Hargreaves, receiving a beker bier van sy vrou, het voortgegaan om te verduidelik hoe die skare vorentoe geslinger het toe hy bal gespeel het, en sy arm agter hom gestoei is. Dit was toe dat sy misvorming plaasgevind het. Hy het verduidelik hoe hy die bal laat val het, maar dit was te laat, die skade is aangerig.

          'Mrs Rushworth, it is die tweede keer in soveel weke dat jy my te hulp kom en ek weet nie hoe om jou terug te betaal nie,” sê hy en skuur oor sy skouer.

          Margery walked toward the door , het na mev Hargreaves geloer, nie laat toe nie, maar haar stilweg aanmoedig om met haar man te bespreek wat hulle bespreek het. Hy het opgemerk hul oë verbind en draai om om na sy vrou te kyk.Waarmee is hierdie twee besig?Hy het homself afgevra.

          'I best be going , los julle twee vir julle besigheid, tarreur dan,” sê sy terwyl sy die grendel oplig en die beesdeur agter haar toemaak.Recusant Katolieke 'ey? Ek was reg daardie aand! Druk? Verskriklike manier om te gaan, errgh! Lê daar gebonde aan die vier hoeke van 'n vertrek terwyl hulle al hoe swaarder klippe op jou plaas totdat jy óf bekeer óf sterf.

          'Husband, we must praat, daar broei moeilikheid in die dorp. Ons het veertig dae om Goddelike diens te besoek of anders waag vergelding van die geregtigheid. Ons sal die grond verloor en Agnes sal haar pligte by die herehuis verloor. Ons sal klaar wees vir man.'

          'Not if we leave vir London Town,' antwoord John en skuur steeds oor sy skouer. "Ons kan weer verdwyn."

          'Lose all that we "het jy alweer gewerk?" Het sy vrou hartseer gevra: 'Ek word te oud om manlief op die platteland rond te loop. Dan is daar die siekte oor in Londen. Wat van arme Agnes? Sy verdien nie 'n lewe soos hierdie nie.'    

          'Margaret! Jy ken my gedagtes oor die onderwerp! GEE MY NOU 'N VREDE VROU!'

          He only called her Margaret toe hy kwaad was. Mev Hargreaves het geweet om hom nie te ver te druk nie.

          She gazed at him sadly .Daar is niks wat ek kan doen nie, ons is klaar daarvoor.

          Seeing her melancholy, he het geweet hy moet dinge regmaak, 'Kom ons slaap daaroor vrou, my hart is hartseer 'n my gedagtes is deurmekaar,' fluister hy moeg, stadig staan.

          He walked to his chair en gaan sit, haal sy kleipyp uit terwyl hy na die vuurherd kyk. 

          She watched him gazing through die vlamme in diep nadenke.

          Later that night she heard en voel hoe hy in die bed klim, baie later as gewoonlik, met die geritsel van die strooimatras. Sy kon sien hy slaap nie. Hy het nie beweeg nie, maar sy weet sy oë staan oop en staar die donker in.

          It was a long night , en sy het ook nie veel geslaap nie; sy sit nog 'n stomp op die vuur om die vertrek warm te maak. Sy het na Agnes geloer; haar lang donker hare glinster van die gloed van die vuur. Haar wange was rooskleurig en haar uitdrukking engelagtig.

          Margaret thought about when her ouers het haar huwelik met John gereël. Hulle het eers weke voor die troue ontmoet, en nou 25 jaar later. Nie een van hulle sou sê dit was geluk in die huwelik nie, maar hy was 'n goeie man en sy het stories van erger gehoor.

          Agnes stirred as the fire het warmer en helderder geword. Sy sal gou moet wakker word om aan te trek en haar pad na die herehuis te maak voor die haan kraai. Sy kon saam met die ander bediendes daar gebly het, maar het verkies om by die huis te bly en haar ma te help wanneer sy kon.

Agnes het altyd vroeg genoeg begin om die vuur op te pas onder die driepootpot waar die heer se pap geprut het; en die eiers van die hoender-staatsgreep afgehaal voordat die kok en die drie ander uit hul bediendekwartiere bo aangekom het.

          Agnes and the other kitchen diensmeisies het nie net die tugtiging van die kok gevrees nie, maar ook die berksweep wat sy in die hoek gehou het as 'n voortdurende herinnering aan die behoefte aan nederigheid en harde werk. Dit het haar 'n rukkie geneem om gewoond te raak aan die doeltreffendheid van die kombuis, maar was nou 'n kenner om die souse te prut, op die spit te rooster en te verseker dat daar genoeg eetgerei en skoon potte is.

          John dressed and moved toward die vuurherd om homself warm te maak. Sy skouer was seer, maar daar moes geploeg word.

          'Did you sleep well man?' Vra sy vrou terwyl sy vir hom 'n bak hawermout gee.

          'I think you know die antwoord op daardie vraag, vrou,' onthou hy hul bespreking van die vorige aand.

          Well, I may as goed vertel hom. 'Daar is nog een ding wat ek met jou man moet bespreek. Mev Rushworth het gepraat van 'n vakbond, haar seun Thomas en ons Agnes.' Sy het skuldig gevoel omdat sy dit nie vroeër genoem het nie en het haar voorberei op die woedende retoriek dat   sou kom.

          John paused, but the skerp woorde wat mev Hargreaves verwag het, het nie gebeur nie.

          He took a deep breath en blaas uit in frustrasie 'So vrou, ek gaan my God verloor en nou ons dogter?' Fluister hy hartseer.

         Mrs Hargreaves whispered to keep the nuus van Agnes wat daar naby geslaap het, "So, jy het dan besluit?"

         'Best to do so as om die regters se rek te waag, kan ons nie voortdurend ons gedagtes en gevoelens wegsteek nie, ter wille van Agnes. Sy sal binnekort haar eie pad in die wêreld wil maak en ons moet nie hierdie reis vir haar moeiliker maak as wat dit moet wees nie.'

          'They seem like a goeie gesin; jy moet die beste reël om weer met mev Rushworth vrou te ontmoet. Dit is tyd dat Agnes 'n vrou word. Sondag.' Sê hy, maak toe skielik die laaste lepel hawermout klaar, laaste sluk bier en stap by die deur uit en stap die donker in.

          Agnes had heard all this terwyl hy daar lê en maak of hy slaap. Sy lig haarself op haar voorarms met 'n vraende kyk.  

          'Mother,' she gefluister. "Hoekom het jy my nie vertel nie?"

          She sat up, her hare wat oor die kant van haar gesig val. Toe sy besef haar pa is weg, het sy geweet daar is geen rede om te fluister nie.

          'This is business for jou pa, nie vir jou dogter nie,' sê haar ma streng toe sy John se bak en beker na die wasemmer in die kombuis neem.

          'I don't wil trou; Ek wil hier by jou bly,' sê sy terwyl sy haar linnebroek oor haar kop plaas, gevolg deur die moulose mantel. Sy het haar deeltjie aangetrek wat haar arms en bolyf bedek het, haar hare vasgebind en die ensemble afgerond met 'n wimple wat sy styfgetrek het.

          Agnes was a pure country skoonheid, sy het groot selfversekerde groen oë gekroon met donker, dik wenkbroue, hoë wangbene en lang wimpers. Haar neus was reguit met 'n oulike knopiepunt wat haar 'n engelagtige voorkoms gee, haar lippe natuurlik rooi en mollig, en haar glimlag het die harte warm gemaak van wie ook al met haar gepraat het. Haar gesig is omring deur slype donker hare wat uit haar wimple ontsnap het. Haar vel was bleek van die werk van sulke lang ure in die kombuis by die herehuis, maar daar was 'n avontuurlike, uitgaande en wilskrag oor haar.

          'Mother, do I glad nie 'n sê in die saak hê nie? Wat as hy 'n brute is wat my slaan?' Sy het kommerwekkend gevra: 'Of nog erger stuur my na die eendstoel toe om soos 'n gewaste linnehemp gedompel te word.'

          'No, you don het nie 'n sê daaroor nie. Die besluit is jou pa s'n om te neem,' het sy met 'n wyse sentiment gesê.

          'Best you tend to die gaan en kom van die huishouding met sorg meisie.' Sy het glimlaggend gesê, met die wete dat Thomas, volgens alle rekeninge van die mense wat sy oor die onderwerp genader het, geliefd en gerespekteer is.

          'Mother, who is hy?'

          'Thomas Rushworth of Hall Green, huurder vir Lord Birkhead.

          'Tenant to Lord Birkhead , ma, hy is 'n boer en nie van die geloof nie! Vader sal dit nie toelaat nie!'

          ' Yes well, at huidige bedelaars kan nie kiesers wees nie.'

          'MOTHER I WON' T DOEN DIT!'

          ' Lower your voice Agnes , jy sal doen wat jou pa vra en dis dit. Hy ken die familie en ek het op die dorp oor hom uitgevra. Die familie word gerespekteer. As jy gelukkig is, sal jy 'n goeie man soos jou pa hê en baie sterk jong's hê om jou te help om die lande te saai en te oes. Indien nie, sal jy ten minste 'n dak oor jou kop en kos in jou maag hê nadat ons weg is.'   

    _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          Further up the hill, Margery het deur die half geploegde veld gestap. Sy kon sien hoe William in die verte hout kap. Sy het gewonder hoe om die onderwerp Agnes saam met Thomas te benader. Margery het gehoor dat sy 'n aangename kind was, maar of sy vir hom was, het sy gedink. Twee derdes van die vroue in die dorp was óf ongeskik óf weduwees, maar Agnes was jonk, gesond en ongerep. Die feit dat hulle terughoudende Katolieke was, was 'n probleem, maar dit was nie die skuld van Agnes nie en boonop was hulle vryeienaars. Dit is beter om te wag voordat jy hom iets vertel, dink sy.

          When Thomas got back, Margery het ongeduldig vir hom gewag, 'My goeie Thomas, waar was jy? Ek was siek bekommerd,” sê Margery.          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          William piped in, ' Hy het bal gespeel ma en hulle het verloor so hy is knorrig, ahaha.'

          'QUIET WILLIAM.' Skree Thomas op 'n woedende en ontevrede stemtoon.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'And look at thy tuniek geskeur, haal dit dadelik uit  'n Ek maak dit reg vir die oggend,' Margery vat haar regmaakboks wat sy op die rak gehou het.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

 

          Sunday came around quickly both Thomas, William en Margery het vroeg wakker geword met die klok van Saint Michael's, geklee in hul Sondagbeste het hulle die halfmyl na die kerk gemarsjeer. Dit was 'n heerlike oggend en die somer was besig om haar beste dag van blou en groen te verf.

          They strolled into the chapel en deur die groot eikehoutdeur, en neem 'n bank halfpad af in die gang. Margery kyk rond na die Hargreaves, maar hulle was weer afwesig.My God, luister hulle nie na my raad nie? ekDit sal nie lank duur voordat die bewaarders 'n aantekening maak van hul afwesigheid nadat hulle die bywoning aan die hofrol gekontroleer het nie.

          The vicar, newly appointed deur die kerkraad, opdrag gekry om die mense van  Keighley in die ware leer van die Evangelie van Christus te preek en te onderrig. Tog was hy onvoorbereid en teologies ongeletterd; sy reddende genade was dat die mense van Haworth dit nie geweet het nie en na hom gekyk het vir leiding in die nuwe maniere van die kerk.

          The parishioners were responding well en herhaal elke reël van die gebed, na die predikant. Toe die deur weer oopgaan; John, mev Hargreaves en Agnes het ingestap. Almal in die kerk het omgedraai en dan vir die persoon wat langs hulle sit gefluister.

          Margery turned, smiled and omgedraai, dankie tog daarvoor het sy hom oortuig.

          Thomas recognised John, his blik talm kort en kyk na die jong vrou. Dit moet sy dogter Agnes wees, 'n vreemdeling vir Sondagdiens het hy gedink.

          With a stubborn but apologetic kyk op sy gesig, het John sy hoed afgehaal en sy gesin na een van die rye agter in die kerk gerig. Hy het opgemerk dat Margery, William en Thomas in die bank 'n paar rye van hulle af sit.

          The vicar recited from the Boek van algemene gebed,

 

'Almagtige God, ons hemelse Vader, wat die eensames in gesinne plaas: Ons beveel die huise waarin u volk woon aan u voortdurende sorg. Sit ver van hulle af, ons smeek U, elke wortel van bitterheid, die begeerte van ydelheid en die trots van die lewe. Vul hulle met geloof, deug, kennis, selfbeheersing, geduld, godsaligheid. Brei in voortdurende liefde diegene saam wat in heilige huwelik een vlees gemaak is. Draai die harte van die ouers na die kinders, en die harte van die kinders na die ouers; en so, steek vurige liefdadigheid onder ons almal aan, sodat ons altyd vriendelik teenoor mekaar kan wees; deur Jesus Christus ons Here. Amen.'

 

Die gemeente het 'Amen' herhaal.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

    _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte  John het opgestaan, 'Besmeek om verskoning, dominee.'         

          'Yes, my son , wat is dit?'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'I have something to say…'         

          The congregation turned and looked vir John wat opgewonde vir die persoon naaste aan hulle fluister.

          The vicar hearing this raised sy stem, 'Asseblief, asseblief, dit is die huis van die Here, toon asseblief geduld en genade aan hierdie familie.'

          He had spoken to John voorheen en aan hom verduidelik wat vereis word. Johannes, wat nie kon lees of skryf nie, het geoefen wat bedoel was om gesê te word deur die woorde na die predikant op te sê. Hulle het op 'n bankie buite die kerk gesit en oefen totdat Johannes dit woord vir woord kon opsê.

          The vicar knew what was gaan gebeur. Hy het die skare stilgemaak: 'Mense van Haworth moet asseblief stilbly sodat ons hierdie man kan hoor praat. ASSEBLIEF, ASSEBLIEF, wees asseblief stil.'

          This was the cue for die twee bewaarders, lede van die kerkraad om te staan en die skare stil te maak terwyl hulle in die gang afstap. Die gemeente het stil geword in afwagting.

          John still standing, was saam met sy vrou en Agnes wat verleë na die dominee gekyk het en gemaak asof daar niemand anders in die kamer is nie. Agnes kon alle oë op haar voel en kyk kort op om te sien hoe Thomas met 'n knik van ondersteuning na haar kyk; sy kyk weer vinnig af, wil nie hê hulle moet mekaar ontmoet nie.

          'I, Johnathon Hargreaves …' John stop en kyk na die dominee en hy glimlag terug met 'n knik van aanmoediging om voort te gaan.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Bely en erken nederig dat ek God ernstig beledig het deur sy majesteit se goddelike en wettige regering en gesag te veroordeel, deur afwesig te wees van die kerk en van die aanhoor van goddelike diens, in stryd met die Goddelike wette en insettinge van hierdie ryk ...' John stop weer.

          The vicar mouthed the words wat hom gehelp het om te onthou.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'I am heartily sorry vir dieselfde en erken en getuig in my gewete, dat die biskop of sien van Rome geen mag of gesag oor sy majesteit of binne enige van sy majesteit se ryke of heerskappye het of behoort te hê nie, en ek belowe en protesteer , sonder enige dissimulasie, of enige kleur of middel van enige bedeling, dat ek van nou af van tyd tot tyd sy majesteit se wette en insettinge sal gehoorsaam en uitvoer, in herstel aan die kerk, en aanhoor van goddelike diens, en my uiterste poging sal doen om te handhaaf en verdedig dieselfde.' John, Agnes en mev. Hargreaves het hul stoele ingeneem en het skugter en ook verlig gelyk.

          The church was silent, "Dankie meneer Hargreaves," sê die predikant, "ons sal elke week uitsien na u geselskap vir die diens, laat ons nou bid.

 

'O God ons Koning, deur die opstanding van u Seun Jesus Christus op die eerste dag van die week, het U die sonde oorwin, die dood op die vlug geslaan en ons die hoop op die ewige lewe gegee: Verlos al ons dae deur hierdie oorwinning; vergewe ons sondes, verban ons vrese, maak ons vrymoedig om U te loof en om u wil te doen; en staal ons om te wag op die voleinding van u koninkryk op die laaste groot Dag; deur dieselfde Jesus Christus, onse Here. Amen.'

 

          The congregation repeated 'Amen .' Soos John   Hargreaves. Vergewe my pa het hy by homself gedink.

          The vicar waited for the gemeente te skik, 'Dit is met groot hartseer dat ek u meedeel dat die 'Swart Dood' weer sy net oor Londen en York uitgesprei het. Straf voorberei deur die Here, vir die verteer van 'n volk wat ongetwyfeld teen Hom gesondig het. Liewe mense van Haworth bly waaksaam en meld enige siekte by die rentmeester en laatnagreisigers aan die nagwag. Die belangrikste is, bekeer, bid en vra ons Here en Verlosser om vergifnis van jou sondes. God seën julle almal.'

          The two wardens walked down die gang, het die groot eikehoutdeur net betyds oopgemaak dat die predikant kon deurstap om die gemeente buite te wag.

          The Hargreaves were the first om weg te gaan, sonder om enige tyd te mors, verleentheid en veroordeling van die gemeentelede te spaar; hulle stap vinnig oor die plein en maak hul pad na Sunstraat vir die stap teen die heuwel af. Mev Hargreaves het egter haar tyd geneem om saam te skuifel, kop ondertoe, diep ingedagte.

HOOFSTUK 14

DIE SIELE VAN SILWER

 

 

John en Thomas stap in stilte oor die velde, met Moorhouse Lane af tot by Manor Lane tot by Sunstraat. 'n Pragtige aand, die kniehoogte koring glinster en dans saam met die briesie, en die smaraggroen velde het geskitter, die son het sy reis na onder voortgesit.

          'Have theur still got die lap wat jy nou die dag op die pad gekry het?' vra John nuuskierig.         

          'Yea still got it , net vir ingeval.' 

          'I've been as ons daaroor dink, moet ons tog maar beter uitkyk,' het John aangespoor.         

          They walked across the dark vierkantig en stap in die Kings Arms. Dit was propvol kopiehouers, vrymanne en diegene wat griewe aan die rentmeester wou lug. Thomas het gesien hoe die adjunk en sy maat by die kroeg staan en met die huisbewoner praat. Beskermers het voortgegaan om met die trappe af te stroom tot in die kelder en John, knik vir Thomas, het gevolg.

          Ale in hand, they het met die kruipende, vrot houttrappe afgestap tot in die klein klipmuurkamertjie. Dit het slegte herinneringe vir John teruggebring en aan sy kop geraak om die litteken te voel van die laaste keer toe hy die rotaas bygewoon het.

          Thomas thought to himself only die laagste van die plaaslike inwoners met die mees vulgêre sentimentaliteit sal so 'n plek besoek, "Jou sport lok die beste kliënte," het hy gefluister.

          They both scanned the spectators , 'n harde en woedende gepeupel wat beduie en wys na wat aangaan. Toe sien John die twee mans raak wat hom die vorige keer bevriend geraak het. Een van hulle het hom gesien en geknik.

          He turned to whisper to Thomas. "Daar is daardie ou wat laas hier was. Ek wonder, nie plaaslike mense nie en het gekuier vandat die moeilikheid begin het.'

          The Steward returned to Stanbury vir die dag om met Billy se eienaar te praat. Hy het die nuus aan sy vennote oorgedra dat Billy se pogings vanaand nie so belangrik sou wees nie omdat die eienaar nie die gedroogde kruie in sy kos geplaas het nie. Die eienaar het vir hom sestien of sewentien rotte gesê, nie meer nie. 

          John made way to a spasie in die blekers wat teen die klipmuur opgeklim het. Thomas volg en kyk hoe een van die klante verby hom stap tot by die hoek van die modderdeurdrenkte kamer om homself te verlig. Hy het 'n skaduwee van urine op die muur gelos, toe teruggekeer en teruggedruk vir sy plek aan die rand van die put.

          Soon after, the rat vanger verskyn met sy bewegende goiingsak. Hy het die skreeuende rotte in die put gegooi en die skare het gejuig. Weereens het die kampioenterriër Billy opgedaag. Die skare het weer gejuig.          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          John and Thomas were more belangstel in wat buite die put aangaan. Hulle het gekyk hoe die klante vir Billy skree om sake te doen.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          The marshall counted 'Ten … elf … twaalf … 'John het oorgekyk om die twee mans te sien, hulle was roerloos en kyk net.Daar is iets nie heeltemal reg aan daardie twee nie,dink hy by homself. Hy het probeer om terug te onthou na die laaste keer toe hulle ontmoet het, maar dit was heeltemal te vaag.Die laaste ding wat hy onthou het, was om die sjielings te wen, dan die feesvieringe, en dan niks. Dit was hulle, hulle, maar hoe bewys ek dit?

          'Fifteen… sixteen… sewentien. Stop!' skree die maarskalk wat die laaste rot uit Billy se bibberende kake haal, sy maag oop, ingewande ontbloot en bloederig.

          Some of the patrons, kwaad en verward oor die aantal rotte wat doodgemaak is, die eienaar en die hond verbaal mishandel. 

          John noticed the two men om wengeld van ander te aanvaar, 'n tevrede blik op hul gesigte.

          John leant over towards Thomas , 'Daardie twee mans, hulle was laas hier. Ek het munt by hulle gewen,' het hy gesê.

          Thomas gazed at them, "Hulle lyk bekend, 'Ek onthou hulle van die herehuis af," het hy gesê. "Hulle het sake met die rentmeester gehad."          'The steward?'   vra John nuuskierig.

          'Yer then the steward het na William 'n I gekom en vir ons 'n oortjie gegee,' antwoord Thomas. "Dit was duidelik dat hy iets probeer wegsteek het."          

          Looking back at the two manne, 'Daar is iets nie reg aan daardie twee nie.' het John opgemerk.

          Thomas tried to remember back , 'Toe ek daardie aand hier was, het hulle by die eerste saad soos voëls om jou gehang.'

          John noticed some of the mans wat met die trappe opgaan. "Kom, kom ons kry, die hof begin binnekort."

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ 'HIER YEE, HIER YEE DIE HAWORTH MANORIAL HOF IS NOU IN SESSIE.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Almal wat hierdie aand sake het, kom na vore en word erken!' Skree die rentmeester.

          The men that were downstairs teruggekom het, het die vertrek begin vol word, en die rentmeester het verskyn en aan die punt van die tafel gaan sit. Hy het die name bekend gemaak van diegene wat hul boetes betaal; die klerk het hul muntstuk, die vreemde hoender of lam, geneem en 'n aantekening in sy grootboek gemaak.

          The steward also warned the beskermhere oor die voetblokke wat niksvermoedende burgers op Moorhouse Lane beroof het en om ná donker weg te stuur.

          'I heard they threatened ou Margery Rushworth met 'n swaard 'n het jong William aangeval,' roep een van die beskermhere.     'n Ander een het uitgeroep: 'Vang hulle en sit hulle in die rek.'

          'Hang the bastards, ' het 'n ander gesê. 

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'AF MET HUL KOPPE,' het 'n ander geskreeu.

          'NO, beheadin' is te vinnig, trek en kwarteer hulle,' sê 'n ander een van die agterkant van die vertrek.

          They were a riley old klomp, maar hulle het na hul eie omgesien en enige buitestanders wat die verkeerde ding gedoen het, sal daarvoor betaal. Dit was die manier, hoe dit was en hoe dit vir geslagte lank sou wees.

          The steward rose and lifted sy hande om die kamer stil te maak, die kamer stil, 'GROOT VOLK VAN HAWORTH, alles word gedoen om hierdie ongediertes te vind en die nagte van gevaar te bevry. Die Here het my opdrag gegee om planne in plek te stel, en hulle sal gevang en gestraf word.

          John and Thomas slowly peered na mekaar; hulle was agterdogtig teenoor die rentmeester.

          Is there any more business ? Indien wel, sê nou jou stuk of hou vir altyd jou tong,' hy kyk rond in die kamer wat stil bly.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Die rentmeester het voortgegaan: 'En ons bied elke persoon aan wat 'n wanbetaling gemaak het, hetsy in die uitvoering van trou of ander reg en diens wat hulle aan hierdie hof en die heer van hierdie landgoed verskuldig is, soos volg, naamlik, alle here moet betaal die som van vyf sjielings en elke ander persoon die som van twee sjielings elk en gaan voort met alle betalings en boetes hier om vooraf gemaak te word.'          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

          Men lined up in front van die klerk om te betaal wat hulle verskuldig is. Die gepeupel het teruggekeer na hul stryery, vloek en minagting vir die hond wat hulle muntstuk verloor het of jubel en feesviering vir diegene wat gewen het.

          The Steward ambled over and sit by die kaarttafel saam met die twee mans wat Thomas van die herehuis opgemerk het.         

          They dealt him in, 'Hoeveel?' Die rentmeester het gevra.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_    _cc781905-5cde-slechte

          'Seventeen,' one van die vreemdelinge het geantwoord.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Het jy alles gewed?' Het die rentmeester gevra om nog 'n kaart op te tel. Sy ander metgesel het 'n leersak in die middel van die tafel leeggemaak asof hy 'n weddenskap aangaan.

          The steward placed his ridiculously arme hand op die tafel gesig na onder en al die muntstuk opgetel behalwe vier sjielings.

          The steward stood, ' Dit was 'n plesier meneer,' draai om en maak pad na die deur.

          'Come Thomas,'   sê John toe hy van die bank af opstaan en die  twee mans by die kaarttafel nader.

          'John, what are jy doen? Ek moet van die huis af wees,” het Thomas teësinnig gesê.

          'Let's see if we kan jou bruidskat verhoog,' sê John terwyl hy omdraai om vir Thomas die sjielings in sy hand te wys.

          Thomas rolled his eyes and kyk hoe John na die tafel stap, stilbly en saam met die twee vreemdelinge op die leë stoel gaan sit. "Ja, gee jy om as ek by jou aansluit?"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'Of course not, jou muntstuk is so groot soos enigiemand anders,' sê die vreemdeling en onthou hul vorige interaksies.         

          The other smiled, ' By God, jy was 'n staat toe ons jou laas gesien het, ons het 'n deel van die pad saam met jou in Sonstraat afgestap en jou dan aan jou eie lot oorgelaat.'         

          'Mmmm, I was Ek gaan jou uitvra oor daardie aand, dit is vir my so 'n vaagheid.'

          Thomas stood afar, took nog 'n bier en gekyk. Hy het gewonder hoe lank John se sjielings sou hou, nie lank nadat hy die grimas op sy gesig na  the  eerstehands opgemerk het nie. Thomas het verwag dat hy sou opstaan sodat hulle op pad kon wees, maar hy het nog bier by die kroegmeisie bestel en voortgegaan. Thomas het begin belangstelling verloor en kopknik, hy wou sooo terug na die huisie toe maar het uitgehou. Die volgende keer wat Thomas sy oë oopmaak, sien hy hoe John die muntstuk van die middel van die tafel af hark. Hy kon sien dat sy teëstanders nie tevrede was met die uitkoms van die hand nie.

          While he dealt, he het dit opgemerk, verstom en selfs 'n bietjie opgewonde, 'n klein skeurtjie nie groot nie en meestal weggesteek deur die kreukel in die hemp maar 'n skeur, met die vel van sy voorarm merkbaar. John wou opspring en skree, hy het die adjunk gesoek, maar die meeste was lankal weg, wat om te doen het hy by homself gedink. Hy hoef nie aandag op homself te vestig nie, toe sien hy die swaarde toegedraai met 'n groot gordel wat teen die muur leun. Ek moet hier wegkom.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_John het sy hand opgehou terwyl een van die ander mans die kaarte begin uitdeel het, 'Mene, dit word laat' en dit sal 'n vroeë begin wees. Dit sal my laaste hand wees,' sê John terwyl hy gesoek het na waar Thomas is.

          'You have won a weer 'n groot deel van ons muntstuk, sal jy nie toelaat dat ons 'n deel daarvan terugwen nie?' het een van die mans teleurgesteld navraag gedoen.

          John looked pleased with himself , ''n Ander keer, ek moet van die huis af wees,' het hy gesê terwyl hy sy wengeld in sy hoed krap en staan om te vertrek.

          He turned and walked toward die deur, gee Thomas 'n skud op die skouer op pad uit.

          Thomas woke, stunned by die skielike ontwaking. Hy het omgekyk, toe gesien hoe John na die deur marsjeer en vinnig gevolg. Hulle het deur die deur gegaan, verby die nagwag op pad. John het teen 'n vinniger pas as gewoonlik gestap.

          Thomas quickened his pace and probeer inhaal, 'Wat is fout John, hoekom is jy so haastig?'

          'It was them; Ek het die skeur in sy hemp gesien. Dit was hulle dieselfde voetkussings wat daardie aand saam met my huis toe gestap het.'

          'Joseph and Mary, wat gaan ons doen?' 

          'Nowt, don' nie vir 'n siel vertel nie, ons sal daarop slaap en die beste manier vind om dit in die oggend te hanteer,' 

          By the time Thomas got na die huisie, Margery en William was vas aan die slaap. Hy kon Margery se neusgange hoor tril en William praat in sy slaap.

          He undressed, leaving his onderhemp aan en op die strooigevulde matras geklim, die wolkombers oor homself getrek. 

          The fire was still burning en het 'n gloed oor die kamer gegooi. Thomas sou daardie aand nie veel slaap nie en dink aan wat daardie aand gebeur het. Hy het die stuk materiaal in sy kabeljou gesoek en seker gemaak dat dit nog daar is. Hy het dit vasgehou terwyl hy dit in sy vingers gedraai het voordat hy dit teruggesit het, toe tel hy die klip op wat Agnes hom vroeër die dag gegee het en hy het geglimlag terwyl hy hul geskerts onthou.

          John walked back and entered die huisie rustig om Agnes en sy vrou nie wakker te maak nie. Hy haal sy pyp uit, maak dit vol en steek dit met 'n takkie uit die vuur aan. Terwyl hy 'n rukkie diep nadink, dink hy aan die twee mans voordat hy uittrek en langs sy vrou in die bed klim. Vir 'n rukkie lê hy daar, oop oë en staar na die skaduwee wat op die dakbalke dans. Hy was ontsteld en het geweet hy sou nie slaap nie. Hy gooi en draai voortdurend ritselend die strooigevulde matras tot Margaret se ergernis.

          They were all up before die haan het gekraai, Agnes het vinnig aangetrek en na die herehuis vertrek, John en mev Hargreaves het die skuilplek opgepas. Later daardie dag het John na die herehuis gestap om die reeve te sien oor wat gedoen moet word op die heer se demesne. Hy het saam met Thomas en twee ander die lang stroke koring wat nou middellyf hoog was, gewas. Dit sal nie lank wees voor oestyd nie, dink hy by homself.

          'Have you thought about wat gaan ons doen John? Ek het gisteraand nie 'n knipoog geslaap toe ek daaraan gedink het nie,' sê Thomas.

          John stood up straight to rek sy rug, "Jy is nie 'n alleenreisiger daar nie Thomas, ek gaan met die reeve praat en kyk wat hy sê."

          After the weeding had been klaar is, stap hulle altwee na die herehuis toe. Die reeve was buite en het gereedskap na die skuur gedra. Thomas en John het gevolg en die skoffels wat hulle gebruik het saamgebring.          

          'Reeve, can we het jy 'n woord?' Roep John uit toe hy die skuurdeur nader. 

          'Words are free, ' sê die reeve terwyl hy die gereedskap opgehang het.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'We have a matter dit verg dringende aandag,' roep John uit.          

          'The two footpads we weet wie hulle is,' beweer Thomas opgewonde.

          The reeve turned and walked dringend na hulle toe, het hy gestop en gestop en verby hulle gekyk en oorweeg wat om volgende te sê: 'Wees reg, versigtig wat jy  vir my vertel, want wat dit ook al is, ek moet dit aan die rentmeester rapporteer. Valse beskuldigings kan jou in die stryd werp vir laster.'

          Thomas opened his hand, wys vir die rentmeester die stuk materiaal waaraan hy vasgehou het. Hy het verder verduidelik hoe hy dit gevind het in 'n lappie braambos waar hulle beroof is. John het toe verder verduidelik hoe hy 'n skeur in die man se hemp gesien het om kaarte te speel. 

          'This piece of material kan aan enigiemand behoort. Dis 'n bietjie vergesog, dink julle nie ouens nie?' Die reeve het geïmpliseer.

          'I better see the rentmeester, hy kom gou terug so hou vas hier.' Die reeve het 'n doel in sy stap uit die skuur gestap.

          'Christ my Lord, nou wat gaan ons doen? Ek het die rentmeester saam met daardie manne gesien. Is hy by hulle betrokke? Ons sal vir seker op die pilaar beland, of erger.' Thomas het gekla.

          A few minutes later the Reeve het teruggekeer, 'Sy heerskappy wil jou sien. Kom saam met my.'

          They followed the reeve out van die skuur in die daglig; dit het begin motreën; hulle het weer die herehuis deur die agterdeur in die kombuis ingegaan. Agnes was daar en sy kyk verbaas op om hulle te sien. Sy het 'n vrae kyk op haar gesig terwyl sy daar staan en iets in 'n pot meng. Thomas lig sy wenkbroue bekommerd maar sê niks.

          Agnes thought this could only wees slegte nuus oor die verbod. Het iemand die vakbond betwis en aan die heer gerapporteer? Sy het die ergste gedink.

          They entered the great hall . Sy heerskappy het by die tafel gesit wat die rentmeester teruggekeer het en het links agter hom gestaan.

          Thomas followed John's lead and haal sy hoed af en fluister: "Nou is ons in vir dit, ons sal gelukkig wees as ons nie ons tonge verloor na dit alles nie."         

          They walked up to the tafel senuagtig.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_

          The lord looked up at hulle, 'Sê 'n mens vir my dat jy nuus het van die voetblokkies wat die area bewerk het?'

          John and Thomas paused, kyk senuweeagtig na mekaar, wou ook niks sê nie, kyk na die reeve en dan terug na die heer.

          'Goodness me, well praat mens mens het nie heeldag nie. Hemel daarbo! Wat goed is vir 'n mens se ore, is ook goed vir die reeve s'n.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Thomas hesitated, 'We weet wie die voetblokkies is, u genade.'

          Just then the steward returned en het sy pad oorgekom,” Reeve het jy nie werk om buite te doen nie?'

          The reeve bowed then left .

          'Ah steward, I "Ek is bly jy het teruggekeer, hierdie manne het nuus van die voetblokkies."

          'Have they now? Vra die rentmeester. Hy het na hulle gestaar.

         'Oh, and how het jy by hierdie inligting gekom?' Het die rentmeester navraag gedoen.

          Thomas excitedly explained how he die twee vreemdelinge in die Kings Arms gesien die aand toe John beroof en mishandel is, hoe hy 'n stuk lap op 'n braambos gevind het waar die voetblokkies hulle omhoog gehou het, en hoe John melding gemaak het van die skeur in die hemp van die twee dieselfde manne met wie hy kaart gespeel het.          

          'It is all linked met die Kings Arms, my Meester,' het Thomas vol vertroue gesê.

          The steward leant down to fluister vir sy weldoener, 'Alle hoorsê my heer, verwerp dit 'n kom ons gaan aan met ander sake.'

          The lord listened, then gestop. "En wat sê jy, John Hargreaves?"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'My Lord, I erken wat jong Thomas gesê het, lyk vergesog. Maar ek ken hom as 'n eerlike en ware man, en ek glo wat hy sê verdien verdere oorweging.'         

          The steward leant down again , 'My Meester, ek raai u aan om dit af te wys.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Thomas, can you beskryf hierdie manne,' vra sy heerskappy.

          'Both of 'em het 'n swart slaphoed gedra. Hulle was nie van om en by nie. Een het 'n rooi skaapvel-doublet laat opmaak met 'n hele ry knope. Hulle het swaarde en groot swart gordels gehad en albei het 'n bruin woloorjas aangehad.'

          'My Lord…' John onderbreek, 'My Meester, ek glo jong Thomas het al die inligting vertel wat hy weet.'   

          'Let him speak. ' Het die heer beveel.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Thomas paused, 'There is nog iets yer genade, ek het gesien hoe hierdie mans muntstukke van die rentmeester aan die agterkant van die herehuis aanvaar. Thomas, het na die klipgrond afgekyk en spyt oor sy beskuldiging. 

          His lordship looked up at die rentmeester frons, 'Rentmeester, wat weet jy hiervan?'

          'May I be excused u heerskappy? Die rentmeester het homself ontslaan en die groot saal verlaat. Na 'n paar minute het hy teruggekeer en sy plek aan die heer se sy ingeneem. Hy kyk met minagting na Thomas.         

          'John whispered, ' Nou het jy dit gedoen.' Hy het hom voorgestel dat 'n nag in die pilaar vasgevang is, slukkies water by die dominee neem en sy gesig genoeg probeer beweeg om die vrot aartappels wat na hom gegooi word te ontduik.         

          'My Lord, somebody wag buite wat 'n einde aan hierdie raaisel kan maak. Sal jy my toelaat om hulle in te bring?' vra die rentmeester ondeund.

          Lord Birkhead gestured, and die rentmeester het na die groot eikehoutdeur gestap, dit oopgemaak en die geheimsinnige gaste toegelaat om in te gaan.

          The two men entered and eenstemmig opgeruk, hul harde velskoene wat eenstemmig die klipvloer tref en 'n eggo in die saal veroorsaak. Hulle het na die tafel gestap en langs Thomas gaan staan.

          Thomas and John continued to gesig vorentoe maar was geskok toe hulle uit hul ooghoeke kyk. Die man met die ooglap. Thomas wou skree en skree, maar het stilgebly; John staan verstom daar.

          The two men bowed and hul swart slaphoed afgetrek.

          Looking at Thomas and John , 'My Meester, mag ek Joseph Moore en Kaptein Smythe, formeel van die King's Regiment, voorstel. Hulle is altwee op u heerskappy se beursie en volg die voetblokke wat verantwoordelik is vir onlangse probleme, nie net hier in Haworth nie, maar ook op die pad na Stanbury. Hulle is die laaste weke onder my diens.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Why wasn't Ek het hiervan vertel?' het lord Birkhead geëis.

          'My Lord, you het my beveel om sake in die dorp te behartig. Dit is juis belangrik dat hoe minder dorpsmense weet hoe beter, sodat die woord nie uitkom nie. Ek het hulle opdrag gegee om die Kings Arms te ondersoek, die pad na Stanbury te patrolleer en op Moorhouse-baan wag te hou.'

          The piece of cloth from die hemp. Thomas was nog nie oortuig nie, 'My heer, ek het 'n stuk lap van 'n hemp wat ons glo aan een van die voetblokkies behoort het.' Hy het dit vasgehou.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Ek het opgemerk dat die kaptein 'n gat in sy hemp het, het John gesê.

          The steward frowned looking suspicious van die twee here in sy diens. Kon dit hulle al die tyd gewees het?

          Captain Smythe took the piece van lap en gesoek na die gaatjie om dit te probeer pas, 'Sien jy, dit pas nie, hierdie gat in my kledingstuk is lank gelede veroorsaak en ek het dit nie laat herstel nie.

          Thomas frowned and looked sadly by Johannes, dan by sy heerskappy, 'My Meester, as ek mag, ek het 'n groot onguns aan sy genade, die rentmeester en hierdie here, aangedoen.'

          Lord Birkhead looked up at die rentmeester vir leiding, beter weet om nie by dorpsake betrokke te raak nie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Calm thyself Thomas Rushworth , noudat ons weet dit is nie julle twee nie, kan ons 'n plan in plek stel. Daar sal later genoeg tyd wees vir die pilaar.'

          John looked at Thomas alarmingly .

          The lord stood, everybody else het gebuig toe hy die groot saal verlaat en die rentmeester en sy metgeselle verlaat. Die rentmeester het vir hulle beduie om hom te volg. Hy stap deur 'n ander deur in 'n kamer wat soos die laaste maar baie kleiner was. Dit het 'n lessenaar en stoel gehuisves en hy het hulle gevra om by die gepoleerde houttafel te sit terwyl hy agter 'n aansienlike gepoleerde eikehouttafel sit wat met papiere en grootboeke bedek is.

          He began to talk of 'n lokval wat hulle by 'n herehof sou stel. Hy het gevra of John die rol van die wendronkaard sou speel en laat van die Kings Arms af huis toe gaan. Die rentmeester het hom verseker dat hy en sy manne voortdurend waaksaam sou wees en hulle sou hom volg.  Thomas en John sou hom ook in Moorhouse-laan vergesel, maar hulle hou hulself in die nag weg. Die rentmeester het verder verduidelik hoe hulle hom sou toelaat om 'n groot bedrag by die speeltafels te wen.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          As there hadn't al 'n rukkie probleme gehad het, het hulle aangeneem dat die voetblokkies binnekort weer sou toeslaan. Die mans het geskei, John en Thomas volg die rentmeester terug deur die groot saal na die kombuis, Agnes kyk bekommerd op, dwaal hoekom hulle so lank in die groot saal was. Sy kyk na haar pa en toe na Thomas, wat knipoog om haar bekommernis te weerhou. Hulle het die herehuis verlaat en begin stap, stil vir 'n groot deel van die pad, sonder twyfel dink aan die gebeure wat oortree het. Hulle se paaie het geskei, albei was van plan om die veld vir die res van die dag te bewerk.

          John called out to Thomas , 'Kom vanaand verby om Agnes te sien as jy wil,' terwyl hy na Marsh Lane aangaan.

          'Okay John will do , sien jou dan vanaand.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          Thomas walked through the wheat velde. Dit was nou oor middellyfhoogte en binnekort op die hoogtepunt van die somer sou hulle oes. Dit was harde rugbreekwerk, maar dit was ook 'n tyd om fees te vier; dis tyd om die ses skerp te maak, dink hy by homself.

CHAPTER 11

WHISPERING SWORD

 

 

It wasn’t until very late that they said their goodbyes and started on their way home, lighting the way with an oil lit rag wrapped around a branch. Thomas was happy with how things had gone but he wondered if he would always feel like this. Things in his life always seem to have a way of becoming… complicated.

          On their way, Thomas thought back to the discussion he had earlier with John about his layered stone and mud house with the chimney. John had told him about how there was a labour shortage because of the number of deaths from the sickness in York and that now was the perfect time to talk to the steward about building a new cottage for his mother and Agnes.

          His mother wasn’t getting any younger and a warmer house that kept the drafts away would better her journey into older age. It wasn’t often that a parent was alive to see the marriage of their son, but he hoped it might be different this time.

          William walked along, talking loudly and a bit merry from the strong ale, ‘So brother have you thought about yer weddin’ night yet?’

          Thomas remembered what William had said to Agnes and went to grab him, but William was too fast and stepped just out of his reach. Thomas left somewhat off balance regained his footing.           

          ‘William, I am going to thump you ‘till your black and blue!’ He yelled while trying to intercept his brother’s run.

          ‘You’ve got ta catch me first, Tommy boy,’ William smiled and stayed just out of arms reach.

          Thomas was angered and put on a burst of speed that William wasn’t expecting, caught him and had him in a headlock, knocking him on the top of the head with his knuckles.

          ‘That’s enough you two,’ said Margery laughing at their antics but getting weary from the walk home and the lateness of the hour.

          Thomas let him go, satisfied with the punishment, ‘That’ll teach yer Willy boy. I can still catch ya’ and give you a hidin’.’

          As they walked along Moorehouse Lane the quiet was disturbed by rustling in the bushes and Thomas stopped holding the torch high to investigate.

          Two men jumped out into the middle of the lane, their faces hidden by cloth masks and shielded by the darkness. Cousin Mary shrieked raised her hands to her face in fright and took a step backwards. Thomas and William stepped in front of their mother protectively.

          ‘Who do we have here then? Seems you’ve been celebratin’,’ said one of the men, his voice muffled by the mask he wore on his face. He was brandishing a sword.  

          ‘STAND AND DELIVER AND NOBODY WILL BE HURT,’ yelled the other masked man holding a knife and a truncheon, nervously moving the blade back and forth intimidatingly.

          ‘We have no coin,’ Margery said, raising her voice in the hope that somebody else might hear the commotion. At that point, William ran at the masked footpad, trying to tackle him to the ground.

          ‘NO WILLIAM!’ screamed Margery as he lunged forward.    

          The footpad stepped, lifted his arm and brought his truncheon down on the back of William’s neck. William thudded to the ground, groaning. Cousin Mary started to sob. The robber then grabbed William by the scruff of the neck, lifted him and pushed him roughly back towards the others.

          ‘Now then, there were no need for that. If you give us your coin you can be on your way.’  ‘If not, there could be blood tonight.’

          Margery stepped from behind Thomas, ‘Why don’t theur leave poor folk alone,’ she demanded.

          The footpad moved the sword from Thomas to Margery’s direction, ‘Well then, if you have no thought for yourself you might have for the old wench.’

          ‘Alright, alright leave her be,’ Thomas reached into his codpiece and brought out the three shillings John had given to him to ask for the lord’s blessing.

          The second footpad took the coins, ‘There there, that wasn’t so hard now was it, not as poor as the old wench makes out. Right you are, all of you turn around ‘n say the Lord’s prayer if you turn back around before then there could be blood shed this night!’

          By the time they turned around, the footpads were long gone into the darkness across the moors. Thomas turned quickly and ran toward the edge of the trees to see if he could see them, but it was too dark, and the torch could shed light only so far.

          William sat by the side of the road groaning and trying to ease the pain with his hand, rubbing the tender spot tentatively.   

          ‘Are you okay brother?’

          ‘Let’s get him home. Come on Cousin Mary, the night is a devilish one with evil creatures lurking, let’s get home quickly,’ said Margery worriedly.

          They continued to walk home mostly in silence, except for poor William who continued to hold onto the back of his neck.

          Thomas thought about the bandit his voice sounded, well, familiar, he thought to himself. Who were they masked men? Locals? No couldn't be?

         When they got home, Thomas helped William to a stool, sitting him down so that Margery could have a look. She helped him take his shirt off and dabbed the red and blue that was starting to appear, on his back, with a wet cloth.

          ‘Where did you get the shillings Thomas?’ Asked Margery inquisitively.

          ‘John gave it to me earlier ta pay for the lord’s permission for the banns.'

‘Why did you fetch it with thee tonight? You know there’s been footpads working here abouts,’ claimed Margery angrily.

‘Well, I thought ta get the lord’s permission this week before next Sunday or else cop the fine for him not knowin,’ pleaded Thomas.

          ‘God help us. Where are we going ta get twenty shillings to make up the lost dowry?’

          Thomas looked down, almost ready to kick himself then he looked up ‘Did you say twenty shillings, he only gave us three shillings.’ They both looked at each other with relief.

          ‘I will visit John tomorra night,’ said Thomas. 'He should be told what happened.'

          ‘Aye and you can pay a visit ta thy new young lass,’ Margery went to the chest and pulled out a linen sewn handkerchief she had made. ‘Give this as a gift.’

 

          After sewing the seed all day, Margery and William, still aching from the previous night, were tired from weeding and scaring the birds so they went back to the cottage.

          Thomas continued to Sun Street past the broken drywall, cottages on the left, rising hills dotted with sheep on the right. Up the hill he went where it turned into Marsh Lane. The setting sun over his left shoulder, lighting the way. Thomas finally reached the top of the hill and let his legs carry him down the other side. Down he went past more cottages, Moorhouse Lane, across the field and there it was. The Hargreaves stone cottage, cattle door open; the light of the fire escaping through the shutter.           

          The dogs barked, ‘John are you there? It is I Thomas,’ he called out. Agnes appeared in the light of the door.

          ‘Father is away, but mother is here, it is grand ta see thee,’ said Agnes and pleased with  his visit.

          Thomas had noticed that she had taken off her Sunday best, but she still looked pretty in the working clothes that she wore. He could see the gravy stain on her apron where she had been mixing and the flour still in her hair from the manor kitchen. He had never seen her with her hair out and he was impressed, long and dark with a slight wave which added to the shine.

          ‘I must speak to your father; we were robbed last night on the way home, William was hurt, two footpads brandishing swords and bludgeons. They threatened mother and stole shillings your father gave me.’ Mrs Hargreaves looked over,

          ‘Is William alright? John is out tending to the crop but your welcome to stay and wait for him, sit by the fire. Agnes pour Thomas an ale.’

          Thomas sat at the form near the fire as Mrs Hargreaves had instructed. Agnes poured ale and walked over handing it to Thomas who looked up at her.

          Agnes blushed, ‘Would you like something to eat? We have the pottage from last night and some good dark bread, that I made this morning, I brought it back from the manor.’

          ‘Will you sit with me for a while?’ Asked Thomas, shuffling over to make room for her.

          Agnes looked over at her mother for approval, who looked away, letting Agnes make her own decision.

          She sat feeling far more comfortable than last night. They didn’t say a thing, just enjoyed each other’s company. Staring into the fire, they both seemed mesmerised by the dancing flames. That was until the dogs started barking and Agnes could hear her father approaching. She immediately stood up feeling self-conscious and trying to overcompensate by walking toward the door, ‘Farther, Thomas is here, he has bad news.’

          ‘So I can see,’ said John, not used to having other men in his house when he arrived home.

           He took off his hat and hung it on the nail, ‘So what is this bad news Thomas?’ He enquired.

          ‘We were robbed by two footpads on the way home last night. They belted William and made off with the three shillings that you gave me.’

          ‘Sard’, exclaimed John with an angry contempt, not for Thomas, but the brutes who got away with the three shillings. ‘That’s the second time!’

          Both Mrs Hargreaves and Agnes were taken back by this because they rarely heard their father swear, ‘Please husband sit and have your tea, what is done is done,’ pleaded his wife sympathetically.

          ‘Tomorrow we will both go to the manor to ask for an audience with the steward and report these brutes!’ Exclaimed John.

          ‘Tonight, you can stay here; we will go first thing in the mornin’.’ Agnes brought over a bowl of pottage and tankard of ale for her father at the table and a tankard of ale for Thomas.          

          Agnes sat down beside him, ‘Are you okay Thomas?’ She enquired.       

          ‘Times are hard enough without all this,’ Thomas said sadly.

           ‘No use in crying over spilt milk at least William is okay,’ she whispered wisely. ‘Are you still in the frame of mind that you were last night? Any doubts?’ She looked at him inquisitively.       

          ‘No doubts at all,’ said Thomas confidently. ‘And you and your prince?’

          She smiled and lightly elbowed him.

          Then he remembered, ‘Oh, I have something for you.’ Standing he reached into his tunic and handed Agnes the linen handkerchief, ‘I hope you like it.’

          ‘Oh, nobody has ever given me anything so beautiful before,’ said Agnes, blushing.

          ‘The pattern is fine, such intricate work and the colour of that rose, so beautiful,’ she held it up to the fire to inspect the stitching.         

          ‘Are you nervous about saying the banns on Sunday?’ she asked worriedly.

          ‘It's my duty,’ said Thomas. ‘I will build us a house made of mud and layered stone, with a chimney and a thatch roof. When you are ready, we will have children, many children,’ stated Thomas in a mature, demanding tone.

          Agnes looked at him, raising her eyebrows, ‘Will we now? Do I not get a say in these plans of yours?’ she asked cheekily.

          Embarrassed, Thomas realised he had overstepped the mark, ‘Please forgive me, I have insulted you,’ he looked down and shuffled his feet.

          ‘Not at all,’ claimed Agnes, ‘I was just wondering whether you wanted my help or if I was to just lie there in the mud and layered stone house,’ she grinned, enjoying toying with him.

          Feeling guilty and looking defensive, Thomas started to try to explain himself, ‘Agnes, I only meant….’

          Agnes liked his naivety, she smiled, then he realised she was goading him. He shook his head, ‘That was mean.

          ‘Why was it mean?’ she asked, still smiling.

          ‘Because I thought I’d insulted you,’ he claimed, looking down at the gravel floor, shuffling his feet. He felt inexperienced in the ways of women.

          John and his wife were sitting at the table facing away from them, John looked back to see Agnes smiling and Thomas saddened for some reason, ‘What is going on?’

          ‘Well, Agnes is smiling so I wouldn’t worry,’ grumbled Mrs Hargreaves.

          ‘Ayup, how do ya’ know she’s smiling wife? You haven’t turned around to look since the last bells.’

          ‘I don’t need ta turn around husband, I see things perfectly well.’

          ‘Wife don’t say things like that or else thee will be labelled a witch,’ John whispered.

          Mrs Hargreaves looked down at the table and tapped the knife that she used to gut fish and smiled. Holding it up at an angle with the blade’s edge resting on the table, she could see the reflection of Agnes and Thomas by the fire.

          ‘Wife, sometimes you are too cunning for thy own good,’ John laughed that laugh when he was really amused. The laugh where his head rolled back and his stomach pumped in and out, and the holes of his missing teeth were visible for all to see.

          Agnes noticed his peculiar jocularity, ‘Father, what is it?’ It was rare that she saw him in such good spirits, especially after a full day in the fields. It pleased her.

          ‘Agnes, I just remarked to your mother how good she is with the blade, you know, gutting fish and all that.’

          Mrs Hargreaves stood up from the table, ‘Right you two it’s time for bed, Agnes get out the mattress.’

          Thomas stood up from the bench and started to walk toward the animal fixture at the back of the cottage.

          ‘And where do you think you’re going Master Thomas?’ Mrs Hargreaves called out stubbornly 'You get right back here, you will not be sleeping with the animals tonight,’ she said confidently as she reached for her sewing kit.

          Agnes threw down the straw-filled mattress and disappeared into the corner of the cottage to disrobe and brush the flour from her hair, a nightly ritual.

          Mrs Hargreaves threw a linen blanket on the bed, ‘Lie down here Thomas,’ she instructed.

          Thomas felt awkward, ‘Mrs Hargreaves,’ he muddled his words, ‘I don’t think this is, well, right and proper,’ he claimed.

          Embarrassed, he looked over at Mr Hargreaves who had poured himself another ale and sat there smiling his gummy grin.

          ‘Now, doff thy hose and tunic,’ she demanded, helping him untie. Thomas looked around for Agnes; she was absent. Thank goodness, he thought.

          Mr Hargreaves continued to drink his ale in front of the fire and watched the commotion. He tried not to laugh.

          ‘Mrs Hargreaves, this is right peculiar,’ said Thomas as she helped him undress, pulling his hose by the bottom, lifting his buttocks right off the mattress.

         Thomas grabbed for his undershirt, ensuring it covered his nether regions.

          ‘Don’t you be too concerned about that Thomas Rushworth, seen it all, nothing you got that me two sons didn’t have.’

         Mrs Hargreaves was saddened by the thought but relished the idea of having another young male in the house. It brought back golden memories and disturbing ones that she pushed from her mind.

          When Agnes returned, she looked like an angel. She had a pure white linen undershirt on that hung to her knees. Her long hair had been brushed, the flour was gone, and it shone like silk. She had washed her face with cold water that had brought a rosy colour back to her cheeks. Her nipples were erect from the draught, slightly visible through the linen because of the light of the fire.

          She laid down beside Thomas, not saying a thing but smirking seeing him there in the light of the fire, bundled up in a linen sheet.  Mrs Hargreaves had sewn the outer two edges together with thick string at the front and folded up the bottom and sewn it shut. The front had been neatly sewn to the edge of material at the back over his shoulders. The only thing visible was Thomas' head sticking out of the cocoon-like garment.

          He could barely move and had a look of resentment on his face. He dared not say anything, but he could feel the tiny creatures starting to move about his crotch. He tried to scratch but didn’t want to arouse any suspicion about what he was doing under the cover.

          A minute later, Agnes lying beside him eyes open, stared up into the darkness and moved her hand closer to feel Thomas’ hand through the linen. Thomas opened his eyes staring up into the darkness too reciprocated. They both laid there in silence for a while until Mr Hargreaves belched, passed wind and then started snoring.

          Agnes giggled and whispered, ‘Welcome to the family.’ She rolled over and tried to go to sleep.

          Thomas, feeling the bedbugs running over his chest and the fleas itching his crotch, smiled in contentment, closed his eyes and laid there all night not sleeping a wink. Agnes didn’t move at all for some time, and he could hear her slow, relaxed breaths. When she did turn over, he could only see the outline of her face in the darkness, wisps of breath touched the side of his face and he wished it was lighter so he could see her rosy complexion up close.

          The next morning, Agnes got up, went to the back of the cottage, dressed and went outside while Thomas was released from his bundling by John using his wife’s gutting knife. Mr Hargreaves approaching with a knife was not a pleasant experience, especially after spending the night lying beside his only daughter.

          Mrs Hargreaves was already up and completing the morning chores. The sun was not up yet, but the household was in full swing. Mr Hargreaves led the cow and ox out to the common green. Mrs Hargreaves ushered the four sheep out of their keep attached to the back of the cottage. Thomas donned his hose, tunic and jerkin and adjusted his codpiece quickly before they came back inside.

          A few minutes later Mr Hargreaves returned and walked through the door wet from the Yorkshire drizzle that had just started. ‘Did theur sleep well Thomas?’

          ‘Aye John, warm as a bug in the rug,’ he said thinking about the bed bug bite marks on his chest and the itch from the fleas that were imprisoned with him for the night. He scratched.

          Mrs Hargreaves smiled at the pun knowing that he was referring to the sleeping attire that she had provided.

          Mr Hargreaves looked at Thomas with a serious look on his face, ‘I’m going to do some weeding ‘till sun is fully risen, then I’ll meet you at your cottage, we can go to the manor together.’      

          ‘Ahl be off then, sithee later. Where is Agnes?’ enquired Thomas.

          ‘Oh, she's long gone to the manor lest she be fined or whipped for being late,’ answered Mrs Hargreaves.

          ‘You can come back around t’night if theur like. We can make you as warm as a bug in a rug again.’

          Thomas grinned, realising she had picked up on his attempt at humour, ‘Right, tarreur then,’ said Thomas as he opened the cattle door and walked through.

On his way home, he thought about last night and he felt warm and content as if a large weight had been removed from his shoulders. He remembered how Agnes had  touched his hand affectionately through the linen bundling and smiled; then he frowned thinking about the new responsibility that he had to care and support her. His mind started to get all jumbled up with worries. What if she wasn’t a good wife? What if they couldn’t have children? What if there was a drought and he couldn’t provide for her and the young ones? He tried hard to dismiss the thoughts and concentrate on the job at hand, weeding the field and going to the manor.

          When he arrived home, Margery and William were already out in the fields. They were both wet and miserable from the continued drizzle but were happy to see Thomas lend a hand. Weeding and looking for pests on ten acres was a challenge.

          ‘And where have you been young Thomas?’ asked Margery, ‘Is your own family not good enough for you anymore that you must stay out to all hours?’

          William, less sore from his argument with the truncheon added, ‘He’s been kanoodling with Agnus mother, I wouldn’t expect much effort from him thereabouts.’

‘Shut up William!’ Shouted Thomas as the drizzle started to turn into larger droplets and run down his face.

          Thomas picked up a hessian bag laying on the ground, walked along the valley beside the seedlings pulling the chickweed and charlock from the ground.

          ‘William, you must accompany Mr Hargreaves and I to the manor later, we are going to report last night’s happenings to the steward.’           

          ‘And a lot it will do too,’ grumbled William. ‘They are long gone by now!’

          ‘I’m not so sure about that.’

          It doesn’t matter William, still has to be reported for the good of the village,’ said Margery, getting a cold shiver down her back from the coldness of her soaked kirtle.

          The three of them remained silent as they trudged along in the relentless rain, occasionally stopping, standing upright to ease the stiffness in their back.

          A ribbon of bright orange was the only indication of the start of sunrise. It burst through the dense cloud, trying hard not to be swallowed up by the sky. The birds started to make their morning song, silhouettes against the grey curtain of cloud. Some of them flew down to the field to get an early morning feed of worms that had ventured out of the damp ground. The Pennine moors shone under the enlarging orange beam of light that started to creep up the sky.

          Margery, Thomas and William made their way back up the hill, hessian bags full and thrown over their shoulder, their woollen clothes soaked through as they shivered. Their woollen and hide foot coverings were caked with mud and slippery underfoot, forcing Thomas to lend a hand to his mother.

          They opened the door and walked in, William shivered and sneezed. Thomas walked straight to the hearth and put another log on the fire, then stood there holding his hands out to the radiant heat. They all undressed, taking everything off except their undershirts. Margery hung their clothes over a piece of string that had been nailed from one side of the room to the other, for just that purpose. They sat down on stools around the hearth trying to warm themselves. Neither said a word just pleased to be out of it. They only had two sets of clothing, so they dried themselves and waited for their clothes to dry.

          Thomas looked out the shutter. The drizzle had started to subside, and the sun painted a rainbow over the red, green and brown of the moors. The cloud broke, and the sun shone on the lustrous green of the long strip of farrow fields. The rest, a hundred dark squares on a chessboard waiting for the seed to germinate and turn them green. William was the first to notice Mr Hargreaves walking toward the house. He was muddy and wet, and by the looks of it in no mood for trivialities.        

          ‘Ayup there anybody at home?’ he cried out so as not to startle the family.        

          'Come in John, dry yourself by the fire. Wicked morning, but it’s grand for the seedlings. God willing, we will have a good harvest this summer,’ said Margery.        ‘Thomas and William come, sit by the fire, let’s plan the strategy for battle.’        

          ‘Battle? Are we to take weapons John?’ enquired William sarcastically.      

          ‘No, not weapons William, just words,’ replied Thomas wisely.     

          John smiled at Thomas, impressed with his foresight and wisdom. John went on to explain that there were three reasons for the audience with the steward, the first was to ask for permission for Thomas’ union to Agnes, the second was to ask for permission to build a new cottage on the hide and the third was to report the abuse of the village residents and misuse of the king’s highways by marauders and footpads.           

          He wasn't to know at the time but these three simple requests were going to be a lot more difficult than he thought.

          ‘I’ll do the talking and offer the shillings for the banns for you and Agnes,’ John looked at Thomas.

          ‘Young William, just stay quiet and offer a look at the bruise on thy back if I command you ta do so, understand?’ He looked at William.

          All three walked out through the cattle door, Margery watched them walk out then put her head down and continued making the dough for bread. She realised that there were circumstances best left to menfolk, and she trusted Mr Hargreaves.

CHAPTER 12

TIME OF SERVANTS

 

 

They walked around the back of the manor; the reeve was there receiving vegetables from one of the village folk.    

          ‘Ayeup John, Thomas, young William, what brings theur to the manor?’    

          ‘There's been trouble, and we wish ta speak to the steward,’ said John.        

          ‘Emmm’, the reeve paused, ‘Theur can’t cum knocking on the lord’s door every time there’s bit of trouble in the village.’

          John tried to convince the reeve, ‘It’s not just trouble, both myself ‘n William have been assaulted.' Lord’s shillings were robbed. They were to be paid to the lord for father’s funeral.’ Thomas explained making it sound as if it were the lord’s money that had been robbed and it was he that was out of pocket.

          ‘Alright then. Well, you better hold on here,’ said the reeve as he turned and disappeared through the back door. He appeared a few moments later, ‘You better come with me.’

          They all took off their hats and walked through the large oak door into the kitchen; it was hustle and bustle of activity with three servant girls and a cook busily preparing the lord’s lunch and dinner. Large bubbling pots hung underneath a vast stone chimney that stretched almost the entire width of the room. Steam and smoke from the fire ascended and then disappeared up the chimney.

          Thomas and William were in awe of the size of the room, both looking up and turning their heads to take in the magnificence of the structure. When they both looked forward, they noticed Agnes standing at a large table plucking brightly coloured feathers from a pheasant. She was surprised to see them. She smiled but didn’t stop what she was doing in fear of being scolded by the cook. Thomas noticed the assortment of breads and bowls on the table, but he was most astonished by the amount of meat drying on racks over the fire. William also noticed the beef, chicken, lamb and pork and he started to salivate from the aroma. At the other end of the room was a large pantry filled with all manner of vegetables, fruit, eggs and hanging birds. Another small room to the side contained another fire and table, covered with flour for making the dough and cooking bread. There was a large serving opening through which the dishes were passed to be served to the lord in another room. Beside this was another opening through which the reeve walked, and the visitors followed. Thomas took one more look back to see Agnes looking toward him. He turned to the front as the reeve opened the large oak door to the great hall.

          John, William, then Thomas followed the reeve into the great hall, John walked forward but William and Thomas stopped and looked up into the roof trusses twenty odd feet above their heads. The room must have been thirty-five feet in length and over half that in breadth. At the end of the hall was a tall, narrow window capped by a sharply pointed arch and another clerestory window at the side; the sun was streaming in to light the room. There was wood panelling on the far wall and an entrance to a small chapel with a table and a cross. Opposite the clerestory window there was a fireplace and a high chimney. In the middle of the room, opposite the fire, was a large table where the lord sat. The steward was whispering to the lord as John approached, then stood upright and stepped back.          

          John strolled up to the table and dipped his head, ‘My Lord.’           

          Thomas caught up and stood beside him, William a step back. ‘Lord Birkhead,’ Thomas dipped his head, as did William. ‘Thomas Rushworth, I knew of your dear old father, he was a good man, I’m sorry to hear of his sickness and passing,’ said the lord in the King’s English. ‘John Hargreaves, one’s steward, tells me that there has been skulduggery about. What have you to report?’

          ‘Aye, my Lord, two footpads robbed Thomas and assaulted his brother William on the road ta Haworth on Moorehouse Lane. His mother were threatened with a sword and thy coin for the Rushworth funeral were robbed,’ reported John.

          The steward, trying to convince the lord of foul play, leant forward and whispered in his ear, ‘My Lord, they are giving excuses for failure to pay.’

          ‘John Hargreaves, when the coin was supposedly stolen it was not in my possession, so Thomas Rush worth is still indebted. Furthermore, how is one to know that this isn’t all a concocted story to delay payment?’ 

          ‘Maybe time in the pillory will ensure more prompt payment, my Lord,’ added the steward looking at Thomas.

          ‘My Lord, there is no need. We came here ta inform theur of the shenanigans hear abouts. I were assaulted ‘n left for dead not two weeks ago in the same area by two men I befriended at the Kings Arms.’           

          Still trying to convince his lordship, John turned to William ‘Then there’s this. William, come forward, lift thy shirt.’

          William took a step forward, turned and lifted his shirt, showing a large purple and red bruise on his upper back. He pulled his shirt down and returned to his place. The lord beckoned the steward closer, ‘Did you know of this steward?’

          The steward leant to whisper, trying to discredit the men that stood before them, ‘No my Lord, but I have seen these peasants drunk and disorderly thereabouts,’ remembering the night of the manor court.

          ‘Emm, the two footpads that robbed you, were they locals, what did they look like?’ Enquired the lord. ‘Had you seen them before?’  Thomas stepped in, ‘Begging thy pardon my Lord, it was dark ‘n their faces were covered.’

          Lord Birkhead raised his voice, ‘Do you know about this steward? Goodness me, I pay you to tend to business in the village.’

          ‘Yes, my Lord, I know about it.’

                  John placed coin on the table,

          ‘My Lord, I have three shillings for thy permission for my daughter Agnes ta wed young Thomas Rushworth and another for the funeral for Thomas Rushworth, may he rest in peace.’   

          ‘No John, that is my debt,’ whispered Thomas.

          John, whispered under his breath, ‘Don’t worry lad, all will be well.’

John had forfeited his land at the previous parish, due to his recusancy, but still had a comfortable sum left over after the purchase of the three acres at Oxenhope. This they had been living off but it would not last forever.

          ‘Steward have the clerk take notice of the payment of John Hargreaves and Thomas Rushworth and inform the night watchman and the deputies of the robbery and assault, Heavens above!’

          The steward picked up the coin, turned, dipped his head at the lord and walked across the hall and through the door. His steps echoing as he walked.

          ‘There is one other matter my Lord, Thomas would like ta build a mud and layered stone cottage with a chimney ta keep his family warm through the winter.’

          The lord, knowing of the labour shortage because of the black death, granted permission for the cottage and bid them farewell.

          They dipped their heads, turned and walked across the hall and back out the door into the kitchen. Thomas was keen to set eyes on Agnes, but she was nowhere to be seen. They walked through the kitchen, taking one more look at the food being prepared. Thomas turned to John while they were walking, ‘I don’t know how ta thank you John.’

          ‘No thanks necessary, it is I that should thank you for sparing me on that fateful night. Only God knows what would have happened if you and thy mother hadn’t come along.

          ‘Seems that the alehouse is the root of all the trouble,’ stated John deep in thought about his night of condemnation. ‘Two footpads robbed you and two men that assaulted me the night you found me, could they be one and the same?’

 

          The steward walked into the Kings Arms alarmed at the sharpness of the smell of urine and stale ale; he put his hand up to his mouth and coughed. Two men sat on three legged stools using a cut barrel as a gaming table. Their swords wrapped with a large black belt leant against the wall behind them. The steward walked up to them and sat down, and they dealt him into the game. The steward picked up the cards, but there was more than the game on his mind.

          ‘Two men from the village have met with the lord and told him of a robbery on Moorhouse Lane the other night.’

          His companions looked at each other then back at the steward. The steward placed two shillings on the table, his acquaintances picked them up and placed them in their coin purse. ‘Until things calm down, return ta Stanbury. Come back on Sunday for the rat baiting commanded the steward.

          His two companions placed their cards on the table, stood up and walked to the door.  The last one to leave took one last look back before walking out into the day.

 

          Thomas and Agnes sat together in church for the first time. They sat in a pew with Margery on one side of them and John on the other. William, Mrs Hargreaves and Cousin Mary sat in front for moral support.

          After the sermon, the vicar coughed and proceeded to read out the announcements from the lectern, ‘By the power of our Lord Jesus Christ our saviour and our sovereign, King James the first of England and Scotland, I herewith announce the banns of marriage between Thomas Rushworth, son of Thomas and Margery, of Haworth and Agnes Hargreaves, daughter of John and Margaret of Oxenhope. This is the first time of asking. If any of you know cause or just impediment why these two persons should not be joined together in Holy Matrimony, yee are to declare it.’

          Thomas and Agnes touched hands and looked at each other, then forward as the congregation now had their eyes upon them.

          ‘Now let us pray.

 

‘Lord, the source of all true love, we pray for this couple. Grant to them joy of heart, seriousness of mind and reverence of spirit, that as they enter into the oneness of marriage, they may be strengthened and guided by you, through Jesus Christ our Lord. Amen.’

 

‘Amen,’ the congregation repeated in unison.

 

‘Lord of love, we pray for Thomas and Agnes be with them in all their preparations and on their wedding day. Give them your love in their hearts throughout their married life together, through Jesus Christ our Lord. Amen.’

 

‘Amen.’          

          Margery and the rest of the congregation awaited the news.  

          The vicar spoke, ‘I have news from Windsor Castle, our sovereign King James of England and Scotland has proclaimed that England and Scotland will unite under his crown.

          ‘Our sovereign has forbidden any Londoners and other inhabitants of places infected with the Black Death not to come to court. He has also proclaimed that gentlemen of court should depart for the country to escape the ravages of the Black Death which has devastated so many in London and York.          

          The parishioners whispered excitedly.

          The vicar raised his hands, ‘Finally, he has decreed the execution of former laws against Catholic Recusants giving them a day to repair to their dwellings and not afterward to come to the court or within 10 miles of London without special licence.

          ‘There is also a reward for the arrest and capture of the traitor Thomas Percy for his thwarted attempt of the devastation of Parliament.  

          ‘God save the king.’   

         ‘God save the king,’ they repeated.   

          The congregation filed out of the church.     

          John Hargreaves called out, ‘Thomas ‘n William! ‘Fancy a celebratory ale at the Kings Arms while we’re up here?’      

          Thomas was more interested in spending more time with Agnes, but he didn’t want to disappoint his future father-in-law especially after he just paid his debts. He watched on as Agnes, Mrs Hargreaves and Margery continued to walk toward Sun Street and down the hill toward home.

 

 CHAPTER 13

THE OBSESSION WITH THE STARS

 

 

Thomas and William followed Mr Hargreaves into the alehouse. The shutters were open, and a stream of sunlight burst in. The heat from the sunlight caused a ripple of putrid steam to emanate from the ground. A chamber pot sat in the corner, still not emptied from the previous night. The room was full, handicraftsmen, workers of all sorts, labourers, cobblers, pedlars and porters. Other poor folk drank the swill from the jacks left behind and begged for coins. The maidservant dropped jacks of ale to the different tables, her bosom accentuated by the open front of her blouse.

          William couldn’t divert his eyes.      

          The maidservant noticed him staring and sauntered over to him. She leant over and whispered in his ear, ‘Looking is free, but touching will cost ya'.'

          Thomas was listening to John but watching William and the maidservant flirting. Her large bosom accentuated by the tight drawstring across her chest.

          ‘It seems that any strange goings on has links with this establishment. They must frequent this tavern or at least get information about the goings on from somebody local.

          ‘This tavern,’ Thomas agreed. ‘Whoever it is they would have heard about your winnings that night and heard about mine and Agnes’ commitment to the banns. They would have known about the dowry!’

          John peered at Thomas, who was transfixed by what was happening behind his back; he turned to see William, his eyes fixated on the bosom of the serving wench. She was still bent over, bosom at William’s eye level, giving him a good look at her pushed up cleavage. John lifted his leg and placed his foot on her behind and gave her a mighty push which sent her reeling across the room.

          ‘Be off with you foul mistress, play thy seduction games with another,’ said John protectively. The maidservant, angrier about losing a potential customer than the physicality, gathered herself, straightened her wimple and moved on.

          The door opened and the reeve from the manor walked in, ‘Ayup John, Thomas, William, all the best with the banns Thomas,’ he had heard them read out at Church of Saint Michael All Angels that morning.

          ‘What keeps you in deep discussion,’ asked the reeve. ‘I heard about the trouble on Moorhouse Lane. These are desperate times ‘n desperate times make desperate men,’ he said wisely. 

          ‘It seems that any trouble that occurs near the village has links with this alehouse,’ whispered John.         

          ‘Then you best speak to the steward; he oversees the place for Lord Birkhead.’  ‘The steward overseas the alehouse?’ asked Thomas.

          ‘Aye, has done for years, organises the entertainment downstairs in the basement as well,’ he remarked as he picked up the jack that the maidservant had dumped on the table. She gave John a look of disdain.

          The reeve always made sure that he was honest and straight forth with the tenants of the lord’s demesne, as it was them that voted him in at the festival of Michaelmas. When the lord and the steward was away, he had the run of the place a position that he had held for several years.

          ‘Can’t speak ta him now though he’s away in Stanbury, should be back tomorra. In his absence you could speak ta his deputies, one of them is sitting over there.’ The reeve pointed to three men sitting at a table across the room.

          Thomas approached the table, none of the men looked up, ‘Your grace, I have urgent business ta report.’

          The deputy was looking at his cards; it was apparent that he was losing as the other two gentlemen had small piles of coin in front of them, whereas his part of the table was void of any. ‘

          Can’t you see I’m busy lad?’ Claimed the deputy refusing to look up. He placed his hand down on the table and waited for his two companions to do the same. One of the others placed his cards on the table, grinned and collected the remaining coins.

          ‘Sard, that’s it, I’m out,’ stated the deputy angrily.      

          ‘Right lad, what’s this business you need ta report so urgently that theur interrupt the card games?’     

          ‘Would you be so kind as to join me and my companions?’ Thomas held out his hand and ushered the deputy toward John and William. The reeve stood up and encouraged the deputy to be seated.

          ‘Greetings,’ said John as they all sat back down again, ‘This is William Rushworth and I am John Hargreaves, you know the reeve. The reeve dipped his head and left, not wanting to get too involved in deep discussion with the deputy.

          ‘Aye, I know who you are. I heard about the trouble you had on Moorhouse Lane t’other night,’ said the deputy.

          He put on a serious face, ‘Sounds ta me like footpads from out of town, maybe those coney-catchers seeking retribution.’

‘And I heard theur had trouble of thy own John Hargreaves,’ enquired the deputy.

          The deputy looked around the tavern, ‘I’ll wager it is the same two rogues that caused thy misfortune. From Stanbury or Oxenhope can’t see it being one of the locals. Unfortunately, we can’t do much unless we cop them in the act.’

          ‘Seems both incidents may have something ta do with the alehouse,’ stated John, as he sat forward and whispered.

          ‘How do you figure?’ Asked the deputy. The deputy stared at Thomas, ‘It is his grace the steward who oversees this place. Did theur not see the fine job he did apprehending the coney-catchers on the night of the manor court?’

          ‘Aye, ah did,’ whispered Thomas, ‘But it is too much of a coincidence, John was assaulted after the rat baiting. Where would one hear of our betrothal? Everybody in here knew of it!’  

          ‘I think you are barking up the wrong tree, it were the steward who reported the trouble on behalf of the lord. If he or the householder were involved, why would he report it? I’d be careful if I were you before you all end up in the pillory for slandering,’ the deputy warned.

           John looked at the deputy worriedly.

          ‘The manor court is in session next week; I will keep an eye out. In the meantime, I suggest you quieten thy wayward ideas, lest me and my partner come knocking on your door. We are under the steward’s orders to catch these bastards so let us do our job.’

          The deputy stood and walked to the bar to get another tankard of ale. The householder poured from the barrel and placed it in front of him.

          ‘What were all that about?’ Asked the householder inquisitively. He liked to keep abreast of any news.

          ‘Oh, just a private matter,’ said the deputy, having been in the job long enough to know not to fill other’s ears. He picked up his pewter tankard and walked back to the card table in the corner of the room.

          A week had passed, and once again, Thomas and Agnes sat together in church. The congregation seemed to have adjusted to them sitting together, and nobody had declared illegitimacy to their union.

          ‘By the power of the Lord Jesus Christ our saviour and our sovereign King James the first of England and Scotland, I herewith announce the banns of marriage between Thomas Rushworth, son of Thomas and Margery, of Haworth and Agnes Hargreaves, daughter of John and Margaret of Oxenhope. This is the second time of asking, if any of you know cause or just impediment why these two persons should not be joined together in Holy Matrimony, ye are to declare it.’

          Margery awaited news, the vicar cleared his throat and spoke from the lectern, ‘I have news from Windsor Castle, our sovereign Lord King James of England and Scotland has proclaimed the authorisation and uniformity of the book of common prayer and enjoying conformity to the form of the service of God now established.’

          ‘God save the king.’    

          The churchgoers repeated in unison, ‘God save the King.’ Then filed out of the church and went their separate ways.

          Thomas, John and William walked ahead of the womenfolk. Thomas was deep in thought about the deputy’s words, and the idea of being locked in the pillory gave him cold shivers down his back. 

          ‘I go to the manor court during the week, best go and be spared the lord’s fine,’ Thomas claimed.

          ‘Thomas, why don’t theur come back ta ours for supper? We'll travel together to the manor court. Safer that way,’ John claimed.

          ‘Aye, but I have work to do first; animals need tending and peat needs collecting,’ explained Thomas.

          Margery heard and interrupted, ‘Gew on son, nowt that William and I can’t do. Spend time with thy Agnes. Won’t be long before the harvest and then it will be all hands to the sickle.’ Agnes didn’t let on but had hoped that Thomas would visit again. They had been so busy in the fields that it had seemed like weeks since they had talked. She spent most of her day at the manor and any free time with her mother and father, weeding so that the young shoots of wheatgrass had a chance to grow.      

          ‘Right, you are then. Agnes does thee have any objections?’ asked Thomas.        

          Agnes caught up to him, John and William walked ahead, and Margery and Mrs Hargreaves walked ten paces behind, slowing down so that the two could have their privacy but still be in earshot of the conversation. Both Thomas and Agnes both started to say something, and both stopped to allow the other to say what they were going to say. They both laughed.

          ‘You go on,’ said Thomas politely.        

          Agnes smiled, ‘Can’t believe it’s only one more week ta go till the handfasting.’

          ‘Still no doubts?’ Enquired Thomas.         

          No, none at all,’ she replied then grinned.         

          Thomas frowned, ‘What you grinnin’ about?’        

          ‘I remember when mother first mentioned it, I were dead against it. I had visions of you beating me ‘n sending me to the ducking stool.

          ‘Them laws can go on too far. I say, would the Lord do it thusly? Fear not Agnes Hargreaves, you are safe with me,’ replied Thomas.

          They walked in silence for a while, just enjoying being at each other’s side. Soon after, William and Margery turned toward home and the others continued to Moorhouse Lane, stopping briefly where the footpads had robbed them.

          Thomas noticed something at the side of the road clinging to a piece of blackberry bramble, ‘Ayup, what’s this?’ He asked trying to wrestle it away from the thorns of the bush.  

          His hose got caught in the bramble, so he let out an almighty yelp, refusing to move until he had untangled himself.          

          Agnes became impatient, ‘Come on Thomas, let’s get home.’

          ‘It’s a piece of a sleeve from somebodies’ undershirt, could belong to one of the footpads that robbed us. Look John, it were about here where they jumped from their hiding place.’

          John turned and walked back, taking the small piece of cloth in his hand, ‘Could be, but doubt it. There are fifty that walk past this bramble every day.’ 

          ‘You're probably right,’ Thomas took the cloth looking disappointed and put it in his cod piece for later inspection.

 

          Thomas and Agnes walked up to the cottage and sat on a wooden bench near the cattle door. They allowed the sun to shine on their faces. The bright green of the growing wheat sparkled on the hills, further accentuated by the beige, pinks and brown hues of the moor.

          Mrs Hargreaves walked out to them and gave them both a jack of ale, ‘It’s a beautiful day,’ she said, stopping to appreciate it then stepping back inside the cottage.

          ‘Thy mother is a prize of a woman,’ said Thomas.

          ‘She has had a difficult life, lost two boys ‘n two girls, two at birth, two within five years because of the sickness. Father were crushed,’ Agnes started to tear up.

          ‘Ah, I’m sorry Agnes,’ he put his arm around her, until he heard Mrs Hargreaves cough then took it away again.          

          ‘Come Agnes,’ he took her by the hand Mrs Hargreaves coughed again so he let go.        They walked to the wood and wattle enclosed vegetable garden. ‘Right you are, you see that large branch in the fence at the bottom of the garden there, I wager I can hit it two out of three times with any stone that you pick,’ joked Thomas.     

          ‘That’s impossible, but if it’s a wager, what are we wagering on?’ asked Agnes. 

          ‘Well, if I lose, I will do thy weeding for a day. But I’m not gonna lose,’ he said cheekily. ‘And if I win?’

          ‘Aye, what if you win? Though I doubt it unless a miracle happens here in Oxenhope.

          Well, what do you want? I have nowt.’

          ‘Simple, a kiss,’ Thomas hesitated then grinned, waiting for the inevitable retribution.

          ‘Thomas Rushworth, do you want ta see my mother come screaming with the broom ta see thee off and my father ta have thy guts for garters?’ She said alarmingly, but then quietened as her mother appeared at the door.

          ‘Well, you say I can’t do it, so what’s to worry Ms Agnes Hargreaves.’

          ‘I think you presume too much, Thomas Rushworth,’ she said while looking for a stone.

          Thomas took the stone in his hand, squinted his eye and threw it, hitting the branch at its centre almost twenty paces away.

          Agnes was stunned, ‘You've done this before, Thomas. Is this how you get girls from the village ta kiss thee? By throwing stones at a twig?’

          ‘Nah, William and I used ta have throwing contests ta see who had ta shovel out the animal enclosure.’

          She looked around for another stone, one that would swing the wager in her favour. She found one almost half the size of a man’s fist; ‘There you go, try this one,’ she said smartly while placing it in Thomas’ hand.

          ‘Agnes, this is unfair. This is not a stone,’ he said, sizing up its weight and the distance that he had to throw it. ‘Am I that foul that a kiss would be punishment for thee?’

          ‘Lower your voice and just stick to the wager,’ she said, ignoring all other suggestions and consequences.

          Thomas took the stone in his right hand, squinted his eye and threw it, but it landed a foot too short.

          ‘Seems like the wager is lost Thomas Rushworth. I’ll leave the hessian bag for thee,’ she said smugly while looking for another stone even more difficult to throw than the last.

          ‘There you go,’ she said boldly, trying not to demoralise her young suitor too harshly.

          She found a stone, quartz, rough and peculiar looking. And started to feel sympathy for Thomas but stayed on course as she knew this was not a test of love, but a test of wits. 

          She handed the stone to Thomas who looked at it and smiled, ‘Agnes, you are too cunning for thy own good.’ He sized up its weight and the distance that he had to throw it; he looked at her, then back at the target.

          Impatiently Agnes rolled her eyes, ‘Thomas, in God’s name just throw it.’

          Thomas took one last look at the stone and one last look at the target, brought his hand back confidently, then walked past Agnes down the side of the vegetable garden and turned to face her.       

          Agnes frowned, ‘Thomas, what on earth are you doing?’

          Thomas raised his voice, ‘If you remember Agnes, the wager were ta hit the twig twice out of three times with any stone that ya’ pick. I said nowt about throwing the stone.’

          ‘Seems like the wager is lost, Ms Agnes Hargreaves,’ he had his back to the twig, released the stone, hitting the twig right in the middle.

          All this time, Mr and Mrs Hargreaves had been peeking through the gap between the shutter and the wall, giggling.         

          Thomas placed the stone in his codpiece then walked back up the garden.

          Angry that she had been fooled so easily, ‘Seems you have me at a disadvantage, Thomas Rushworth.’

          ‘Disadvantage, advantage, ah suppose it depends on the way you look at it.’

          John heard the bell of Saint Michael of All Angels, realising the time he called out, ‘Thomas, it's time to get on our way say your goodbyes.’

          Agnes was stunned by the sound of her father’s voice as if it woke her from a dream.

          ‘It seems like it is time for you to go,’ Agnes said as Thomas walked up the side of the garden to say farewell.

          He stood facing her he could tell that his prank still perturbed her; he held her hands in his. Knowing that she had her back to the cottage door, he leant forward. She closed her eyes and relaxed, her lips almost in a pout for what seemed like an eternity; she opened her eyes.

          Thomas released her hands, ‘It has been a pleasure spending time with you this afternoon Agnes, I hope we might do it again sometime.’

          Grinning, he joined John as he walked out the cottage door.

          Stunned, Agnes turned angrily as Thomas walked away, ‘THOMAS RUSHWORTH, YOU ARE… ERRGH…’ she growled and grunted then marched off toward the cottage.

          John watched Agnes storm off in contempt, ‘I see you have been getting ta know my daughter. She can have a wild spirit when she wants ta,’ he said. ‘Aye I've noticed,’ replied Thomas.

HOOFSTUK 15

DIE ENGEL

 

 

Toe Thomas by die huis kom, kon hy sien hoe William in die verte hout kap. Die honde kon sy reuk ruik en het deur die koring aangejaag om hom te groet. William gooi sy laaste gekloofde stomp op die stapel en draai om. Hy vee die sweet van sy voorkop af en lig sy hand om sy oë van die son af te skadu om te sien wat die honde aanvang. Thomas buk af om die honde te klop, sterte waai. Hy het 'n klein stokkie opgetel en dit gegooi. Hulle het agterna gespring, swart lippe wat flappend en kwyl kom langs hul mond uit en sleep agter hulle aan. Hulle het albei die stok op dieselfde tyd bereik en dit opgetel, gegrom en probeer om dit weg te stoei. Albei probeer om die een te wees wat dit by Thomas se voete laat val.

          Thomas paused, he pulled 'n aartjie koring van die stam van 'n plant, vryf dit tussen sy hande om sy volwassenheid te toets. Hy het van die graan op sy tong gesit en dit dan gekou om te sien of dit kraak. Dit het nie. Nog 'n paar dae, dink hy by homself.

          When Thomas got home, hy haal die klip uit wat Agnes vir hom gegee het om na die tak in die groentetuin te gooi. Toe hy by die slypwiel staan, draai hy die handvatsel en begin om dit te sny en glad te maak, die growwe kante te verklein en dit te vorm. Hy het die klip in die wateremmer gedoop en hom verwonder aan die klip se kleur wat homself begin openbaar het. Nadat hy dit tot 'n redelike grootte afgemaal het, het hy na die bek gestap en die honde het gevolg.

         Play biting and drooling, they probeer om mekaar met hul groot pote te oorheers deur op te spring en op mekaar se rug te plaas, die onderdanige een wat op haar rug gaan lê het, haar bene verdedigend uitstrek. Die ander groot mannetjie, wat haar verlaat om vooruit te gaan om Thomas in te haal wat geen aandag aan hul speletjies gegee het nie. Die teef, wat agtergelaat voel, het haarself opgetrek, gebrom en agter hulle aan opgestyg.

          Thomas used the sand and gruis en begin om die klip te poets totdat die kwarts geglinster het. Hy het aangehou om die klip te bewerk, sy hande het gevlek van die ysteroksied. Toe hy klaar was, het Thomas die klip in sy hand gehou en dit heen en weer beweeg sodat dit die lig vang. Die middag het aangebreek, toe sit hy die klip weg en begin terugstap na die huisie.

          'Ya orl right, broer?' Het William gevra.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_Thomas het vir William begin vertel wat by die herehuis gebeur het en die planne wat hulle met die rentmeester gemaak het.

          That's right dangerous Thomas! ' Roep William uit.

          Thomas put on a brave gesig, 'Ja, maar wat moet ons anders doen as die rentmeester vra? En bowendien het John reeds ingestem, en ek sal hom nie aan sy lot alleen oorlaat nie.'

          'You best not tell ma want sy sal bekommerd wees siek. Wat as iets sou gebeur? Ek kom saam met jou.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'You are not William , jy sal hier bly en na ma kyk!'

          'Thomas if anything happened vir jou sou ma my nooit vergewe nie. Ek kom saam met jou, en daar is nou niks wat jy daaraan kan doen nie.'

          'You're stubborn ,' Thomas het geweet dit het geen nut om voort te gaan sodra William oor iets besluit het nie.

          'Yer and you know waar kry ons altwee dit vandaan,' antwoord William grynsend toe hulle albei omdraai om te sien hoe Margery met die juk en wateremmers by die deur uitkom om na die wenke te gaan.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Thomas, William, moenie te lank wees nie, daar is werk om te doen.' Margery het na Thomas gekyk, "Ja, reg seun?"         

          'Aye mother just been na die bek.' Hy stap na haar toe.

          'Been ta the beck ? Sou 'a die emmers saamneem, spaar my 'n wandeling in die môre.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Mother I had other dinge in my gedagtes, wil jy sien?'

          Thomas brought out a piece van lap en maak dit versigtig oop sodat Margery dit kan sien.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Margery het afgekyk, en toe Thomas die lap oopmaak, was sy verstom deur die skoonheid van die klip. Dit het geglinster; die kwarts skitter in die dowwe lig.

          'Thomas, that is dis pragtig, Agnes sal mal wees daaroor.'         

          'Aye, has sentimental waarde, nie dat sy nog daarvan weet nie.'         _cc781905-5cde-3194-bb3b -136bad5cf58d_

          'You're a goeie ou Thomas, Agnes is 'n gelukkige meisie. Ek weet ek sê dit nie veel nie, maar jou pa sal baie trots op jou wees.'

          Thomas looked down sadly. Hy het deesdae nie veel aan sy pa gedink nie, maar het 'n warm gevoel gehad toe hy dit gedoen het. Hy vou die lap terug op en plaas dit terug in sy kabeljou vir veilige bewaring.

          At the end of the dag, het Thomas na Moorhouse Lane gestap, 'Ja, enige iemand by die huis? Dis Thomas.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1589bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf5cf

          'Come in, Thomas ,' roep John uit. "Ek het nou net self teruggekry, hoe was jou dag?"

          Thomas looked weary. 'Lang en hard. Dit is moeilik genoeg om vir jou eie te werk, selfs harder om vir iemand anders se aandete te werk.'

          'Aye that, but daar is slegter daaraan toe as ons.' John dink aan die weerbarstige Katolieke wat in York en Londen opgeraap en gemartel word. Thomas gaan sit by die tafel oorkant John.  

          Mrs Hargreaves poured an ale en sit 'n bak potjie voor hulle. "Daar is julle, kry dit in julle" daar is vars groente en 'n sny vleis.'

          Thomas wanted to discuss the komende gebeure van die dag, maar het beter daaraan gedink met mev Hargreaves teenwoordig. 

          Agnes walked through the door en was aangenaam verras om Thomas te sien; sy glimlag toe sy die deur agter haar toemaak. Agnes was 'n bietjie opgeblase van die stap huis toe en haar wange was rooskleurig van die naglug.

          'Would ya' like een of ander aandete dogter?' Mev Hargreaves skink en bied haar 'n jack of ale aan.

          'The ales fine ma , ons het die oorskiet van die Here se ete gedeel. Sy hond was te vol middagete. Moet die beste gevoede hond in die gemeente wees, voer 'n gesin van sewe met wat hy vir daardie hond gooi,' het Agnes gesê.

          Thomas grinned, 'Aye , beste ek groei ore en 'n stert.'

          They all laughed, appreciating dat Thomas meer gemaklik om hulle begin voel het.

          'Agnes bring Thomas' matras hier oorkant en sit dit naby die vuur. Jy kan vanaand hier slaap. Agnes, daar is skoon water en 'n kwas as jy wil regmaak vir bed? Dit was 'n lang dag.'

          Agnes disappeared to the back van die huisie terwyl Thomas staan en die matras by haar afneem.

          Once again, Mrs Hargreaves het 'n linnelaken op die matras gesit en begin naaldwerk, Thomas het tot by sy onderhemp uitgetrek.

          When Agnes returned, she was geklee in haar naghemp, en sy het langs hom gaan lê.

          He said nothing but had 'n ontevrede uitdrukking op sy gesig terwyl hy na die grasdak opstaar.

          Agnes giggled seeing him there in die lig van die vuur, weer saamgebondel. 

          'Not again,' fluister hy vir homself.

          Agnes giggled again and touched sy hand gerusstellend, dan omgedraai om te gaan slaap.

          Thomas' mind was too aktief, en hy kon nie slaap nie, steeds opgewonde oor die gebeure van die dag.

          It seemed like Thomas had het pas aan die slaap geraak toe die haan kraai. Hy het omgedraai om Agnes te sien, maar sy het reeds aangetrek en na die herehuis gegaan.  

          'Could somebody please get my uit hierdie ding!'

          'Okay, 'old op jou perde het mev Hargreaves 'n mes geneem en Thomas vrygesny.

          He stood, dressed, en agter Agnes by die deur uitgehardloop voordat mev. Hargreaves selfs ontbyt kon aanbied. Sy skud haar kop in frustrasie.

          He could see her torch maak pad na Sonstraat. Hy het vinniger gehardloop en na haar geroep. "Agnes!" het hy geskree.

          He saw the torch stop . Sy het vir hom gewag.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Thomas, what are doen jy? Jy sal my laat maak vir die kombuis.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Thomas slowed as he neared haar. Hy buk vooroor, sit sy hande op sy knieë en probeer asemhaal.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Ya' all right , Thomas?,' vra sy glimlaggend vir sy  entoesiasme.

          He continued to gasp, staan en plaas sy hande op sy heupe, leun terug, "Agnes," het hy stilgehou en swaar asemgehaal. Hy het die klip wat hy gesny en gepoleer het uit sy kabeljou geneem, op een knie gekniel, "Agnes, ek sal geëerd wees as jy met my sou trou."

          'Agnes smiled, ' Ek het gedink dit is reeds 'n vervloë gevolgtrekking.'

          'Aye, a conclusion besluit deur die kerk en deur ons ouers, nie deur jou nie,' hy kyk op na haar en hou die rots tussen sy vingers.

          She took it and looked nader om die kwarts te sien skitter in die lig van die fakkel, 'Is dit die rots van ons weddenskap?'

          'Yes.' Thomas glimlag.

          'Thomas, I don "weet nie wat om te sê nie," het sy stilgebly. "Niemand het nog ooit ... Dis pragtig," kyk sy in sy oë.    

          He stood looking at her terwyl sy aanhou om die klip heen en weer tussen haar vingers te beweeg. Sy kyk op na hom en glimlag, "Thomas, ek weet nie wat jy sê nie, "dis die mooiste ding wat ek nog gesien het."

          Agnes held it tightly in haar hand, staan op haar tone en streel sag oor sy gesig. Sy het sy gesig na hare gebring. Hy maak sy oë toe en wag vir hul lippe om aan te raak talmend vir net 'n oomblik.          _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_       

          She turned and continued walking teen die heuwel op na die herehuis.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Stopping halfway up the hill sy draai om, "Dit was 'n plesier om vanoggend tyd saam met jou deur te bring Thomas Rushworth, ek hoop dat ons dit een of ander tyd weer kan doen."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          He opened one eye to sien Agnes staan teen die heuwel voor hom. Hy het geglimlag en na die huis toe gedraai en toe besef: 'AGNES YA' HET MY NIE JOU ANTWOORD GEGEE NIE!'

          She didn't answer . Agnes het aanhou stap en haarself gedwing om nie terug te kyk nie.

          'Yes,' she sê stil, en kyk steeds nie terug nie.    

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'WAT, EK HET JY NIE GEHOOR NIE'?' sê Thomas wat ondersoekend drie treë vorentoe gee.

          THOMAS YER GONNA WAKE THE DOOD, SHUUS! Agnes het voortgegaan om teen die heuwel op te stap sy het nie teruggekyk nie en het haar stem net 'n bietjie verhef, 'YEEEES!'

          Thomas, hands on hips , kyk af na die grond, hy kon haar iets hoor sê, hy gee nog twee treë vorentoe.  

          'AGNEEEES,' he geskree.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Agnes stopped and turned; Thomas kon haar sien. Sy het soos 'n engel gelyk, die fakkel soos 'n baken, het haar verlig. Sterre uit die hemele blink helder agter haar.  

          'YES, Thomas Rushworth , EK sal met JOU TROU!' Sy draai na die herehuis en hardloop.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Die honde het begin blaf, bure wat wakker was, het woedend uitgeroep. Thomas het vir 'n oomblik in die donker daar gestaan en die fakkel dopgehou totdat dit oor die heuwel verdwyn het. Die huisies het begin om hul vure aan te steek, hul kerse aan te steek en hul olielampe vol te maak. Deure het oopgegaan, hortjies klap, maar dit was nog te donker vir hulle om hom te sien. Hy het omgedraai en huis toe gegaan.

          The cook heard her approach en na die hoek gestap om die sweepstok op te tel. Toe Agnes die deur oopmaak, gryp hy haar aan die arm, swaai haar om en slaan haar ses keer op die boud.

          'I'VE TOLD JY IS OOR LAAT! Moenie weer laat wees nie, kry jou pligte,' hy stap en sit die stok terug in die hoek en gaan voort om die eiers te kraak. 

          Agnes grimaced and rubbed her onder, na die spens gestap en die appels opgetel en begin skil vir die Here se appeltert. Sy het dit al soveel keer gedoen dat sy nie hoef te kyk nie, liewer aan ander dinge dink.

HOOFSTUK 16

OES VAN DIE LEWE

 

 

Later, verder teen die heuwel af, het Thomas en William langs die vore gestap en onkruid gepluk en vir plae gekyk.

          It was boring, monotonous werk, maar hulle het geweet wat die opbrengs sou bring, meel vir brood en beskuitjies en genoeg graan om die heer te betaal en ruil vir ander kos en proviand. Die lewe was 'n sirkel, oes, reën, droogte, saad, oes, reën, droogte en oes.

          With the harvest so close daar was gejubel en vreugde, 'n opgewondenheid in die dorp. Winkeliers en handelaars het geweet dat handel na die oes sou verbeter. Dit was 'n tyd van opwinding soos 'n swaar reën na 'n droogte.

          John had agreed to help en ander bure was gereed om hand by te sit. Op 'n goeie dag kon hulle 'n akker tot 'n akker en 'n half in 'n dag oes. Dan was daar natuurlik die Here se demesne, waar alle huurders sou saamwerk om sy koring te oes. 

          The wheat was golden and amper skouerhoogte, Thomas en William het die ses geslyp, en hulle was gelukkig met die reën wat weggehou het dat dit nie die oes sou verwoes nie. 'n Paar druppels die vorige nag, maar vandag was die lug helderblou. Baie was byderhand en John, mev Hargreaves en Agnes het na die skuilplek gekom om 'n hand by te sit. Die rentmeester het altyd tyd weg van die herehuis tydens die oes voorsien.

         John, William and Thomas were die maaiers en begin om die ses te swaai en die koring te sny. Die koring is in 'n wieg op die ses gevang en het in 'n netjiese en vierkantige lyn links van hulle op die grond geval. Hulle het daarop gemik om die strooi ewe lank te laat sny sodat dit makliker gebondel kan word. Tydens die oes was dit belangrik om die seis naby die grond te hou om die lengte van die sny te maksimeer en om dit wat in die grond oorgebly het, te bewaar. Die stoppels moes so kort as moontlik wees; om die grond met die seis te slaan, het egter beteken dat dit weer geslyp moes word.

          On the odd occasion you kon die uitroep hoor van een van die mans wat presies dit gedoen het. Die manne was vaardig en kon gewoonlik 'n goeie dertig tree loop voordat die ses weer geslyp moes word.

          Following on behind was Margery , Agnes en kinders van die dorp, die versamelaars, wat 'n band van stingels gemaak het om die koring vas te bind. Die swad is dan op die band gelê, gereed vir die bandster om die swad vas te bind en vir die ander twee bandsters om die voltooide gerf te stapel met ander wat 'n stok skep. Die stokke het regop gestaan en is toe vir 'n paar dae gelaat om te genees en droog te word voordat dit op 'n wa gelaai en weggeneem is vir dors en uitwis om die koring van die stingels te skei. 

          Finally came Mrs Hargreaves and Neef Mary, die harkers wat met 'n spesiaal ontwerpte stoppelhark die grond skoongemaak het van enige los stingels koring wat gereed was om hulle vas te bind sodat hulle nie enigiets vermors wat die goeie God hulle voorsien het nie. Hulle is naby die stok geplaas, maar is anders behandel in die dorsproses, aangesien dit vuil en klippe kon bevat wat tydens die harkproses opgetel is. Dikwels het die vrouevolk dit gehou en self geslyp.

          The sun was high, en dit was warm rugbreekwerk. Margery het 'n tenk bier onder 'n nabygeleë boom geplaas en beide sy en mev Hargreaves het kaas en brood gebring om te eet teen die middag. Af en toe kyk Thomas op om te sien hoe Agnes gebuig om bande om die baan vas te maak, sy is 'n harde werker, dink hy by homself. By een geleentheid het sy opgekyk en hulle oë ontmoet. Hulle het vir mekaar geglimlag sonder om 'n woord te sê en voortgegaan met die taak op hande.

          At midday they all gathered in die skadu onder 'n boom in die middel van die veld, die een wat nie net vir daardie doel afgekap is nie. Donker, sweterige kolle het onder die arms van die mans gegroei en hulle rug was natgesweet. Agnes het die stukkies strooi van die onderkant van haar gordel afgetrek, en toe vir mev. Hargreaves gehelp om bier uit die kruik te gooi om te deel. Brood en kaas is gebreek en om die mans gegaan, die vroue het daarna hul deel geneem.

          'This is a good begin,' roep Thomas uit en geniet die skaduwee terwyl hy die stam van die boom gebruik om sy rug te ondersteun.

          'Aye, but many hektaar om te gaan, bring ek my os en kar tomorra' en ons kan dit begin oplaai om terug te neem na joune vir dors,' het John gesê.

          Margery, with Mrs Hargreaves en Agnes se hulp, sou verantwoordelik wees om die lang stingels op die grond te slaan wat die graan skei. Hulle sou dan die puin weghark en uiteindelik die graan met 'n graaf omdraai, sodat die liggewig afvaldeeltjies deur die wind weggevoer kon word. Die graan sal dan vir 'n paar dae in die son gelaat word om droog te word om die voginhoud te verminder. Uiteindelik sou hulle dit in sakke skop om na die herehuis geneem te word vir maal.

          They were forced to take hulle oes na die heer se herehuis, waar die sakke getel sou word, en hy sou sy tien persent neem. Hier sou die graan gemaal word, in meel verander en weer in sakke gepak word. Dit was 'n lang, vervelige proses, maar een wat hulle deur die winter en daarna sou sien tot die volgende oes, so God wil.

          It would take them over 'n maand om hul vel te oes, die heer se demesne en enige buurman se huide wat agter gevang is. As daar die reuk van reën in die lug was, sou dit alles hande na die lande wees, en hulle sou deur die nag oes as dit nodig was. Die einde van die oes was 'n tyd om fees te vier en saam met ander in dieselfde situasie te verkeer. Dit was ook 'n gepaste tyd vir 'n handvas.

HOOFSTUK 17

EERSTE VROU

 

 

Na die preek het die predikant gehoes en die aankondigings van die kansel voorgelees. 'Deur die krag van ons Here Jesus Christus, ons Verlosser, en ons soewereine Koning James, die eerste van Engeland en Skotland, kondig ek hiermee die huweliksverbod aan tussen Thomas Rushworth, seun van Thomas en Margery, van Haworth, en Agnes Hargreaves, dogter van John en Margaret van Oxenhope. Dit is die derde keer dat ons gevra word, as enige van julle oorsaak of regverdige belemmering weet waarom hierdie twee persone nie saamgevoeg moet word in die Heilige Huwelik nie, moet julle dit verklaar.' Die predikant het aangekondig dat die handvas die volgende Sondag na gebed sou plaasvind en dat dit by die deur van die kerk sou plaasvind omdat dit die mees publieke plek in die dorp was en almal wat vergader het, dit kon aanskou. Thomas en Agnes het diskreet aan hande geraak en na mekaar gekyk, sonder enige openbare vertoon van sentiment.

          'Now let us pray .

 

'Here, die bron van alle ware liefde, ons bid vir hierdie paartjie. Skenk aan hulle vreugde van hart, erns van verstand en eerbied van gees, sodat hulle, wanneer hulle die eenheid van die huwelik binnegaan, deur jou versterk en gelei kan word deur Jesus Christus ons Here. Amen.'

 

Amen', het die gemeente eenstemmig herhaal.

 

'Here van liefde, ons bid vir Thomas en Agnes. wees saam met hulle in al hul voorbereidings en op hul troudag. Gee vir hulle jou liefde in hul harte gedurende hul getroude lewe saam, deur Jesus Christus ons Here. Amen'

 

"Amen."

 

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_Die dag het uiteindelik aangebreek. Dit was 'n affêre met die onmiddellike families, bure, vriende en enigiemand anders uit die gemeente wat verbygekom het om getuies te verseker. Dit het plaasgevind by die deur van die Church of Saint Michaels All Angels. Agnes en Thomas staan teenoor mekaar. Langs Agnes het William die beskermer gestaan, wat sy verantwoordelikhede as beste man baie ernstig opgeneem het. Agter staan John en mev Hargreaves, wat besig was om 'n traan met 'n linnedoek uit haar oog te vee. Hulle het albei hul Sondagbeste gedra, wat hulle vir die geleentheid vervang het. 'n Nuwe wimple en okerkleurige toga vir mev Hargreaves en nuwe slang en 'n splinternuwe rooi tuniek vir mnr. Hargreaves.  

          Agnes wore a chaplet of lelies in haar hare, en 'n groen toga wat op die bokant van haar sagte pantoffels gaan lê het. Haar hare was lank, en sy het dit in die bek gewas. Dit het in die sonlig geskyn. Sy het haar wange geknyp om dit rooskleurig te maak en haar lippe met 'n braambessie gevryf.

          Thomas had removed his hat en maak sy hare nat, om te verseker dat die koeilek op die kruin van sy kop homself gedra. Hy het met die lem geskeer, versigtig om nie die vel te sny nie, veral in daardie sagte deel net onder die ken. Hy het sy Sondag se beste slang aangetrek en die voetbedekkings in die bek gewas, sodat dit in die son kon droog word. Toe hy haar sien, die blomme in haar hare, glimlag hy. Sy glimlag selfversekerd terug. Hy kyk na John, wat pragtig gelyk het in sy nuwe tuniek.

          John gave him a wink van bemoediging, so trots was hy op sy dogter en hulle nuwe seun; hy hoes om die knop wat stadig in sy keel groei, terug te veg. Die dominee lig sy gebalde vuis na sy mond, hoes rustig en begin.

 

'Die genade van onse Here Jesus Christus, die liefde van God en die gemeenskap van die Heilige Gees sy met julle God is liefde, en die wat in liefde lewe, leef in God en God woon in hulle.'

 

'In die teenwoordigheid van God, Vader, Seun en Heilige Gees, het ons saamgekom om die huwelik van Agnes en Thomas te aanskou, om God se seën oor hulle te bid, om hul vreugde te deel en hul liefde te vier. In goeie tye en in slegte tye, mag jy krag, kameraadskap en vertroosting vind, en groei tot volwassenheid in liefde. Die huwelik is 'n lewenswyse wat deur God heilig gemaak is en geseën is deur die teenwoordigheid van ons Here Jesus Christus met diegene wat 'n bruilof by Kana in Galilea vier.'

 

Die predikant het stilgebly, 'Eerstens moet ek enigeen aanwesig vra wat 'n rede weet waarom hierdie man en hierdie vrou nie mag trou nie, om dit nou te verklaar.'

          The vicar then took their teenoorgestelde hande en hulle saam geplaas, dan 'n serp om hul polse gedraai as 'n teken van toewyding.

          'Thomas, will you Agnes as jou vrou te neem? Sal jy haar liefhê, haar troos, haar eer en beskerm, en, terwyl jy alle ander verlaat, getrou aan haar wees solank julle albei sal lewe?'

          'I will,' Thomas glimlag senuweeagtig.   

          Agnes looked up at Thomas , 'Agnes, sal jy Thomas as jou man neem? Sal jy hom liefhê, hom vertroos, hom eer en beskerm, en, terwyl jy alle ander verlaat, aan hom getrou wees solank julle albei sal lewe?'

          'I will,' sê Agnes.

 

'In die teenwoordigheid van God, en voor hierdie gemeente, het Agnes en Thomas hul toestemming gegee en hul huweliksbeloftes aan mekaar gemaak. Hulle het hul huwelik verklaar deur hande saam te vat en deur geskenke te gee en te ontvang. Ek verkondig dus dat hulle man en vrou is.'

 

Die toeskouers het gejuig en toe by die hoofgebou van die kerk ingestap vir tradisionele gebede en natuurlik die predikant se preek wat seëninge vir die gelukkige paartjie en preek oor die heiligheid van die huwelik behels het.

          After prayers, they all teruggekeer na die dorpie groen en die meeste van die gemeente het gevolg, insluitende bure, vriende en enigiemand anders wat in die omgewing was en verseker was van gratis drank en bier. Die meeste van hulle het kos of geskenke vir die bruid en bruidegom gebring. Daar was 'n hoender wat in 'n houthok toegesluit was wat, ongewoond aan die bevalling, aanhoudend gepiep en gepik het om uit te kom. Daar was 'n klein rolletjie linne, verskeie sakke groente, gekerfde houtbakke en ander items wat die egpaar sou help om die getroude lewe te begin. Drie groot tafels is opgesit, punt aan punt geplaas en met skoon wit linne tafeldoeke bedek. Margery, mev Hargreaves en niggie Mary het die bruid-ale, 'n spesiale bondel vir die viering wat met ekstra mout gemaak is, in kleiperde gegooi en dit langs die tafel geplaas. Elke keer as 'n gas sy tenk hervul het, het hy 'n muntstuk op die tafel geplaas wat later afgehaal en aan die bruid gegee sou word om met die huishouding te begin.

          A lamb had been slaughtered en het tans op 'n spit gebraai. Twee jong mans het die bokant van 'n tafel gedra met talle bakkies aartappel- en uiesop, wat gaste gretig gevat het.

          Three musicians sat on stools , een met 'n peervormige luit, die ander met 'n doedelsak en die derde met 'n tabor-strikdrom. Hulle het 'n vreugdevolle, lewendige jig gespeel terwyl vier gaste naby die tafel gestaan en hande vashou en dans op die driedubbele tydritme.

          Thomas and Agnes sat on 'n bankie by die middelste tafel, sê nie veel nie, maar kyk en glimlag hoe die kinders kaalvoet heen en weer jaag, gil en giggel wanneer hulle gevang word.

          Behind them was a portrait deur die natuur geverf, groen vallei en dale, golwende heuwels gespikkel met wollerige wit. Die herehuis wat daar in al sy glorie sit, 'n baken van krag tussen die stroke en pleine van die platteland. Anderkant, die wildheid van die heide wat die diepblou, helder lug in die verte aangeraak het. Die vallei het liggies skuins na die bek in die agtergrond, wat met eike-, lemmetjie- en beukbome uitgevoer was. Die ruheid van die walle het nie die bewerkings van die bewerkte land gehad nie en die bruinheid het die diep groen gekontrasteer. Die donkerbruin lyn van die laning kronkel sy pad op en dan oos na die horison.

          William sat away from Agnes , om sy beskermingsverantwoordelikhede vir 'n tyd te onttrek, sodat hy sy aartappel- en uiesop kon slurp en speeksel met die reuk van die lam wat op die spit gedraai word. John het langs Thomas gesit en was reeds in sy derde tenk van sterk bier.

          The two dogs sat in voor die spit, kwyl en kyk hoe die olie stadig van die gebraaide lam in die vuur drup. Hulle oë herstel om te kyk hoe die volgende drup soos dit op die bodem van die braai versamel en weer sy afwaartse reis begin.

          Then, it was time vir die hardloop vir die bruid se deur. Thomas, William en die ander mans van die dorpie het voor 'n tou wat John ontrafel en langs die groen, groen gras van die huis uitgelê het, in die ry gestaan. Agnes staan langs die kant, lig haar hand met 'n sakdoek wat Thomas vir haar as trougeskenk gegee het. Gretig het die manne gehurk, gereed om te hardloop. Hulle sou so vinnig as wat hulle kon na die bruid se kothuis hardloop met enige moontlike manier om die ander te stuit.

          As Agnes lifted the handkerchief , het die mans gereed gemaak vir die sein en hul gekerts stil gemaak, almal behalwe Thomas en William wat aangegaan het terwyl hulle langs mekaar in die tou gestaan het.

          William whispered, 'Brother jy moet beter nie hardloop nie, ek wil nie hê jy moet jouself in die verleentheid stel voor jou nuwe vrou nie.'

          'Don't you worry 'oor my, ek sal my eerste sluk van die bier neem voor jy aan die deur klop,' fluister Thomas.         

          'Save your energy for die nag broer, jy mag dit nodig hê.'

          'Fear not William, Ek het genoeg energie om by jou verby te hardloop en nog iets te hê vir die verpligtinge.'

          The crowd hushed and as Agnes laat sak die sakdoek wat hulle opgewonde toegejuig het. Die mans het oor die veld opgestyg en in die proses gestoot en gestamp totdat hulle weggekom het. William het die begin op Thomas gekry, maar hy het die agterkant van sy tuniek gegryp en hom agtertoe getrek. William het sy balans verloor, maar het daarin geslaag om homself regop te hou en Thomas met 'n klein marge agtervolg. Thomas was stadig besig om die twee voorlopers, vyf tree voor, in te haal, wat mekaar vir die voortou gestoot en elmboog gedryf het. Een van hulle het sy elmboog uitgegooi en die ander een in die bors getref, wat hom toegelaat het om voor uit te kom.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          The second runner, slightly wind, 'n bietjie stadiger, "Bastard!" skree hy vies. Hy het herstel en homself net agter die leier aangestap.

          Thomas was only two paces nou agter hom en William nog twee treë agter Thomas. Die twee mans het verlangsaam toe hulle die droëklipmuur nader gekom het om daaroor te klim, maar Thomas het sy spoed behou en homself in volle pas daaroor geslinger, en onthou die resies wat hy en William as jong seuns gehad het. William het dieselfde gedoen en die twee mans verbygesteek wat mekaar in frustrasie stry en vloek, toe hulle gesien het hoe die twee broers 'n voorsprong kry toe hulle die ongeploegde veld ophardloop. Hulle het agterna opgestyg, maar beide William en Thomas het nou 'n goeie voorsprong gehad. Thomas het nie teruggekyk nie, maar kon hoor en voel hoe William op hom kom. Hulle was nou net honderd tree van die huisie af en Thomas en William haal swaar asem, sweet krale en drup van hul gesigte af. Hulle het die grond van die land geken, omdat hulle dit dikwels as kinders bestuur het. Die ander het nie en het gesukkel met die steilte van die klim.

          William caught up to Thomas en stap vir tree gehardloop, 'GEE OP BROER JOU WEDLOOP IS VERBY,' roep hy met moeisame asem.

          They were only fifty paces nou van die huis af en hulle kon albei oorwinning aanvoel.

          'NOT YET IT ISN 'T!' Het Thomas geskree. 'JY EIS TE VROEG OORWINNING.

          Twenty paces, Thomas could voel hoe sy spoed verlangsaam en was bang, want die jonger William het 'n effense voorsprong begin kry. Thomas het probeer om elke greintjie spoed wat hy by hom moes hou, te trek, en terwyl hy gelyk het, stamp hy in William met sy skouer wat hom van balans af slaan.

          William gained his balance, "SARD," maar stadiger en kyk hoe Thomas na die deur hardloop.

          Thomas looked behind and lifted die grendel na die huisie. Toe hy eers binne, swaar hyg, sit hy sy hande op sy knieë en probeer sy asem terugkry. William het by die deur gestaan en dieselfde gedoen en kon nie praat nie.

          Still finding it difficult, William hyg steeds, het 'n sin gedwing: 'Jy's 'n bedrieglike' skelm broer,' hy haal diep asem en stap binne.

          The house had been fully skoongemaak is, was die hortjies oop en stofdeeltjies het in die sonlig geglinster terwyl dit na die vloer gekantel het. Die grondvloer is gevee en nuwe, vars strooi is daaroor gestrooi. 'n Bed was onder geplaas met fyn linnegordyn rondom. Daar was vars skoongemaakte bedbedekkings naby die vuur. Dekoratiewe blomme is geplaas om kleur aan die gewoonlik vaal mure te gee. Roosblare is op die bed geplaas en wateremmers was vol vars water uit die bekkie. 'n Bak appels is op die tafel aan die ander kant van die vuur geplaas, ongetwyfeld uit die Here se boord, met die rif se toestemming. 'n Linnelaken is van die plafon af gehang tot cover  die dier se kwartiere, wat uitgeskop en vervang is met strooi en nuwe hooi wat die muwwe geur van 'n Lentedag ná reën gehad het.

          Thomas, slowly getting his asem terug, stap na die bed en trek die kombers af om die piouterbak vol warm bier te openbaar. Hy het dit versigtig opgetel en 'n sluk geneem en dit toe vir William aangebied.

          'No brother tis yours ..., geniet en ek hoop jy verstik daarin,' beweer William sarkasties. Hy glimlag.          

          Thomas took a deep breath , glimlag en neem nog 'n sluk terwyl hy na die deur stap. "Komaan William, ons moet seker terugkom." Hulle het albei by die deur uitgestap, William het dit agter hom toegemaak.

          Halfway between the cottage and die droëklipmuur kon hulle die ander twee mededingers sien regop staan om te veg, elkeen se vuiste gebal en dreigend opgelig. Draai om mekaar om 'n opening te vind vir die eerste vuishou wat gegooi moet word. Thomas en William het verby hulle gestap en niks gesê nie, hulle laat aangaan daarmee.

          Arriving back at the village groen was die gaste almal vol vreugde en feesviering, en hulle het gejuig toe hulle Thomas en William met hul arms om mekaar se skouers sien nader kom.

          Agnes stood to see what hulle het gejuig. Sy het Thomas oor die setperk sien stap en was stilweg opgewonde toe sy sien hoe hy die piouterbak versigtig dra. Hy kom nader, en sy stap uit om voor die tafel te gaan staan. Hy het aangestap en op een knie gekniel en die tenk teen haar gehou. Sy het dit aanvaar en die gaste het almal gejuig. Sy het gedrink wat oorgebly het, en toe vir hom teruggegee as 'n geskenk om te skat. Agnes het toe onder haar japon getrek, 'n klein rooi lint wat aan haar bobeen vasgebind was. Sy het dit aan Thomas gegee en hom liggies op die wang gesoen, die gaste het weer gejuig.

          'Well done 'usband , lyk of jy verborge talente het.'

          'No wife, I Ek is verneder deur my broer se genade, want dit was hy wat moes wen, en my liefde vir jou het my gedwing om onder die omstandighede 'n mindere man te wees.'

          'Quiet yourself husband, want ek weet van jou broer se liefde vir jou en jou liefde vir hom. Hy sal nie aanspraak maak op enige ongeluk wat aan jou toegeskryf word nie.'

          John by this time had het sy billike deel van die bruidsbier verorber en was die volgende oggend bestem vir die bierpassie.

          The musicians continued to play ; die gaste het verder gedans. Twee mans, met een van hul hande omhoog en 'n tenk in die ander, het 'n kleurvolle jig gedans. Dit het 'n ingewikkelde reeks voete wat op die maat van die tabor-striktrom geraak het, behels. Margery en mev Hargreaves, besig om tenkbakke vol te maak, het vir 'n minuut stilgehou en betyds hande geklap op die ritme. Die klop het al hoe vinniger geword totdat die manne nie kon byhou nie en op 'n hoop op die grond geval het tot die vermaak van almal wat op hul koste gelag het.

          Thomas and Agnes smiled as hulle het na John gekyk wat 'n tikkie bedompig van die bruidsaal lyk, 'n klein hoop muntstukke wat geleidelik voor hom groei. Hy het nog 'n sent op die stapel geplaas en sy tenk volgemaak.

          'Ya' 'orl reg daar John?' Vra Thomas glimlaggend.

          'Orl' right? Nooitrrr beeeeen beter nie.' Hy het sy toespraak vervaag en probeer staan, maar het sleg daaroor gedink en weer gaan sit.

          Four men at the furthest einde van die tafel begin mokkel, 'n drinkspeletjie om te sien wie die meeste bruid-aal het. Die eerste man het 'n stok ale gevat, die tweede man twee, die derde drie, die vierde vier en toe begin die eerste man weer met vyf. John Hargreaves het met ses begin, tot sy vrou se afgryse toe sy haar oë rol. Sy het niks gesê nie. 

          The game would continue through die nag of, solank hulle regop kon bly.         

          The sun was starting to opgestel was, was die musikante onstem of stil, en die dansers het opgehou dans. Almal behalwe een eensame ou wat stadig by kerslig voortgegaan het, terwyl hy steeds die denkbeeldige musiek van die dag hoor.

          Margery, Cousin Mary and Mev Hargreaves het uiteindelik 'n kans gekry om rustig te raak, wat oor is van die bruid-aal te neem en 'n voorsmakie van die oorblyfsels van die koue lam wat ophou draai het, af te sny.

          Mrs Hargreaves took a sip van die bier, 'O, mev. Rushworth, dis 'n goeie druppel, ek kan die ekstra mout proe en die liefde wat jy daarin sit, moes 'n seisoen geneem het om dit te brou.'

          'Mrs Hargreaves, I het dit begin brou die eerste keer toe ek jou en Agnes daardie dag in die dorpsmark gesien het,' knipoog sy.

          She thought back to that oggend op die dorpsplein, 'n mistige oggend met die wolke wat hardnekkig plek maak vir die son. Stalletjies staan in rye met elke huiseienaar wat hul ware van vrugte tot braai sit. Linne wimples, snuisterye en kerfwerk al voorheen gesien. Margery het deur die een stalletjie na die ander gekyk en vlugtig 'n jong vrou gesien wat haar ma volg, so houding en postuur, ongerepte, 'n Yorkshire-skoonheid, maar sy het dit nie geweet nie.

          Mrs Hargreaves laughed, a diep maag lag, leun terug en lig haar oë in die rigting van die sterre. "Mev Rushworth asseblief, jy is vir my dierbaar, asseblief ... Noem my Margaret."

          'Aye, Margaret, het 'n lekker klank,' Margery glimlag in aanvaarding en dankbaarheid vir haar goedkeuring en vriendskap.

          Mrs Hargreaves thought back to toe hulle die eerste keer ontmoet het en die ondersteuning en vriendskap wat sy 'n familie van Recusant Katolieke gebied het. 

          Agnes, seeing them together was warm deur hul vriendskap, 'Moeder, mev Rushworth, neef Mary, baie dankie dat jy hierdie so 'n spesiale dag gemaak het.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'Agnes, I think dis bietjie formeel. Van hier af, noem my asseblief Margery ... of ma.'

          Agnes walked up to Margery , sit haar arms om haar en kyk in haar oë, sy fluister, 'Dankie, ma.'

          Turning around, she noticed dat haar eie ma 'n traan in haar oog gehad het en wegkyk en dit diskreet met een vinger wegvee.          

          She walked up to her ma en stop voor haar. Mev Hargreaves, wat eers weggekyk het, het haarself bedaar en toe omgedraai om haar dogter reguit in die oë te kyk.

          She looked down and held haar hande; sy het met haar duim oor die rug van hulle begin streel, eers stadig, en dan liggies ingedruk.

          'Agnes, you are die wêreld vir my,' hou sy die trane terug, 'ek is so lief vir jou en wens jou soveel geluk en liefde toe.'

          Agnes started to tear but het dit teruggehou totdat sy haar arms om haar nek gegooi het en toe begin haar oë traan: 'Moenie ma nie, anders sal ek 'n bulderende gemors wees op my huweliksnag.'

          Most had left the common groen, maar die wat oorgebly het, het Agnes en Thomas vergesel tot by die drumpel van die deur na hul huisie.

          The vicar unlatched the front deur en het ingegaan en heilige water voor hom uitgegooi. Hy het voor die bed aangekom en heilige water in die teken van die kruis gegooi. Thomas het Agnes opgelig en haar oor die drumpel gedra om te verseker dat sy nie te gretig lyk om die huwelik te voltrek nie. Neef Mary, William, mev Hargreaves, Margery en verskeie bure het hulle na binne gevolg. Terwyl Thomas en Agnes hulle voorberei het vir die bed, het die besoekers die fyn linnegordyne om die bed oopgemaak en die komberse afgetrek en kerse aangesteek.

          The happy couple appeared from verskillende hoeke van die kamer, albei aan hul onderhemde ontkleed. Hulle het in die bed geklim en die linnegordyne is teruggetrek. Niks is gesê toe almal weg is behalwe neef Mary, die laaste wat vertrek het. Sy het die deur agter haar getrek, seker gemaak dat die grendel in plek is, maar het buite die deur gestaan.

          The neighbours departed, William het teruggegaan na die gewone setperk om John op sy voete te help, wat teen hierdie tyd in geen toestand was om sonder hulp te loop nie. Margery het 'n fakkel aangesteek en hulle het almal begin stap na die Hargreaves-kothuis waar hulle sou oornag.

          In the cottage, Agnes en Thomas het skamerig voortgegaan om na die dakbalke op te staar. Agnes steek sy hand uit en vat aan Thomas se hand soos sy altyd gedoen het toe hy gebondel is. Hierdie keer het hy teruggekeer en haar hand vasgehou en dit met sy vingers gestreel. Hulle het niks gesê nie en het albei omgedraai om in mekaar se oë te staar.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

"Ek het nog nie van ons weddenskap afgehaal nie," fluister Thomas.

          'Well, you better wees vinnig daaroor,' glimlag sy, draai op haar sy en leun nader na hom.

          Thomas put his hand on die kant van haar gesig saggies; sy het hare op syne geplaas. Hy het gedink aan die afgelope weke en die voorliefde en groeiende liefde wat hy vir haar gehad het. Hy leun nader, maak sy oë toe en soen haar op die lippe. Haar hare val oor sy gesig soos hy. Sy het haar gehoorsaam en haar gesig beweeg, haar lippe teen syne gedruk. Sy het 'n nabyheid aan hom gevoel en emosioneel veilig gevoel. Hulle het lippe geskei.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Oh Thomas, I "is so gelukkig," sy reik af en lig haar onderhemp oor haar kop.

          Thomas did likewise. Hy lig homself op sy elmboog om na haar te kyk; sy draai op haar rug, en hy soen haar weer. Hy kon voel hoe een van haar borste aan sy bors raak en dit het hom wakker gemaak. Sy kon 'n styfheid op haar been voel en het oorgeskuif sodat hy direk bo-op haar was. Hy lig homself effens van elmboë tot hande en streel haar hare, beweeg dit van haar voorkop met sy vinger. Sy glimlag. Hy het homself herinner aan hoe baie sy vir hom beteken het en hoe sy deel van sy lewe geword het. Hulle het weer gesoen, hierdie keer het sy haar knieë opgelig en dit oopgemaak sodat hy tussen hulle kon lê, 'Oh Thomas.'

          She lifted her hands and streel sy arms, kyk op na hom met kom na my oë. Haar hare omraam haar gesig, en haar uitdrukking was ontspanne en uitnodigend. Hy het probeer om homself te lei in die nattigheid wat hy kon voel. Sy lei dit en haal 'n asem, voel 'n intimiteit wat sy nog nie voorheen gevoel het nie. Sy sit haar hande in die klein van sy rug en trek hom nader aan haar. Sy hyg en kantel haar kop agteroor. Hy kon 'n benoudheid voel, maar dit was warm en vertroostend. Sy stoot sy heupe van haar af weg; het hy verplig en toe trek sy hom nog een keer toe, sy hyg weer en kreun. Die benoudheid wat hy gevoel het, het begin afneem en dit het dieper gevoel. Thomas lig sy heupe terug en druk harder en vinniger af, lig dit weer op. Agnes maak haar oë toe en kantel haar kop nog 'n keer agteroor en hou styf aan sy arms vas. Haar asemhaling het begin versnel, Thomas het gereageer en aangehou om te druk. Agnes gryp weer sy boude en maak hierdie keer haar bene wyer sodat hy nader aan haar kan kom.

          Cousin Mary, who had haar oor het soos die gewoonte teen die deur gedruk, geglimlag, omgedraai en weggestap na Moorhouse Lane.

          Thomas and Agnes looked up by die dakbalke, albei hygend, draai Agnes om en rus op haar elmboë, haar hare val op die kussing en verberg haar gesig. Sy gee Thomas 'n klein soentjie op sy bors, kyk liefdevol af na hom en speel in stilte met die borshare. Thomas het net daar gelê en probeer om asem te skep en sy gedagtes bymekaar te maak oor wat pas gebeur het. Hy het nog nooit voorheen so gevoel nie. Hy het dapper, geïnspireer en volledig gevoel.

          Agnes pushed the blanket off , het omgerol en opgestaan. Thomas het haar dopgehou. Sy het daar gestaan om haarself aan hom te openbaar. Thomas was verstom en huiwerig om na enigiets behalwe haar gesig te kyk, maar hy het na haar borste gekyk, maar geweier om direk daarna te staar. Hy kon hulle deur haar bruin hare sien, hulle was reg en perfek gevorm, die tepels regop en donker. Sy het op die bed gekniel, geglimlag en Thomas 'n klein pik op die lippe gegee. Hy het dit nie verwag nie en was laat om te reageer.

          Feeling more confident, he sit regop en kyk deur die gordyn vir haar. Hy vou sy onderhemp toe en plaas dit op die bodem van die bed soos sy ma hom geleer het. Hy het 'n nattigheid op sy been gevoel, so hy het die kombers geskuif om 'n bebloede kol te openbaar. Hy staan en kyk homself in die gloed van die vuur.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_

          'SARD,' he het vinnig van die bed af opgestaan en bekommerd uitgeroep: "AGNES, AGNES?"        Excitedly, Agnes came running, 'Thomas, what's wrong?'           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_

          'THERE'S BLOOD!' '

          Calm thyself 'usband, alles is goed, 'dit is die kenmerk van 'n getroude vrou, moenie vrees nie.' Sy stap deur die gordyn, glimlag en plaas 'n woloortreksel op die matras voordat sy weer onder die kombers inklim. Sy het opgekyk om Thomas se naaktheid te sien. 

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Hy het breë skouers en gespierde arms gehad; sy volg die kontoer van sy lyf af van sy bors af langs die druppel donker hare wat van sy naeltjie tot by sy manlikheid gesuig het. Sy bloos toe hy opmerk dat sy kyk, en toe besef waarna sy kyk spring sy vinnig terug in die bed. Hy het van pyn geskree toe sy stertbeen die houtbasis kraak, die strooi het beweeg en platgedruk in die proses van hul liefdesmaak.

          Agnes frowned, 'Thomas , jy'orl reg? 'man is jy seergemaak?' Hy lê terug en glimlag net soos sy, dan giggel sy.

          Thomas cracked a cheeky smile , 'Vrou, dink jy dit is snaaks? Ek sal jou wys wat snaaks is,' het hy voortgegaan om haar aan die kante van haar naakte middellyf te kielie.

          She laughed briefly, then haar gesig het ernstig geword, 'Nee Thomas, moet dit asseblief nie doen nie, ek haat dit!'

          Thomas stopped immediately. Hulle het albei gaan lê, 'Ek was bekommerd oor jou', terwyl hulle die bloed sien.'  

          'No need. Ek is verbaas dat jy nie die maniere van 'n vrou ken nie.'

          'Well, it never het opgekom en toe is pa verby en ek dink ma was goed, te skaam om daarvan te praat. Ek het gesien hoe die lammers gebore word.'

          'Ahaha Thomas, it's 'n bietjie anders.' Agnes lig sy arm en sit dit om haar nek en gebruik dit om in sy bors te kruip. Sy het sy onskuld aanbid.

          She had seen her mother doen 'n soortgelyke ding aan haar pa baie keer in die dowwe lig van die vuur terwyl sy gemaak het of sy slaap. Sy onthou hoe sy gehoor het hoe haar ma probeer stilbly terwyl haar pa bo-op haar klim en begin; eers sal sy snak, dan bly stil totdat hy klaar is. Hy sou omrol en begin snork en sy kon aanvoel hoe haar ma met haar oë oop daar lê en opkyk na die donkerte. Sy het gebid dat sy en Thomas nooit so metodies sou wees nie.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Sy vryf die hare saggies op sy maag met die punte van haar vingers, en beweeg dit dan op na sy bors. Dit het hom weer begin wakker maak en sy kon sien hoe die groeiende hoop die kombers daaronder lig. Hy draai om en maneuver homself weer tussen haar bene. Hierdie keer het hy geen leiding nodig gehad nie. Hulle sou daardie aand nog twee keer aan hul liefdesmaak deelneem en uitgeput van die dag en die nag se inspanning aan die slaap raak.

          As the cock crowed, hulle het geroer. Die vuur het tot 'n kol afgebrand, die talgkerse het hul wasagtige ontwerp gedrup, en die twee appelkerne op die tafel langs die bed het verbruin.

          Agnes sat on the edge van die bed toe staan. Sy stap deur die dun linnegordyn. Thomas het geveins dat hy slaap en kyk hoe sy wegstap. Hy het niks gesê nie, maar was geïntrigeerd oor haar naaktheid. Haar middel was skraal, en haar boude was rond en geleerd. Haar hare tuimel en krul op haar rug. Sy het lang skraal bene gehad en sy het op haar tone geloop, wat die kuite uitgespreek het. Toe hy nader kyk, merk hy die rooi kolle op haar boude en bo-dye.

          She walked to the freshwater emmer en was haarself, maar dit het gesteek. Sy borsel haar hare en trek vinnig aan. Om die vlam in die vuur te probeer opsteek en misluk dit, het meer aansteeksel geplaas en geblaas sodat dit die nuwe gedroogde takkies vasgevang het. Die vuur het gegroei toe sy 'n stomp neergesit het, en sy kon hoor hoe die potjie in die ketel begin borrel. Sy kyk terug na Thomas; hy het nie beweeg nie, nog steeds daar gelê met sy bors ontbloot en sy arms opgelig bo sy kop. Sy hare was 'n deurmekaar gemors, 'n bebaarde skaduwee het sy ken verdonker, maar daar was 'n rustige, tevrede uitdrukking op sy gesig.

          Agnes lifted the curtains and deurgeloop het. Sy kniel op die bed, leun af en soen sy voorkop. Sy het gefluister: "Ek gaan jou vir altyd liefhê, Thomas Rushworth."

          Agnes, already late, lig die grendel, kyk nog een keer terug en maak die deur agter haar toe.

          The cook heard her approach en na die hoek gestap om die sweepstok op te tel. Toe Agnes die deur oopmaak, gryp hy haar aan die arm, swaai haar om.

         'PLEASE, please no more , EK IS JAMMER!

          He lashed her on the agterkant van die bene terwyl Johnny Nutter die bakker gekyk het: 'KOOK! Dis genoeg, sy het gister getrou.'

          The other kitchen maids clapped en het gejuig, toe tougestaan om haar liefdevol te omhels. Die kok klap sy hande saam, 'Reg. Genoeg daarvan, terug om te meng en te doen.' Die kok kyk na Agnes met 'n strak gesig, "Moenie weer laat wees nie, kry ta' ya' mixin'."

          Agnes drew a breath she probeer glimlag en die steekpyn ignoreer. Sy stap na die spens, kies die bestanddele vir die heer se speserypap en begin meng. Sy voel steeds verdwaas van 'n gebrek aan slaap, maar het die moegheid aanvaar as 'n herinnering aan die vorige nag.

HOOFSTUK 18

DIE AFWESIGE ROOFDIER

 

 

Is jy reg vir vanaand, John?' vra Thomas "So gereed as wat ek ooit sal wees," fluister John. Thomas kyk senuweeagtig na hom. "Geen kontak van die rentmeester nie?"

          John was deep in thought kyk toe op. 'Geen. hy het gesê om weg te bly van die herehuis af en by die plan te hou.'

          Thomas placed his hand on sy skouer, 'Ek en William sal net daar by jou wees, ons sal saam met jou na die alehouse kom en sodra die herehof en die rotteaas verby is, sal ons vertrek maar wegkruip van die pad tussen hier en die huis af. Onderdak van die donker, ons sal jou volg, net buite gehoorafstand bly. As iets gebeur, sal ons daar wees en so ook die rentmeester en sy manne.'         

          'I'll carry die fakkel, sodat jy my in sig kan hou,' antwoord John.

 

          They allowed their eyes to pas by die skaduryke kamer aan om te sien hoe verskeie van die plaaslike inwoners bier drink en die einde van die oes vier. Dit was 'n feestelike stemming, en almal aanwesiges was ontspanne en sosiaal. Johnny Nutter, die bakker van die herehuis was daar en John Pigshells en Robert Deane.

          'A season's work, terwyl hy daar bo in sy saal sit en teug aan ingevoerde wyn uit verre streke en fisant eet. Lyk nie reg nie, hy vat ons graan as ons die een is wat dit gekweek het!'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'I hope he chokes op 'n been,' sê 'n ander, terwyl die bier sy inhibisies verslap. Almal wat gehoor het, het gelag en toe stil geword toe die deur stadig oopgaan en die rentmeester instap, het sy twee adjunkte gevolg.

          'What's this then? Het ek in 'n bynes ingestap gereed om gesteek te word, Robert Deane, wat het ek gehoor van verstik aan 'n been?'

          Standing from the bench, Robert haal sy hoed af, "Nou is u genade, reg, ek sal oppad wees," hy stap na die deur. Die rentmeester het in sy pad gestaan.

          'Nowt yer grace, vertel net vir die manne hoe ek gisteraand by aandete amper aan 'n hoenderbeen verstik het.'

          'Best you chew your kos versigtiger Robert Deane, ek sal dit haat as jy verstik en vir Mev Deane laat met 'n oes om te versorg en jong 'ons om eensame groot te maak.'

         'Aye yer grace, that sou inderdaad hartseer wees.' Senuweeagtig het Robert die steward gestap en na buite gestap, asook ander wat vergelding gevrees het van die gesels wat die steward gehoor het.

          The steward turned to see John. "Ag, Hargreaves, jy is bietjie vroeg vir die herehof."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

         John stood, 'Aye yer genade, het net ingeloer.'

         'A little bird tells me jy was die afgelope tyd baie gelukkig by die wedstryde.'

         John was nervous, 'Just geluk yer genade, sal ongetwyfeld nie weer gebeur nie.'

         Thomas looked at William and gestured na die deur toe: "Reg, dan is ons weg, komaan William, laat ons aanbeweeg."

          They left their jacks of bier halfvol, gaan vinnig slim deur die deur. Johnny Nutter het hulle gevolg.

          An old man sitting nearby het aangestap, die oorblywende bier van die drie domkragte in syne gegooi, sy skouers opgetrek en die inhoud gesuig, 'n gedeelte wat uit sy mondhoek drup.

 

          Outside Johnny Nutter called out , 'THOMAS RUSHWORTH, Thomas. Kan ek 'n oomblik hê?

          William kept walking.

          Thomas turned, 'Of natuurlik, jy werk by die herehuis saam met Agnes, reg?'

          'Yes, look, Ek moet iets met jou oor jou praat.'

          'Go on then, wat pla jou?

          'Well, it's the kook by die herehuis...

         

          When Thomas arrived back at in die kothuis, kon hy sien hoe Margery buite groente van die pleister afhaal, vooroor gebuk en die uie en swart wortels trek en 'n kool sny, en dan die onderkant van die blare vir plae inspekteer. Sy ruk die buitenste blare wat deur die lusmaker gekou is af en kyk onder, pluk die papie af wat stewig vasgeheg is deur 'n syagtige kokon. Sy het noukeurig ondersoek en 'n groot groen wurm getrek, sy rug geboë en dit in haar hand gehou om in William se houtbak op haar kookbank geplaas te word. Sy het geweet William hou daarvan om saam met hulle te gaan visvang en dit was nie gereeld dat hy met leë hande teruggekom het nie.

          Thomas was deep in thought oor wat Johnny Nutter hom buite die taverne vertel het.

          He was disturbed by William by die deur skree, 'Kom broer, ons het vir jou gewag', tyd mors en John is hier en wag vir jou.' '

          Yes alright,' Thomas het sy pas versnel en deur die deur gegaan, die honde het hom gevolg.          

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_Thomas het na John gekyk wat 'n besorgde blik op sy gesig gehad het, 'Goed John?'    

          'Yea,' replied John met 'n bietjie bekommernis.

          'Right then, best ons is weg,” sê William. Thomas het aangestap en sy ma 'n soen op die wang gegee. "Terrar ma."

          'Terrar, be' hou van julle,' antwoord sy.

          John, then Thomas followed deur William deur die deur gelaat, het die twee groot Engelse Mastiffs agter hulle aan gespring

          Margery could tell that there was iets nie heeltemal reg met Thomas toe hy weg is nie, maar sy kon nie uitmaak wat nie. Sy het na die deur gegaan, 'THOMAS, STUUR DIE HONDE TERUG DIT RAAK 'LAAT'.

          The sun started to go af, en daar was 'n pragtige lig oor die heide. Die dowwe son het die verspreide wolk in 'n patroon van rooi en oranje verlig. Vingers van goud het van agter 'n stukkie wolk uitgesprei en sy lig in die uitspansel van die lug gegooi, toe verdwyn, en 'n goue lint van goud op die horison gelaat vir 'n oomblik net voor dit donker word.

          She went to collect the koei uit die groen, het hom binnegeloop en die lam ingelei. Met die wete dat dit daardie tyd was, het die hoenders net gevolg, op pad na die hoek van die huisie en tot in die tydelike hok in die dierekwartiere. Die haan het op die vloer van die huisie gebly en aan die strooi vir die vlieë maaiers gekrap.

          She lit the candles and het die volgende oggend na haar kookbank gestap om die kool vir die potjie te sny en besef dat haar uitsnymes weg is.

          Why would one of the seuns wil met 'n uitsnymes? Neeeee moet iewers hier rond wees, dink sy by haarself. Margery voel meer onrustig en probeer die ontstellende gedagtes afskud. Sy het onthou sy het dit seker na die groentekol uitgehaal om die kool te sny.

          That was strange, she gedink. Sy was nooit in die gewoonte om haar skerpste mes agter te laat nie, maar het dit in die donker gewaag met 'n kers wat haar pad verlig het.  Sy het by die tuin gekom, toe gebukkend naby die koolkol en die kers gewaai. links en regs, dink sy het dit dalk laat val.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          She continued down the path , probeer onthou waar sy dit dalk gelos het. Skielik hoor sy 'n geluid agter haar. Die honde was stil.

          Unlike them, with strange geluide daar rondom, dink sy. Toe hoor sy dit, 'n tjank, dan stilte.

          She walked towards the noise toe die kers begin kwyn het. Haar oë het nog nie by die verminderde lig aangepas nie, so sy het gestop en hulle toegelaat om aan te pas. Deur voort te gaan, het sy haar oë toegekyk en probeer uitmaak wat voor haar is. Die hond het op sy sy op die grond gelê; sy stap om te kyk, plaas haar hand op sy ribbekas. Dit het asemgehaal, maar het gewerk. Dit lig sy kop om haar te sien en tjank weer en sit sy kop ongemaklik terug.

          'What's up, boy ? Wat het jy gedoen, arme ding?' Sy het voortgegaan om dit gerus te stel, die bokant van sy kop en nek gestreel, toe sien sy 'n bietjie bloed op die grond. 

          The dog continued to whine . Sy sit haar hand onder sy skouer om te kyk of sy dit kan ophelp, maar dit wil nie beweeg nie. Sy het haar hand uitgetrek en dit was vol bloed. Margery kyk bekommerd na haar hand, "Wat is dit dan?"

          Gently, she felt its bors, met die gedempte kerslig kon sy die wond sien. Dit het voortgegaan om bloed uit die bors te dreineer, net onder die put van sy voorbeen. Sy stap vinnig na die huisie en gryp 'n kombers van die bed af. Toe sy terugkom, het sy dit uitgelê en die hond daarop getrek, maar daar was geen teken van lewe nie. Sy voel sy bors. Dit het opgehou asemhaal. Hartseer het sy voortgegaan om die hond tot by die huisie te trek waar dit ligter was, maar dit was te laat, dit het te veel bloed verloor en sy kon die donker spoor van donkerrooi sien wat afloop na die groentetuin. Sy het teruggegaan met die kers om ondersoek in te stel, verward oor hoekom die hond daar was omdat sy die tonehek toegemaak het.

          With a new candle she verder ondersoek ingestel het, het sy opgemerk nog twee van die kool is gesny en nog 'n deel van die tuin is ontwortel.

          Fearing the worst, she het na die ander hond geroep, maar daar was geen reaksie nie. Sy is terug na die huisie en draai die hond in die kombers toe en trek dit deur die deur in.

          Thomas and William will be so ontsteld was hulle lief vir daardie hond, dink sy by haarself terwyl sy 'n traan uit haar oog vee.

          She heard a noise behind toe sy regop kom en skielik gryp 'n arm haar van agter af, 'n mes, haar mes is teen haar keel gehou. Sy het probeer om vry te sukkel, maar kon nie.

          'Listen here you old koei, maak 'n skuif of skree uit en ek sal jou keel sny. Nou waar is daardie baster seun van jou?' '

          Let me be!' Sy het geskree en probeer sy arm van haar keel af wegtrek. Hy het voortgegaan om met haar te stamp, toe maak Stuart die deur agter hulle toe.

          'Keep goin' and jy sal eindig soos die hond. Al wat ons wil hê is daardie seun van jou. As dit nie vir hom was nie, het ons nog steeds ons ore gehad. Kry vir ons kos, muntstukke en nuwe klere terwyl ons vir my wag. As jy vir ons moeilikheid maak, sny ek jou keel af en ons sal hom in elk geval hê.'

          Margery could smell his onion asem en voel hoe die spoeg aan die kant van haar gesig raak, 'Gaan dan, neem wat jy nodig het, maar wees weg met jou' los my Thomas, hy is nou klaar.' 

          He pushed her roughly toward die dierekamp, waar sy haar balans verloor en op die vloer geval het. Sy draai om en kyk. Hy was 'n aaklige klein mannetjie sonder tande. Sy vuilrooi, strooiagtige hare het van onder sy rooi pet af gehaas.

          Stuart was already helping himself na die potjie, skep 'n bietjie uit met die skeplepel, blaas daarop en slurp dit gulsig.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Have a look in daardie boks vir 'n paar klere,' beveel die tandlose een. "Kry vir ons bier," het Archie met minagting na Margery gekyk.

          Margery got herself up off die vloer, maak haar gordel reguit en stap na haar tafel, steek ondertoe om die kleibeker te kry. Sy het die linnebedekking afgehaal en twee domkragte volgemaak, heeltyd in die hoop dat Thomas en William binnekort sou terugkeer. Sy sit die kruik op die tafel waar die tandlose een homself gesit het. Sy metgesel het reeds Thomas se Sondag se beste probeer. Die tandlose een het die domkrag verlaat en na die kruik gegryp, dit na sy oop mond opgelig, skink en suig totdat hy verstik, hoes en spat die meeste van die laaste sluk oor die hele tafel.

          He wanted to keep her vreesbevange. "Gee vir ons brood en potjie ou vrou!" hy hoes en voel nog 'n paar oorblyfsels van bier wat verkeerd afgegaan het.

          He coughed and then spat op die grond, snork, probeer om die ale, wat nog in sy sinus vasgesit het, skoon te maak, en spoeg toe weer. Groen slym kom uit sy mond en klou op die vloer.

          'Men folk are at die herehof, hulle sal nie ure by die huis wees nie,” sê Archie terwyl hy sy vuil voete op 'n ander stoel lig.

 

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ Intussen het John en die seuns in Sunstraat gestap. 

          'Go home dog, wat is fout met jou, GO', gil Thomas kwaai. 'Wat is fout met die dom ding? Sy waag dit nooit so ver nie. Ek het haar op die oog af bederf.'

          'GO HOME,' William het geskree en die hond weggeskiet.    

          The dog turned, sheepishly kyk agter na sy meester, stert tussen sy agterpote terwyl hy wegdraf in die donker huis toe.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          They arrived at the Kings Arms' dit was 'n lewendige nag, en almal was in dat hulle nie die boete betaal nie. John het gesien hoe die rentmeester se manne by 'n tafel kaart speel. Hy het 'n bier gekry en soos beplan by hulle aangesluit. Thomas en William het by die kroeg gebly, hulle het 'n ale van die barkeep bestel en William het uitgekyk vir die bedienende denu. Daar was sy. Sy glimlag en knipoog vir hom terwyl sy terugstap kroeg toe.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'Young William, will het jy vanaand iets nodig?' Sy het die leë domkragte op die kroeg geplaas en vol opgetel.

          William was just about to antwoord toe Thomas hom in die rede val en haar vraag beantwoord: 'Nee, hy sal vanaand niks nodig hê nie.'

          'Such a shame, Ek is lus vir 'n soet jong kersie,' Sy draai om en stap weg met agt domkragte tussen haar hande.          

          William watched her walk away . "Sy is 'n talentvolle meisie, daardie een.  Haar naam is Lucy." Thomas het geweet William het min muntstuk, so het aangeneem dat hy praat oor die manier waarop sy die domkragte gedra het.

          'Come on brother, jy wil nie deurmekaar raak met mense soos haar nie. Die helfte van die mans in die dorp en omgewing was by haar en buitendien het jy geen muntstuk nie.'

          William looked over at Lucy . 'Wel miskien hoef ek nie te betaal nie. Miskien het sy net vir my gehou.' 

          'Spoilt goods if ya "vra my," beweer Thomas.

          'Don't be vrot broer, sy kan dit nie help as dit die enigste manier is waarop sy 'n bestaan kan maak nie!'

          'Yer, well, laat haar 'n ander kry om die betaling en die skrop daarna te doen.' Soos Thomas verwys het na haar gebrek aan netheid. 

          William started to get annoyed , 'Kyk na jou', almal hoog en magtig nou, net omdat jy 'n vrou het.'

          Thomas knew what his brother was soos toe hy sy rug regop gekry het oor iets, probeer om die spanning te verlig. "Broer, maak jouself stil, ek het geen kwaad bedoel nie, en as ek dit gedoen het, is ek jammer, kom ons hou ons gedagtes by die werk op hande."

          'What was that about 'n werk op hande?' Vra die barkeep toe hy die hewige bespreking opmerk.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Ag niks, net stry oor wie die kak in die oggend gaan skop,' sê Thomas en kyk na William met minagting. Hy draai weg en lig die domkrag na sy mond om sy ergernis weg te steek. Hy kyk oor na John, wat reeds 'n netjiese hoeveelheid muntstuk voor hom opgehoop het.

          William whispered to his brother ,'Dink jy hulle is hier?'

          'I don't weet, maar as hulle is, sal hulle John se wengeld opmerk.'

          William looked at the serving nooi wat besig was om die domkragte op een van die tafels neer te sit. Een van die dronkaards het haar gegryp en op sy knie gehou. Sy was geskok en het probeer om van hom los te sukkel.

          William was about to walk oor maar gestop toe sy broer sy hand uitsteek om hom te keer. "Laat dit wees."        

          The drunk had consumed his billike deel, 'Kom, liefie, wat van 'n soen?' Sy vat haar regterhand en druk sy testikels deur die slang van die kabeljou.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          He went silent and grimaced , terwyl al wat gesien en gehoor het van vrolikheid gelag het. Die dienende bediende, gewoond aan sulke behandeling, het die situasie goed onder beheer gehad.         

          'Now Henry, you moet weet dat niks verniet is nie.' Sy druk harder.

          Worriedly, Henry's face went 'n helderrooi en hy begin hyg, 'Goed juffrou Lucy, asseblief, laat hulle gaan.'

          The closer patrons that could sien wat aangaan, was in histeries, 'Aye up Henry, jy reg? Jy begin 'n bietjie rooi in die gesig lyk.'

          'Must of had a bietjie te veel son,' sê 'n ander.

          'Nah, he's hurting waar die son nie skyn nie,' sê 'n ander en laat almal brul van die lag, een verstik aan sy laaste sluk bier.

          Lucy squeezed a bit harder , 'Nou Henry, jy weet dat hierdie tipe gedrag afgekeur word deur die goeie ou barkeep en wat van die arme juffrou by die huis? Wat gaan sy sê as sy hoor van jou broederskap met 'n ander vrou?'

          Henry's face turned from a helderrooi tot 'n ligte wit, 'Asseblief, laat hulle asseblief gaan,' fluister hy en plaas sy hande oor hare.

          The others turned away, het vorige voorvalle deur ander onwetende beskermhere gesien. Lucy het 'n harde wedstryd gespeel, en die plaaslike inwoners het geweet om nie met haar te mors nie. Dit was tensy dit bo was.

          She reduced the strength of haar greep, 'Nou Henry, baie gelukkig om, maar ek wil jou mooi hoor vra. Sê agter my: 'Mev Lucy, vergewe my asseblief vir my verkeerde maniere, ek belowe om jou nie weer op so 'n manier te minag nie'.'    

          Lucy increased her grip, Henry het weer gesnak. 

          'Ms Lucy, please vergewe my vir my verkeerde weë, ek belowe om jou nie weer op so 'n manier te minag nie.'

          Lucy continued to hold on , "Reg, soos ek voorheen gesê het, niks is gratis nie, dit sal drie sjielings wees Henry."

          Henry reached into his purse . Lucy kon die geklingel van die munte hoor. "Daar, laat my nou gaan om Christus ontwil." Henry het munte in haar hand geplaas.

          'Thank you.' Sy staan op en gaan voort om die leë domkragte bymekaar te maak asof niks gebeur het nie.

          Henry breathed a sigh of verligting en sy kabeljoustuk 'More ale gentlemen?' weer aangepas. Lucy stap na die barkeep toe. "Alles" reg Lucy?'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Yea 'course, die seuns het net 'n bietjie pret gehad, geen kwaad gedoen nie.

          William couldn't take sy oë van haar af, en veel meer aandag aan haar spleet as wat beleefd was. Sy het hom betrap en vir hom geknipoog. Bloosend vat hy 'n sluk bier en kyk weg. Sy het aangestap om die vol domkragte op te tel wat die barkeep vir haar op die kroeg gesit het. Sy staan reg langs William, leun oor en fluister. William sit sy kop neer om die fluistering te ontvang, en ontvang ook 'n close-up van haar klowing, wat hy geniet het. Thomas kyk om en skud sy kop met afsku.

          'Seein' as you "Is so 'n gentleman, ek het gesien hoe jy op die punt was om verby te loop toe hy my gryp, en ek is reeds vanaand betaal, wat van ek gee jou 'n spesiale tarief?"     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Stuttering, 'II can 't vanaand, ek het b-besigheid.'

          'Well, when you kry muntstuk jy kom terug,' knipoog sy vir hom, draai om, tel die domkragte op en stap weg. Sy kon voel hoe sy oë volg.  Thomas skud sy kop.

          Still watching Lucy, William het gesê: 'Sê nou broer, jy is nie my pa nie en as jy was, is ek oud genoeg om my eie besluite te neem, so sê nou!'

          Thomas looked over at John , wat 'n glimlag op sy gesig gehad het en voortgegaan het om munte uit die middel van die tafel te haal. Die rentmeester se manne het saamgespeel en gekla oor hul swak geluk. Hulle het dit hard genoeg gedoen sodat almal kon hoor en sien.

          At that point, the deur het oopgegaan en die rentmeester het ingestap gevolg deur die rottevanger met sy rotte. Die rentmeester het reeds vir sy manne geld gegee om te wedden, so hy het na die kroeg gegaan om sy piouterbeker bier te kry. Die rotvanger het by die ou houttrappe af verdwyn en William en Thomas het gevolg.

          'Looks like the rat aas is op die punt om te begin, so ek sal jou 'n kans gee om van jou muntstuk terug te wen," sê John toe hy van die tafel af staan.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Right, you are toe,' sê kaptein Smythe terwyl hy sy ooglap aanpas. "Ja, en maak seker jy doen," sê Joseph Moore terwyl hulle staan en John volg by die ou houttrappe af. 

          'Twenty-one, ' fluister die kaptein. John stop in die middel van die trappe en kyk rond met 'n vraende uitdrukking op sy gesig.

          Captain Smythe whispered again, 'Een en twintig!'    

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_John draai om en gaan verder met die trappe af tot in die ou klipkamer. Dit het gegons met allerlei gesels, stryery, neerslagtigheid en beskuldigings oor die gesondheid van die hond en die grootte van die rotte wat reeds in die put gegooi is. Billy het gegrom en geblaf, opgewonde oor die gil van die rotte en die motiverings van sy eienaar. Een rot het reeds voor die ervaring beswyk en roerloos gelê. Nog een het teruggetrek, met die basis van die houtmuur langs na die ander kant van die put gehardloop waar hy op sy agterpote gaan sit en homself begin regmaak het. Die skeidsregter het in die put gestap en die dooie rot verwyder, dit aan die stert opgetel en na die hoek van die kamer gegooi. Die ander rot het sy geleentheid aangegryp, die basis van die put gevolg en vinnig deur die oop afskorting ontsnap. Billy het die rot gesien en agterna opgestyg, net om verstik te word deur die tou wat om sy nek vasgemaak is.

          Thomas and William waited a 'n paar oomblikke en dan gevolg, op soek na John terwyl hulle hul kop onderaan die trap induik. Hulle het na hom toe gestap.  Thomas het hom op die rug geklop terwyl hy op die omtrekmuur van die put geleun het.

          'Ya' alright John ?'

          'Yer, fine. Buik vol a' ale en 'n beursie vol 'n muntstuk, kon nie gelukkiger wees nie. Kyk, neem dit en maak 'n weddenskap.'

         John discretely placed four shillings in Thomas se hand, fluister toe, 'Een-en-twintig is die nommer', terwyl hy wegstap.

          Thomas was confused, ' Wat? Ek kan hom nie hoor nie', het hy gesê een-en-twintig?' 

          William shrugged his shoulders, dink nog steeds aan die klowe van Lucy, die kroegmeisie, wat nou seker twee verdiepings bo besig was.

          Thomas leant closer to William , het hy gefluister, 'Hier, neem dit en maak 'n weddenskap op een-en-twintig.' Thomas het twee sjielings in William se hand gesit, omgedraai en 'n weddenskap probeer optower: 'Een-en-twintig reken ek, iemand vir een-en-twintig? Kans drie vir een.' '

          Yer, I'll vat daardie kans, verdomde hel, die hond het laas keer gesukkel, ek sal jou jou kans gee,” sê die kok van die herehuis vol selfvertroue.

          Watching Thomas and the other mans, William het sy hand opgesteek en uitgeroep: 'Een-en-twintig, drie vir een kans.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'I'll give ya'yer odds lad,' sê die skoenmaker wat agter hom staan.         

          'Come on Billy lets wys vir hulle wat jy kan doen, sê die eienaar wat vorentoe gestap het. Hy het die tou van die hond afgehaal en hom aan die nekskraap opgetel wat hom in die lug aan die binnekant van die put vasgehou het. Die skare het gebrul. Die toeskouers het hul weddenskappe agtertoe en vorentoe oor die kuil geskree.

          The dog seeing the rats , was in 'n waansin en het probeer om los te sukkel uit sy eienaar se greep, maar hy kon nie sy greep breek nie. Die eienaar kyk na die marshall en wag vir die sein. Toe die marshall knik, het hy die hond laat val. Die tydhouer het die minuutglas gedraai sodra die hond se pote die vloer raak. Opgewonde het Billy gegrom en na die rotte gevlieg, sy sintuie wakker en skerp, hy was gereed om te doen waarvoor hy opgelei is.

          The dog bolted, he was in 'n waansin, 'n greep, 'n gooi en dit was alles verby vir die rot. Hulle het versprei soos hy nader gekom het, maar hy was te vinnig en nuwe gewoontes, en hardloop so styf teen die muur as hulle kon.

          The marshall called out the aantal rotte, 'Een rot, twee, drie, vier, vyf...' Sommige het roerloos gelê, ander bebloed met hul ingewande agter hulle aan.          'Seventeen... eighteen ... negentien... twintig... een-en-twintig, TYD!'

          The marshall lifted Billy by die nekskraap, uit en terug na sy eienaar. Billy was nog nie klaar nie en het hom uit die skeidsregter se greep probeer veg en hom amper aan die hand gebyt.

          Thomas and William both stood daar, niks gesê nie, maar geskok oor die gebeure wat pas voor hulle afgespeel het. Hulle het hul muntstuk bymekaargemaak en opgemerk dat Johannes aan die ander kant van die put 'n handvol sjielings by die kok van die herehuis afhaal.

          There was the usual name -roepende en afbrekende opmerkings oor die hond en die eienaar. Een wat sy muntstuk vir die boetes verloor het, het die idee gehad om die hond vir 'n wandeling oor die heide te neem. 'n Ander het die bek en iets van 'n swaar rots genoem. Billy se eienaar het hom opgetel en vinnig die trappe geklim en tussen die skare en by die deur uit verdwyn.

          The barkeep had already positioned die tafels vir die jurielede en die klerk, en die rentmeester het vir die verrigtinge gesit. Die rentmeester het die roep van die nagwagte van onder in die straat gehoor.

          The men that were downstairs teruggekeer, die kamer gevul met almal wat sake gehad het en meer.

          Sitting at the end of op die tafel, het die rentmeester gekyk hoe die klerk geld vir boetes vat en gekyk hoe hy voortgaan om aantekeninge in sy grootboek te maak.

          William and Thomas paid their twee sjielings, het toe die geld teruggegee wat John aan hulle gegee het om te wedden, maar het die winste behou. John het sjielings in sy beursie gehad en 'n handvol uitgehaal om die klerk te betaal sodat almal kon sien.

          'Come on Thomas, William, ek dink daar is bier om gedrink te word,' John stap na 'n leë tafel en hulle volg.

          William sat and looked at die sjielings in sy hand, betower deur hul tekstuur en gewig. Hy hou een teen die kerslig en kyk na die inskripsies. Hy kon die gesig van King James en die Engelse wapen aan die agterkant uitmaak.

          Lucy came over to the tafel en opgemerk hoe William met sy sjieling speel, 'Ayup gents, ale all round? Jy beter dit gou bestee, William, voor jy die silwer op niks dra nie,' wetende dat William haar bedoeling sou verstaan.

          'Yes, ale all rond en kry een vir jouself,' John gooi vir haar 'n muntstuk om wat sy slim met haar vry hand gevang het.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'You're a vrygewige man vanaand, John Hargreaves. Wen by die aas, het ons?' 

          'Yea and keep the ale kom, sê John, wetende dat sy seker sal maak dat sy oorwinning by genoeg ore sal uitkom om belangstelling te wek.         

          'Three ales comin' op,' stap sy na die barkeep en sit die sjieling op die kroeg. "Dit lyk asof daardie ouens goed gevaar het met die aas," fluister Lucy.

          'Is that right? ' die barkeep het geskink, drie domkragte gevul en dit op die kroeg geplaas vir haar om terug te neem.

          'There ya' go Menere, laat weet ons as julle nog enigiets nodig het, enigsins,' sê sy en knipoog vir William. John het gulsig bier gedrink, sommige het uit sy mondhoek gemors en op die tafel gedrup.

          He looked for the steward's mans, maar het hulle nog nie gesien vandat hulle onder was nie. Hy het aangeneem hulle het gaan voorberei, hy het ontspan en die vieringe saam met Thomas en William geniet. Hulle was skaars hul laaste sluk klaar, toe vervang Lucy hulle met nuwes. William het dit moeilik gevind om tred te hou en het 'n paar vol domkragte op sy deel van die tafel opgestapel.

          'Come on lad, hou aan, nie gereeld kan ons in hierdie styl feesvier nie,' sê John terwyl hy en Thomas nog een afslaan, dan nog een daarna.

          Thomas had been thinking about wat Johnny Nutter vir hom gesê het oor die kok by die herehuis, "John, daar is iets ernstigs wat ek met jou moet bespreek."

         'Aye, and what's that ?'

         Thomas leaned in and whispered, 'Baker by die herehuis het vir my gesê die kok, wel, hy het 'n bietjie swaar gekry met ons Agnes. Ek het die stewels aan die agterkant van haar bene opgemerk.'

          Hargreaves frowned, 'Has hy nou? Ons sal 'n bietjie by die herehuis moet gaan kuier, maar eers.' Hy knipoog.

          'Don't look nou sit hy daar.'

          Feeling bloated, William sculled die tweede domkrag en dan nog een en dan 'n harde 'Buuuuurp.'

HOOFSTUK 19

IN DIE SKADU

 

 

Teen hierdie tyd het Archie en sy metgesel hul klere omgeruil en was hulle versadig aan potjie en brood.

          Margery could tell they were begin 'n bietjie suinig raak van die bier wat sy voortdurend aangevul het.

          She noticed the fire was sterf af, "Ek moet nog hout vir die vuur kry," het sy gesê terwyl sy na die deur begin stap het.

          Archie grabbed the knife from die tafel en vinnig gaan staan, 'Ag nee, moet dit nie doen nie. Dink jy ons het afgekom met die laaste reën? Bly waar jy is, ek sal die hout kry.'

          Archie gave his companion the mes en na die deur gestap, 'Kyk haar versigtig en moenie jou terug op haar draai nie, geen snaakse goed nie.' Hy het op 'n dreigende toon na Margery gewys.

 

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Die hond het huis toe gedraf, ore bons en kwyl spat, haar tong flap uit die hoek van haar mond. Sy het oor die vars geoesde koringland gegaan en stilgehou om te hurk en by die boom te urineer waar hulle graag in die skadu op 'n warm somersdag gesit het. Sy kon die welkome lig van die huisie sien, maar was verward sy is nie deur die ander hond gegroet nie. Hy het waarskynlik langs die vuur gesluimer. Toe sy nader kom, kon sy 'n paar onbekende stemme hoor en besef dat iets nie reg is nie. Sy stop haar snoet op en snuif vir onbekendheid. Die Engelse Mastiff kon 'n dreigende toon van binne hoor kom.

          Nearing the cottage, she kon 'n ander reuk ruik, meer dreigend as die geluid. Snuit af snuif sy een kant toe dan die ander. In die donker ruik sy dit, die bloedspoor, so sy volg dit vinnig tot by die deur. Daar was die plas bloed wat in die grond ingetrek het wat sy gesnuif het. Die Mastiff het die reuk van vreemdelinge opgetel, wat haar ontstel het. Sy kon sien hoe die deur oopgaan en die reuk en figuur van die man was onbekend.

          Inside the cottage, Archie lig die grendel, kyk nog een keer terug na Margery, en gee toe een tree die nag in. Die groot dier het geblaf, dan gegrom en na hom opgespring, amper so lank as hy op twee pote staan. Die Mastiff het hom teruggestoot, en hy het op die vloer geval met haar pote wat bo-op hom rus. Hy sit sy arms op en die hond het sy arm gebyt.

          Archie screamed, 'GET DIT AF RAAK DIT AF!' terwyl hy sy groot snuit van sy gesig probeer druk. Sy metgesel het 'n tree nader met die mes gegee, maar toe hy sien hoe woes die hond lyk, het hy beter gedink. Hy onthou hoe Archie hom by die herehof opgegee het.

          The beast shook her giant kop om sy hand te verwyder, dan aan sy drie vingers vasgehak en hard vasgebyt. Die drie vingers was gedeeltelik afgesny en het nou los begin hang.

          He screamed again, still probeer om die hond af te druk, maar het nou harder gemaak met een hand erg beseer soos die vingers erg gebloei het.

          Margery said nothing and didn nie beweeg nie uit vrees vir die ander vreemdeling met die mes. Skielik het hy die mes laat val, op 'n stoel geklim en die oop luik in die nag uitgespring.

          'Get him dog, ' sê Margery in 'n lae veeleisende toon.

          'NO NOOO CALL HIM AF!' Skree Archie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          She became even more ferocious op die bevel en het aan sy gesig vasgehaak, in die vel gebyt en sy neus van sy gesig afgesny, wat dit 'n bebloede gemors gemaak het. Terwyl hy aanhou skree het die hond aan die kant van sy keel vasgehaak, die tande het sy nek geperforeer wat begin pomp en die hond se snoet bloederig maak. Hy gryp die nekvel en probeer dit met een hand aftrek, maar die hond was te kragtig, en hy kon voel hoe hy swakker word. Archie het probeer om die hond se greep met sy lam hand los te maak, maar elke keer as hy beweeg het die hond stywer aan sy keel vasgedraai. Uiteindelik het die hond haar tande oor sy Adamsappel geskuif en met geweld vasgebyt en sy larinks verpletter. Die tandelose het opgehou sukkel en stil geword. 'n Plas bloed het op die erdevloer begin versprei, wat die strooi 'n bloedrooi vlek het. Die hond los haar greep maar gaan staan op sy bors met haar voorpote; haar stert regop, kyk af na hom, grommende. Sy laat sak haar snoet naby sy gesig om tekens van lewe te soek, daar was geen. Toe kyk sy na Margery wat aan die ander kant van die tafel staan.

          Margery looked down on the slagoffer. Sy voel 'n ongemaklike gevoel en kyk na die bebloede gesig en die nek wat aanhou bloed sypel. Sy kan sy neus aan die kant van sy gesig sien hang en die donker gat wat dit eens bedek het. Margery het buite geloop om lug te kry en die hond het haar stert geswaai en gevolg.  Margery het getraumatiseer gevoel deur wat pas gebeur het en begin snik. Sy het die hond geklop en dit agter die ore gekrap en hom omhels vir troos. Die Engelse Mastiff lig haar snoet om die briesie te toets en kon sy reuk ruik. Sy hardloop vinnig na binne, vat nog 'n snuif van die lyk wat nou koud word op die vloer en gaan na die hoek van die kamer. Die ander Mastiff was in 'n kombers saamgebind met net sy snoet wat daaruit steek. Sy snuif en dan kerm, stap op en af oor die lengte van sy lyf, lek dan sy snoet in die hoop dat hy sal wakker word, maar hy het nie. Sy snuif die donker bebloede pleister op die kombers en kerm weer, en blaf dan hard om hom wakker te maak.

          Margery walked inside, kneeling langs die hond, "Ek is jammer meisie." Sy sit haar arm om haar om haar te troos en krap stadig oor haar nek.

          The dog barked again trying om hom wakker te maak maar hartseer, lig sy haar snoet tot by die plafon en huil sielsvol dan kerm en gaan lê, haar snoet naby syne. Daar het sy gebly.

 

          Back at the Kings Arms , Thomas wou sy broer beter maak, skuur die oorblyfsels van die laaste domkrag af en laat toe 'n nog harder, 'Buuuuurp.' Hulle het albei gelag. "Wag vir dit," neem John nog 'n sluk en begin 'n belch optower. Toe hy afkyk na die tafel, het hy 'n paar keer inasem om lug te versamel. 'Wag vir dit.' Hy laat gaan toe met 'n geweldige baritongeluid. Die geluid het vir wat soos 'n ewigheid gelyk het talm en selfs die manne by die ander tafels het hul kaartspel onderbreek, omgedraai en gekyk. Tevrede glimlag John. Thomas en William het saam met hom geglimlag, toe breek hulle almal uit van die lag.

          'More ale,' skree John en kyk rond vir die bedienende denu. Hy het opgemerk die kershouer wat van die plafon af hang, swaai en gaan na  die kroeg self.  Hy was 'n bietjie ongebalanseerd na die kroeg.

          'Threeee more barkeep, ' het hy gesê en probeer om nie sy woorde te beswadder nie. Hy het nog 'n sjieling neergesit, 'En laat hulle kom.'

          He took the jacks back na die tafel en plaas een voor William, dan Thomas.

          'John, we' het genoeg gehad,' sê Thomas wat verdwaas lyk en sy kop skud om homself wakker te maak.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Gew on, one meer, ons vier fees,” beweer John teleurgesteld.         

          'John, we' het genoeg gehad,' het Thomas aangevoer.

          Thomas stood skulled his drink stap toe na die deur met William wat kort agter hom volg, al is dit 'n bietjie versigtig op sy voete.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          William looked behind just before verlaat die kamer, soek die kamer vir Lucy.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-158__bad5cf8_waar 3c-f51-5cf-5b-5b-5b-5b-5b-5b-5b-51-s-5b-51-s-5b-5b-131-s-5b-5b-51-5b-5b-51-b-5b-5b-51-b-5b Seker bo besig, dink hy hartseer by homself.          

          John stood, skulled the res van sy drankie stap toe agter hulle by die deur uit. Hy het sy oë by die donkerte aangepas en in hul algemene rigting gevolg. Hy kon hulle voor hom hoor, maar hul stemme het stadig begin vervaag toe hulle hul pas versnel het om voor hom uit te kom.

          The barkeeper stood behind the kroeg, gooi die oorskiet van die domkragte wat op die tafels agtergebly het in 'n tenk om met môre se brousel gemeng te word. Hy het 'n leë domkrag uit die kroeg opgetel, daarin gespoeg en voortgegaan om die binnekant af te vee en te poets en dit op die rak agter hom neergesit.

          By now, most of die tafels was leeg behalwe een. Die rentmeester het by kerslig gebly en sy muntstuk getel van die aand se innames by kerslig, "Barkeep bring me an ale."

          The barkeeper, unaware of waar Lucy gegaan het, het die kruik oorgebring en in die piouterbeker gegooi.   

          The steward continued fondling his munt. In 'n lae stemtoon, amper grom, maar nie sy kop optel nie, "Het jy gedink ek sal nie uitvind van jou diefstal nie?"

          The barkeep, nervously, het 'n tree terug gegee: 'Ek sweer jou genade, ek het nou nie gedoen nie.' Hy kyk af na die rentmeester, reik agter om die klein lem wat agter in sy slang omhul was, vas te hou.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          The barkeep took another step agteruit, "Ek sweer ek het nou nie gedoen."

          The steward looked up at hom dreigend, 'Lucy het my alles vertel. Ongelukkig het sy met 'n bietjie snuffel afgekom, so sy sal nie hier wees om jou te help om vir die nag te sluit nie.'

          Lucy was upstairs and she van bo af gekyk deur 'n geknoopte gat in die vloer. Sy is verskeie kere deur die steward se herepersoneel na die kamer begelei. Hulle sou op en af op die bed wip, die kandelaar swaai en die vloerplanke laat kraak. Sy was altyd versigtig om net met diegene te flankeer wat sy geweet het dit nie kon bekostig nie, sodat sy nie agterdog kon wek nie.

          The alehouse was one of die paar plekke in die dorp waar mans van hul geheime gepraat het en met vol domkragte en leë domkoppe heen en weer na die tafels gaan, het haar genoeg inligting verskaf oor wat rondom die dorpie gebeur het. Sy het die rentmeester op hoogte gehou en hy het haar betaal.

          The steward had a bad gevoel oor die barkeep van die begin af. Hy het geweet hy het vir homself muntstukke geskiet, maar kon dit nie bewys totdat Lucy hom vertel het nie.

          It had taken her months om uit te vind hoe hy dit gedoen het. Uiteindelik het sy opgemerk hoe hy met handgevoel muntstuk in sy omgekeerde mou laat val het. Die res was net 'n verhoogvertoning, 'n verhoogvertoning waarmee sy baie goed geword het. Wanneer sy boontoe gaan, sal sy deur die geknoopte gat in die vloer afkyk na die barkeep.

          Downstairs a flash here, 'n flirt daar om die barkeep onbewus van haar list te hou. Meeste van die tyd wanneer sy met een van die mans geflankeer het, was dit om te hoor wat by die volgende tafel gesê word.

          Except that William Rushworth, wel hy was net oulik, dink sy maar sy weet sy kan nie besigheid met plesier meng nie. Die rentmeester het sy kop laag gehou en aangehou om sy munte te streel in die lig van die kers, 'Nou dan, soos ek dit sien, het jy twee keuses, die eerste is om jou hand van die lem af te haal...'

          The steward who had his regterhand op sy mes, versteek net onder die binnekant van sy bobeen, het blitsvinnig gestaan en beide sy tafel en die stoel omgestamp. Hy hou die punt van sy mes in die sagte onderkant van die barkeep se ken, die puntige punt het die vel net genoeg deurboor om hom te bekommer.

          The barkeep, terrified, laat val sy lem en lig sy hande in die lug. Hy het 'n tree terug gegee om die druk van die steward se mes te probeer los, maar die steward het 'n tree vorentoe gegee om te vergoed. Hy het vorentoe gemarsjeer. Die barkeep het effens gestruikel en herstel, sy hande in die lug gehou, sy ken tot by die puntige punt van die mes opgelig totdat sy rug teen die muur was.

          'Now then, as Ek het gesê, jy het twee keuses.'  

          The barkeep groaned, ' Ek is nou klaar, haal asseblief jou lem van my keel af.'

          'I am sure you is op een of ander manier betrokke by die voetblokke wat die dorpie gewerk het, is ek reg?' Die bestuurder draai die lem na sy keel.

          'Yes, yes, okay! Maar ek het net vir hulle inligting gegee ek sweer!

          'WELL? WIE IS HULLE?'

          'They'll kill me if I tell you…         _cc781905-5cde-3194-bb3b- 136bad5cf58d_ 

          Nathan Midgley, the Haworth Nagwag wat die gebeure dopgehou het, het van buite verskyn. Die rentmeester was dankbaar vir sy teenwoordigheid.

          'Orl right yer grace ,' hy haal sy knopkie uit en stap tot by die barkeep en kyk hom fyn in die oë.

          'Want me to give skuil hy? Ek sal dit uit hom kry.' Die nagwag het sy arm gegryp en hom omgedraai. Hy het sy gesig met sy hand teen die koue harde rotsmuur gedruk, dan sy polse gevat en hulle geboei.  Hy gryp hom aan die agterkant van die hare, reik om en voel aan die kroegman se mou. Terwyl hy dit ooprol, voel hy die muntstuk en laat dit op die vloer val. Die rentmeester glimlag en buk af om dit op te tel.

          The nightwatchman put one hand tussen sy bene, gryp sy testikels en lig.

          OKAY, OKAY, I sal jou vertel...

          The steward, quite impressed deur die nagwag se hantering van die situasie, laat hom die leiding neem.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Nathan, I must gaan. Dit lyk asof jy alles onder beheer het,' sê die rentmeester.

          'He won't gaan na enige plek, 'behalwe die slot,' sê die nagwag as  hy het die boeie gegryp en 'n ketting daaraan vasgemaak.

          'Come on old son , kom ons kry jou tot by Noordstraat en kry julle almal ingetrek. Jy sal van die delwerye hou; daar is 'n strooimatras op die vloer, een vierkante maaltyd per dag. Wat meer kan jy vra? As jy jou gedra, gee jy dalk selfs 'n kombers.'

          The night watchman opened the deur, dan stoot die barkeep grofweg in die straat uit. Hy het sy knopkierie geswaai asof dit een of ander spesiale krag het. Hulle het die plein oorgesteek en by Changegate opgestap, links gedraai in Noordstraat tot by die toesluit. Dit was net 'n klein klipboksie, geen hortjies en een deur nie, maar die mure was glad en dik, en die houtplafon was hoog. Die Nagwag het saam met sy vrou in 'n klein huisie aan die kant gewoon. 

          He opened the door and het die barkeep in die koue donker kamer ingedruk, toe die ketting aan 'n ring in die muur gesluit. Die ketting was net lank genoeg vir die barkeep om op die strooimatras te gaan lê, maar sy pols het hoër as sy uitgestrekte lyf gehang.

          The night watchman walked over en sy gevangene in die maag geskop. Die barkeep se wind is uit hom geslaan, en hy het hard probeer om dit terug te kry.

          'Right then, you Slaap lekker, en ons sien jou in die oggend. Ag en terloops, moenie probeer uitkom nie, my vrou slaap baie lig.'

          The night watchman kicked him weer toe by die deur uitgestap, dit agter hom toegeslaan en dit met die groot yster hangslot gesluit.

Photo of Lucy the Barmaid from novel Red Winter Journey

HOOFSTUK 20

DIE KOUE STILTE

 

 

Thomas en William het hul pas versnel. Sodra hulle aan die onderkant van Hoofstraat gekom het, het hulle in die lande gesny en parallel met die pad geloop en toe gestop en gewag. Dit was volmaan, maar die wolk het die meeste daarvan bedek, wat die nag 'n onheilspellende, voorspellende atmosfeer gegee het. Daar was 'n effense briesie, so hulle het nie veel gesê nie, om te verseker dat hul stemme nie dra nie. 'n Rukkie later het hulle vir John langs die pad hoor loop; hy het gefluit, so hulle het geweet dis hy. Hy het verby hulle gestap, en kon sy buitelyn sien gevorm deur die bietjie lig wat die maan verskaf. Hy het voortgegaan om te loop, en hulle het gevolg en omtrent twintig tree parallel met hom gebly. Toe hulle by Marsh Lane kom, het hy gedeeltelik deur kwas verduister, maar hulle kon hom steeds hoor fluit.   

          'Where are they? ' fluister William.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          John walked past more cottages hy het links op Moorhouse-laan gedraai en oor die veld na die huis begin stap.

          Thomas looked over at the hoofweg toe terug by William, "Die voetblokke, hulle moes vir iets afgeskrik gewees het!"

          'What about the steward 'n' sy manne?' vra William.

          Thomas was annoyed, ' Wie weet, die rentmeester was nog in die bierhuis toe ons weg is, het nie gelyk of hy van die tafel af opstaan nie.'

          Thomas and William relaxed a min soos hulle aanhou stap het, maar besluit om die agterpad na die huisie op te kom. Hulle het John uit die oog verloor, maar kon hom steeds in die verte hoor fluit totdat dit skielik gaan staan het.

          When John opened the door na die huisie, hulle kon hom in die gloed van die vuur sien.

          By now the two of hulle was nugter en het die idee gehad om reguit huis toe te stap totdat hulle stemme gehoor het.

          When John opened the door wat hy gesien het, het die lewe uit hom geskrik. Agnes en haar ma is albei gesnoer en vasgebind, terwyl hulle op die vloer gesit het, hul rug teen die verste muur. Toe Agnes haar pa sien, grom sy deur haar mond en beduie vir hom om agter te kyk, maar dit was te laat. Die gemaskerde man het reeds agter hom aangestap en sy mes op sy rug neergesit. John het 'n tree vorentoe gegee om die lem te ontsnap, maar die man het vorentoe beweeg om dit in kontak te hou. John staan daar roerloos, hande hoog gehou. Hy kon die vrees in Agnes se oë sien en Margaret het geknor.

          Margaret quietened as another masked man het sy swaard teen haar bors gelig. "As jy weet wat goed is vir jou," sal jy dit toemaak," brom hy.

          'What do you want ? Laat hulle gaan!' Johannes het die man se gesig probeer uitmaak, maar dit was bedek, en die enigste lig was die gloed van die kole in die vuur.

          'You know what we wil, gee dit oor en ons is weg,” sê die voetpad terwyl hy aanhou om die mes op sy rug vas te hou.

          The footpad cut the leather bande wat John se beursie aan sy bobeen vashou. Die beursie het op die grond geval en muntstuk oor die vloer gemors.

          The masked man looked down by die munt, 'Ons was gelukkig vanaand, genoeg silwer om 'n gesin vir 'n week te voed.'

          As the footpad was distracted by die muntstuk het John omgedraai, vinnig opgesteek en die donker lap van sy gesig af gesleep. Die voetkussing was so gefikseer op die muntstuk dat hy dit nie sien kom het nie en stadig was om te reageer, sy mes laat val en sy masker probeer optrek om sy gesig weer te bedek. Dit was te laat. Die voetkussing se rug het John gegee om hom agteroor te slaan, Hy het sy mes opgetel en dit teen John se keel vasgehou en onder sy ken gesny.

          Agnes' muffled scream made die ander voetpad senuweeagtig, so hy sit die punt van sy swaard teen haar bors.

          'That was damn right dwaas, al wat jy moes doen was om stil te bly en vir ons die muntstuk te gee, nou het jy dinge gekompliseer, jou dwaas!

          'The deputy!' John fluister.

          John bent over and picked die beursie op en aan die adjunk oorhandig.'

          The other deputy took off sy masker.

          'But why?' het John geprewel.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          The deputy frowned, ' Hoekom? Daar was 'n tyd toe Katolieke die nasie regeer het. Kyk nou na ons wat krap en verhonger. Ons grond gesteel, ons families gemartel en tronk toe gestuur. Ek sien hoe die rentmeester elke week die takin's van sy heerskappy afskeep sonder om soveel as 'n sent vir ons gegooi te word! Ons is nie hier om vir sy stukkies te smeek nie!' Eendag sal daar 'n afrekening wees en die ware geloof sal herstel word.'

 

         By this time, Thomas and William was omtrent dertig tree van die huisie af. Hulle kon vreemde stemme hoor, manstemme.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Something's not right William ,' Thomas stop en hurk in die lang gras.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ William het sy voorbeeld gevolg 'Wat is fout broer?' Hy fluister.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_ Asem swaar van sy inspannings. "Luister!"    

          A muffled scream broke the stilte, en hulle kon mans hoor praat op 'n dringende, veeleisende manier.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Hear that? Dis Agnes. Iets is fout, kom ons gaan,” sê Thomas vreesbevange.    

          Thomas and William stood, maar net toe hulle hul eerste tree na die huisie wou gee, is albei van agter gegryp; twee donker figure het hul hand oor hul mond gesit en 'n goeie wurggreep om albei hul nekke gehad. Hulle is stilweg in die lang gras afgesleep.

          The steward put his hand oor Thomas se mond, "Sus, jou dwaas, dit is ek," het hy gefluister.

          William still startled, panicked , haal swaar asem deur sy neus. Die wurggreep was aftakelend. William het die rentmeester se stem gehoor en genoeg gevestig dat die man, met die ooglap, sy greep kan los.

          Captain Smythe raised his finger na sy lippe, en spoor William aan om stil te bly voordat hy sy hand afhaal. Hulle het albei op hul maag gerol om langs die ander mans stellings in te neem en deur die punte van die lang gras geloer.  

          'What are we goin "om te doen?" Fluister Thomas.

          The steward whispered, ' Ons het hier gewag vir die regte tyd om op te tree. Kaptein Smythe en sy metgesel is al 'n geruime tyd agter hierdie twee aan.  

          Thomas looked over he could sien die uiteensetting van Joseph Moore en Kaptein Smythe, hulle was gewoond aan sulke sake, hul swaarde getrek. 

 

          'Now what are' ons te doen?' Het die ander adjunk gevra.

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_Die ander voetpad het sy mes uit John se keel laat val en hom omgedraai, 'Maak 'n skuif en' ek sal jou deurloop.'

          He pushed his face to die klipmuur, het sy polse met tou vasgebind, hom styf gesnoer en hom dan gesig eerste op die bed gedruk.

          'Well, we' het net een keuse, maak hulle dood en gaan voort na die Walliese grens!'

          'Just go, let ons wees, en ons sal nie jou identiteit bekend maak nie,' roep John paniekerig uit.

          He turned over and lifted homself van die bed af, sit op die rand.

          'What about the patrols ? "Hulle sal op soek wees na ons."

          'I'd rather vat my kanse met die patrollies as om verder hier rond te hang. Hopelik het hulle nou opgehou soek. Ons het genoeg muntstuk, ons moet gaan!'

          Agnes and Margaret grunted, hoor van wat hulle sê. John voel hulpeloos. Hy het aangeneem dat Thomas en William huis toe gegaan het, en die rentmeester en sy manne was 'n no-show.

          The deputy whispered, ' Wel, soos ek dit sien, is ons verdomp as ons dit doen en verdoem as ons dit nie doen nie. Hoe dit ook al sy, as ons gevang word, sal ons swaai. Ek vat liewer my kanse met die patrollies as om myself te kak wat aan 'n tou hang.'

          I say, let's take hulle uit in die heide. Daar is 'n graaf buite.'

 

          Outside, the steward and sy manne het tot binne twintig tree van die huisie gekruip. hulle kon die voordeur sien, maar steeds weggesteek deur die donkerte en die lang somergras. Thomas het besef dat dinge stil geword het, en hy was bekommerd: 'Ons moet iets doen en dit vinnig doen!'

          'Patience,' said Kaptein Smythe lê langs hom, 'Daar is 'n tyd en 'n plek.' 

          'What do ya think hulle gaan doen?' vra Thomas stil.         

          Captain Smythe stared at the deur.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          They all ducked their heads laer soos die deur oopgaan en die adjunk verskyn. Senuweeagtig kyk hy oor die donker heide vir enige teken dat hulle nie alleen is nie. Tevrede gaan hy terug na binne.

          'Now we've het 'n probleem, hulle het hul maskers afgehaal, wie ook al daar is, ken hul identiteit, wat hulle baie gevaarliker maak.' Fluister die rentmeester.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Ja,' sê kaptein Smythe, 'los dit nog baie langer en ons sal hulle dood vind. Ons het 'n afleidingsrentmeester nodig.' Het die kaptein voorgestel.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          The steward turned to Thomas en fluister: "Jy was daar Thomas, verduidelik die uitleg."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Thomas thought for a moment , 'Diereskuiling maak van buite oop aan die agterkant van die kothuis. Daar is 'n skoorsteen en kaggel ... en 'n hok.'

          The steward whispered to Thomas , 'Reg, jy gaan terug om en kom na die voordeur asof niks fout is nie, roep laat hulle weet jy kom.'

          'Aye yer garce, komaan William, kom ons maak gou,' begin Thomas deur die gras kruip.

          'No William, you wag hier,' beveel die rentmeester.

          Thomas crawled backwards until it voel veilig om te staan, toe bedek deur die donker, loop rond en begin stap tot voor na die huisie.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Thomas called out, ' AIE JOHN IS JY DAAR BINNE? Dit is ek Thomas, wou net my wengeld kom haal.'

          The local dogs started barking , nie gewoond aan die geraas in die nag nie, ander honde het die repertoire van grondgebiedeis gehoor en voortgesit.

          The deputy, shocked by die inbraak, sit sy mes  in John se keel, lig hom na die deur en fluister: 'Sê vir hom jy is in die bed en jy sal hom môre sien. Geen snaakse besigheid nie.'  

          'THOMAS I'M HALF SLAAP, ek sien jou môre.'

          By this time Captain Smythe het om die kant van die huisie gekruip en reg langs die deur gestaan, kon Thomas sien hoe hy met sy hande beduie om hom aan die praat te hou.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Is Agnes tuis, John?'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          The deputy pushed the point van sy mes in John se rug.

          John grimaced and frowned, probeer om nie 'n geluid te maak nie. Hy het sy skouers opgetrek, nie geweet wat om te sê nie.    

          The deputy leaned closer, "Sê vir hom sy is nog by die herehuis."

          ' NO Thomas, she's nog by die herehuis.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          Thomas knew he had to stalletjie het hy 'n tree nader aan die deur gegee, 'Is alles reg John? Jy lyk afgelei.'

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ EK IS GOED NET MOEG DIS ORL, MOET SLAAP!' John het die geluid van paniek in sy stem.

          'Do ya' mind as ek inkom en vir Agnes wag?'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          'Probably not a good idee Thomas, ek dink sy bly dalk vanaand by die herehuis, sodat sy môreoggend vroeg kan begin, maar ek sal vir haar sê jy het gebel.'    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Kaptein Smythe het na Thomas gekyk en vir hom beduie om voort te gaan,

          'Aww come on John , Ek is uitgedroog en kan 'n bier gebruik voor die stap huis toe.'

          The deputy, his face begin tekens van woede toon, 'Sê vir hom om in te kom,' fluister hy.

          The other deputy, not verwag hierdie wending, haal sy mes uit die skede gereed vir 'n geveg. Hy het 'n bekommerde uitdrukking op sy gesig gehad.

          'Don't worry . Ons sal hom saambind soos die ander drie en dan is ons weg.'

          'I'm going om jou vry te sny, maak jy die deur oop en laat hom in, as jy iets probeer, sal ek jou baie doodmaak, begin met die lieflike jong ding, verstaan?'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_John het geknik en toe gedraai om hom toe te laat om die bande te sny.

          'Remember what I said ', fluister hy, beweeg agter die deur binne trefafstand en hou die lem reg.

          They could both hear Thomas nader die deur en toe die adjunk dink hy is naby genoeg, lig hy die grendel en maak die deur effens oop sodat John kan verskyn.

          Captain Smythe took a step agteruit en skop die rand van die deur met alle mag. Die adjunk het deur die kamer geswaai, maar het vinnig herstel, sy balans gehou, wapen in gereedheid. Die ander adjunk het by hom aangesluit in 'n vertoning van solidariteit. Die twee was so gekonsentreer op die deur dat hulle nie gesien het dat beide Joseph Moore en die rentmeester deur die dieredeur agter hulle inglip nie.

          John's heart was pounding. Toe hy voel wat gebeur, stap hy agteruit, klim oor die bed en dan na Agnes en sy vrou. Hy het gebewe terwyl hy hul gags afgetrek het en die toue op hul polse probeer losmaak het. 

          The steward allowed Joseph Moore eerste in te gaan en by die deur van die diereskuiling gebly.

          Captain Smythe now entirely inside die huisie het sy swaard gelig, 'STAAN AF MAN, JY IS OMGEDRUK EN UIT GENOMER!' Die adjunk, so gefikseerd op die man met die ooglap, het nie opgemerk dat sy maat 'n ander man agter hom betrek het totdat hy die swaarde gehoor het nie.

          Too late now, he dink by homself, bevrees vir die man met die ooglap wat voor hom staan, hy gryp ook sy lem. Hy het sy liggaamsgewig op sy regtervoet geskuif en gespring, maar kaptein Smythe het 'n stap sywaarts gegee en die aanval maklik afgeweer, 'n veel waardiger swaardvegter as wat die adjunk in die vooruitsig gestel het.

          The captain yelled again, 'EK HET GESÊ STAAN AF!  IN DIE NAAM VAN DIE KONING!'

          Thomas entered and looked around die deur om te sien hoe John probeer om die toue van Agnes los te maak. Hy het langs die muur gegly en probeer om nie te naby aan die close quarter fight  wat voor hom plaasgevind het, te kom nie. Sodra hy uit die skade was, het hy met die oorkantste muur na Agnes gehardloop en haar toue begin losmaak, maar dit was te styf.

          'Quickly 'usband! '     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          Margaret had a panicked voice , 'John maak my gou los.'

          Joseph Moore had become a goeie swaardvegter, wat deur die Kaptein in die Koningsregiment onderrig is. Hulle het elke dag geoefen, so hy kon maklik sy eie stand hou teen die ander adjunk.

          Captain Smythe was quite a lang kêrel, en met die ooglap dreigend gelyk. In die hoop om dinge sonder bloedvergieting op te los, het hy na links beweeg en sy swaard opgelig om nog 'n stoot te weerstaan, maar hierdie keer het hy teengestaan en die adjunk verder teruggedwing. Die adjunk, wat die ergste gevrees het nadat hy die kaptein se swaardstryd ervaar het, het sy swaard laat val en sy hande opgelig.

          The captain raised his sword aan sy nek en skop sy swaard van hom af weg, 'Goeie besluit,' het hy op 'n selfversekerde toon gesê.

          The other deputy seeing this sy leiding gevolg en teruggestaan en ook sy swaard laat val. Joseph het dit stadig opgetel terwyl hy sy lem teen die bors van sy teenstander gehou het.

          At this point, William het in die hok verskyn met 'n hooivurk gereed vir geveg, nadat hy die buitekant van die klipmuur tot in die hok geklim het.

          Joseph, still holding his swaard, het die adjunk beveel om oor te gaan en na die muur by die deur te kyk. "Kniel en sit julle hande agter julle, beide van julle," beveel kaptein Smythe.

          The two deputies knelt in die strooi, en sit hul hande agter hulle, sodat Joseph Moore hulle saambind.

          The steward walked over to die afgevaardigdes wat nog gekniel het, 'Kaptein Smythe, wil u asseblief hierdie twee terug na Haworth begelei en hulle in die toesluit sit totdat ons besluit wat om met hulle te doen. O, en maak seker dat jy hulle deursoek.'

          'Will do your grace ,' het hy die beursie van die adjunk se gordel gesny en 'n handvol muntstukke uitgehaal. Toe die steward sien wat kaptein Smythe uit die beursie haal, stap hy vorentoe: "O, en ek sal dit vat." Hy neem die beursie uit sy hand, "Ons sal die lekkernye later uitsorteer, afgespreek?"         

          'Of course your grace .' 

          The Captain and Joseph tied toue om hul bindings, wat hulle toelaat om voor uit te loop. Hulle het die afgevaardigdes op hul voete opgetrek, swaarde nog getrek. Hulle het hulle deur die deur gedruk. Josef het 'n fakkel aangesteek.

          'Come on Joseph, kom ons kry hierdie twee terug na Haworth. Dit was 'n lang dag,' stoot Kaptein Smythe die adjunk rofweg vorentoe. Hulle het na Moorhouse Lane begin stap. Josef het gevolg en sy swaard in sy skede gesteek, een hand op die fakkel en een stywe greep aan die tou.

          There was a chilly wind oor die heide, en die wolke het opgeklaar, sodat 'n helder volmaan die pad verlig het. Kaptein Smythe het met sy goeie oog na die sterre gekyk; hulle het soos diamante geskitter.

          The deputy turned his head om na kaptein Smythe te kyk, 'Hoe het jy ons gekry?'

          'We've been op soek na jou vir 'n geruime tyd, Charles Ferrers en Robert Ambrose formeel van Baddesley Clinton, Warwickshire. Dit was Fawkes wat jou weggegee het, vir ons gesê het jy ontsnap na Wallis. Jou mede-samesweerders is dood. Jy sal die res van jou dae in die Tower of London deurbring of nog erger, maar dit is nie vir ons om te besluit nie.'

          Captain Smythe and Joseph Moore was voormalige soldate en nou premiejagters, wat namens King James opgetree het, om alle Katolieke te vind wat met The Gunpowder Plot verbind is.

 

          By this time Agnes and Margaret is bevry. Agnes het na Thomas gehardloop en hom met al haar krag vasgeklem. Thomas het sy hande uitgesteek en haar vasgehou. Sy het vasgehou en wou nie los nie. "Thomas ek was so bang," fluister sy.

          'There, there wife , Dis alles verby.' Hy druk haar saggies om troos te bied. Hy kyk na mev Hargreaves en John. Mev Hargreaves het na hom gekyk en hom 'n bemoedigende glimlag gegee. 

          John Hargreaves walked past, raak aan hom op die skouer, 'Thomas, beste dat jy Agnes nou huis toe neem. Ek het 'n paar sake om voor te sorg.'

 

          Captain Smythe and the others het stadig die tou getrek wat hul gevangenes styf gehou het toe hulle teen die heuwel opgegaan het. Hulle kon uiteindelik die toring van die kapel in die maanlig sien. Hulle gevangenes was stil, en het besef hulle is verbeter en moet nou die prys betaal.

          Arriving at the square they verby die Kings Arms, die bordjie buite wat in die briesie swaai, maak 'n stadige maalgeluid op die geroeste paal.

          'Who goes there? ' Sê die nagwag.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          'Who asks, tis Kaptein Smythe en vriend, keer terug met twee Katolieke verraaiers om in die toesluit aangehou te word.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Dan is jy reg, volg my.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Ons sal in die oggend terugkom om hulle te gaan haal en na Londen terug te keer,' het kaptein Smythe gesê.    

          _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_'Baie goed, hulle gaan nêrens heen nie.' Nadat hulle hulle weggesluit het, het die nagwag sy patrollie voortgesit.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Good night ta ya wagter, kom ons hoop die son kom vinnig vir jou op.' Hulle het hul swaarde gehul. Die Kaptein en Josef het op pad na hulle verblyf by die herehuis gegaan. Verheug dat hulle die land van nog twee Katolieke verraaiers ontslae geraak het.

 

          Agnes let go of Thomas , draai toe en kyk om na William te kyk wat steeds met die hooivurk swaai. "William, jy is so dapper."

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Thomas het sy oë gerol, 'Kom William, kom ons kom by die huis, kom af en los die hooivurk buite.'

          John put his arm around Margaret, iets wat hy nooit gedoen het nie, maar die traumatiese gebeure van die aand het hom daartoe aangespoor. "Kom vroulief, kom ons maak skoon en gaan in die bed."     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586bad5cf-5cf-5b3b-1589-slegte-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf5b-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht-5cf-5cf-5cf-5b3b-1589-slecht

         'Come Thomas, there's work in die oggend gedoen moet word. Goeie nag ma, goeie nag pa. Ek sien jou môre nadat die herehuis se werk klaar is.' Agnes stap na die deur.

          William appeared, 'Ya weet ek was gereed om toe te slaan, nie waar nie, Agnes? As daardie manne nie dinge reggekry het nie, sou ek in aksie gespring het om jou te verdedig.'

          Thomas rolled his eyes, maar hierdie keer het William dit gesien. 'Jy weet ek sou broer hê. Ek was gereed en wou.'

          'Of course, ya "Was William, jy is die dapperste." Agnes vat hom saggies aan die wang en stap toe deur die deur. Thomas het gevolg, en dan teruggekyk om te sien hoe William sy gesig glimlag en aangenaam tevrede lyk.

          The three of them walked huis toe en toe hulle die kothuis nader, het die helderheid opgemerk wat uit die krake in die hortjies kom.

          'Mother's awake. Nou is ons in daarvoor. Miskien moet ons Agnes eers instuur om haar te kalmeer?' William voorgestel.  

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_Thomas het gegiggel oor William se vrees.

          'William, we' Ek sal net maak asof niks gebeur het nie, het Agnes net by die herehuis gaan haal om haar huis toe te bring. Sy hoef nie van al die ander te weet nie.' 

          Excitedly William turned to Thomas . 'Wat? Dat ons helde is en die voetblokke gefnuik het? Dit sal môre oral in die dorp wees, veral wanneer mense die dorp binnegaan.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_'Kyk, William, hoe minder ma hiervan hoor, hoe beter.

          Agnes smiled, thinking how snaaks dit was dat twee volwasse mans steeds bang was vir hul ma.

          The dog, still laying aan die kant van haar koue, nog steeds vriendin hoor die voetstappe voor Margery en begin grom en sy tande ontbloot.

          Still spooked by the events van die aand. Margery staan en stap na die agterkant van die kothuis, 'Wat is dit meisie? Kom die ander terug? Kry hom.'

          'Mother, it's us .' Die hond het getjank toe hy Thomas se stem hoor en na die deur gehardloop, agtertoe en vorentoe gestap en probeer om 'n kykie onder te kry. Dit het geblaf, dan weer gekerm. Margery stap na die deur, lig die grendel; die hond het in Thomas se rigting vasgebout.

          'Thomas, William, waar was jy? Ek was siek bekommerd, daar was 'n verskriklike tragedie, die hond, ek is so jammer.'

          Thomas reached down and patted die hond, "Waar is die ander?" Hy vra gewoond dat hulle albei hom groet toe hy by die huis kom.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586_bad5cf

          'That's what I been probeer sê, daar was 'n dood! Die twee kegelvangers by die taverne daardie aand, hulle het teruggekeer kyk na jou.

          Thomas, immediately saw the liggaam lê op die grondvloer bedek met 'n linnekombers, bloedvlekke sigbaar.

          'Mother, are ya Regso?' Thomas stap nader en sit sy arm om haar.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          She put her face in haar hande en begin huil,   

          'Thomas, it was verskriklik! Die hond, hulle het hom doodgemaak.'     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          'Come now, sit by die vuur,' het Thomas haar na die bank gelei en haar ondersteun terwyl sy sit.

Agnes het ingestap, toe verstar en haar hande geskok na haar gesig opgelig.    _cc781905-5cde-3194-bb3b-136bad_5cf58

          William followed noticing the body en sien hoe sy broer hulle moeder vertroos. Hy het stilgebly, "Goed, ma?" Hy stap verby Agnes tot by die liggaam wat in die middel van die vloer lê.

          The dog who had been staan wag daaroor, grom.

         _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_William het die kombers opgelig om te kyk, dit laat val en dadelik sy kop weggedraai. Hy stap rustig verby Agnes, weer buite; hande-viervoet in die lang gras gekniel, wetende wat gaan kom. Hy het hom daarvoor gereed gemaak, die ekstra speeksel herhaaldelik ingesluk, toe begin sy maag in en uit pomp en 'n mengsel van vanaand se bier en vanoggend se potjie het sy pad gemaak, hy het geskud, dit voel of hy nie sy mond wyd genoeg kon oopmaak nie . Dit het gekom in 'n stroom brandende vloeistof wat agter in sy keel gesteek het. Hy het gehoes, gekreun en sy maag het weereens gekrom, reg vir die volgende aanslag. Hy ruk weer en probeer die afkeer uit sy mond spoeg. Die hond, wat die rumoer buite hoor, het uitgegaan om ondersoek in te stel. Sy het aangestap en begin William op die gesig lek asof dit 'n speletjie is. 

          He spat out the remnants uit sy mond, en vee dan sy ken aan sy mou. William haal asem, spoeg weer en kniel daar, in die hoop dat daar nie meer sou kom nie. 

          Agnes had come to her sintuie en saam met Margery op die stoeltjie aangesluit, "Ja" reg, mev. Rushworth?'         

          'Agnes, you stay hier by ma, want ek moet dinge versorg.'  

          Agnes put her arm around Mev Rushworth terwyl Thomas, wat die geluide hoor, na buite gegaan het om na sy broer te kyk. Toe hy uitstap, was William nog hande-viervoet.

          The dog was sitting upright langs hom.           _cc781905-5cde-3194 -bb3b-136bad5cf58d_ 

          Embarrassed, William stood, 'Dankie' broer. Dit was seker 'n vuil bak potjie wat ek vanoggend gehad het.'

          The dog returned to lay langs haar maat. Sy snuif sy gesig en tjank, in die hoop op 'n reaksie, maar kry niks. Sy tjank en sit haar ken op haar pote langs hom.

          Thomas and William lifted the kombers, en hulle het albei weggedraai toe die man se gesig ontbloot is. Dit was 'n bebloede, verminkte gemors van 'n gesig, diep tandmerke, 'n verdonkerde swart gat waar die neus vroeër was.  Sy nek, 'n oop, gedraaide gemors van verminkte vel, diep bytmerke en 'n fyngedrukte Adamsappel wat in die dieptes van sy keel gesink het.

          They lifted and spread out die kombers langs die onherkenbare lyk. Hulle het hom met kop en voet opgetel en hom bo-op geplaas. Thomas het die ander helfte van die kombers omgedraai, sodat hy heeltemal bedek was.

          The dog stood, eyeing wat gaan aan. Sy het nie daarvan gehou dat ander inmeng nie en vir die lyk gegrom.   

          'Quiet dog,' skree Thomas.

          The dog stood down, steeds geïnteresseerd maar inskiklik en lojaal. Sy het met belangstelling voortgegaan om  te kyk.

          They picked it up, Thomas aan die skouers en William aan die voete, William stap agteruit en dra die lewelose stywe oor na die kar. Hulle het dit sonder seremonie ingegooi en die karretjie in Marsh Lane afgestoot. Aan die onderkant van die heuwel het hulle stilgehou en die kar weswaarts oor 'n braakland getrek, dan oor na 'n natuurlike moeras op die volgende eiendom. William het die graaf geneem en in die donker 'n diep gat gegrawe wat aanhoudend met water gevul het. Hulle het die lyk in die gat geplaas en dit onder die swart oppervlak ingedruk. Soos dit onder water het, het klein borrels begin saamdrom.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Thomas held the shovel on die liggaam, druk dit af, sodat dit nie weer verskyn nie, terwyl William die turf en modder terug in die gat bo-oor dit ingedruk het en dit met die agterkant van die graaf neerslaan. Thomas staan op die versteurde grond. Hy kyk na William in die maanlig en hulle het albei op die graf gespoeg.

          After they had dispensed with die lyk, Thomas en William stap terug in die huisie. Margery en Agnes het steeds op die bank gesit en die traumatiese gebeure van die dag vertel. Agnes het haar arm om Margery gehad om haar te troos.

          Thomas, saddened by seeing ma en Agnes was so radeloos, was op die punt om iets te sê totdat hy gekyk het hoe die hond aangestap kom en langs 'n bondel agter in die kamer gaan lê het.

          He walked over and bent af, krap die hond agter die ore, kyk na die bondelde, lewelose hond, sy snoet wat by die linnelaken uitsteek. Hy het ineengekrimp oor die bloedkol.

         Thomas was saddened by its parting . "Hy was 'n goeie hond."

          'Aye, he was ,' sê William en hou terug, maar voel 'n skerp pyn van hartseer wat in die dieptes van sy keel groei. William het die een kant van die bondel gegryp, Thomas die ander. Terwyl hulle uitstap, het Thomas 'n fakkel aangesteek en William het die graaf gegryp. Die ander hond het agterna gekom.

          Thomas lit the way. Oor na die boom in die veld waar die honde graag in die skadu wou rus tydens die oes.

          William started digging a deep graf, 'Geen dier gaan met jou inmeng nie, my vriend.'

          Thomas put the torch in die hak van die boom en het William gehelp om die bondel saggies op te lig en in die gat te plaas, dit in te vul, niks te sê nie, maar albei voel die skerp pyn wat in die dieptes van die keel groei wat hulle nie kon wegsluk nie.          

          Thomas started walking back to die huisie, fakkel in die hand. William het gevolg, toe omgedraai en probeer om sy stem so opbouend moontlik te maak: "Komaan meisie."

          The dog whined, turned weg, kruip op die opgehewe heuwel, draai een keer, gaan lê en sit haar ken op haar pote. Daar het sy gebly.

          William followed Thomas. Die deur was nog oop, en Thomas het sy broer toegelaat om eerste in te gaan.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-1586slegte 5b-1586slegte 5b-1581slegte 5b-1581-slegte 5c-1581-slegte 5c-1581-slechte 5cf-5cf-5cf-5cf-5b-1581slegte

          Margery stood, as did Agnes, wat aangestap het en die vuur gestook het. Sy kyk agterna om te sien hoe Thomas deur die deur stap, draai en maak dit agter hom toe. Hy het omgedraai en hulle oë ontmoet. Hulle het niks gesê nie, maar is getroos deur mekaar se teenwoordigheid. 

 

          By the time the cock kraai, Agnes het reeds na die herehuis begin hardloop. Toe sy daar aankom, was die ander diensmeisies besig om die heer se ontbyt voor te berei, Johnny Nutter was besig om brood te bak, maar die kok was afwesig. Sy sug van verligting, gaan toe na die spens en kry die bestanddele wat sy nodig het om te begin meng.

          A few minutes later, die deur het oopgegaan en die kok het ingeloop. Hy het niks gesê nie, toe hink na die sweepstok.  Agnes frons en kyk hartseer af, hy moes my laat sien aankom, dink sy. Almal in die kombuis raak stil terwyl hulle kyk hoe hy die stok stadig optel en na Agnes draai. Tog het hy niks gesê nie.

          She was shocked. Sy gesig was gemors, hy het 'n swart oog en sy lip was gesny en het gebloei. Hy gee 'n tree na Agnes toe, lig dan sy knie op en breek die sweepstok daaroor deur dit in die vuur te gooi. Agnes en die ander diensmeisies kyk nuuskierig na mekaar.

          The cook limped to the tafel en begin ontbyt voorberei.    

         Agnes poured the desired amount of speserye in die bak met die meel en die water en begin meng. Sy kyk vorentoe en glimlag.

 

          Back in London Charles Ferrers en Robert Ambrose is gepleeg, verhoor en ter dood veroordeel vir hoogverraad. 'n Ruk later is hulle agter 'n perd langs die strate van Londen na Westminster Yard gesleep waar hulle opgehang, getrek en in kwartier geplaas is. Kaptein Smythe en Joseph Moore was teenwoordig.

Cover of paperback and ebook Red Winter Journey
Facial picture of William Rushworth from novel Red Winter Journey

 England, 1642. When bloody civil war breaks out between the King and Parliament, families and communities are driven by different allegiances. Red Winter Journey is a sweeping tale of adventure and loss, sacrifice and love, with a unique and
unforgettable story of a boy becoming a man at its heart. England, 1642. When bloody civil war breaks out between the King and Parliament, families and communities are driven by different allegiances. Red Winter Journey is a sweeping tale of adventure and loss, sacrifice and love, with a unique and unforgettable story of a mother’s love for her son at its heart. A historic journey of twists, turns and a dash of spirited passion.

Cover of Novel Dream of Courage: Facing Fear Head On

The Rushworths are poor, hungry tenants of the Puritan Jasper Calamy, of Haworth manor, and scratch out a living tending a few sheep,  spinning and weaving wool on put out from passing clothiers. Young  Robert Rushworth and John Rushworth leave home and stumble across a  way to make their fortune, in the Briggate in Leeds. Pursued by John Wilding, a brogger and brute
of a man, with no manners or decorum, typical of the ‘lower sort’ of the time.  Smythe, the local tavern keeper, has many secrets and with a hidden  past, sends Robert to The Haven, to Captain Girlington of 'The Pearl'. Will Robert escape before it's too late? Will he hang? Will Robert and Ursula ever be together?

bottom of page